Người dân không dám vay gói tín dụng 120.000 tỉ đồng

Theo đó, chủ đầu tư được vay vốn với lãi suất 8,7% và lãi suất 8,2% cho người mua nhà tại các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân và dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.

Trước mắt, theo HoREA, gói tín dụng khoảng 120.000 tỉ đồng cũng có tác động tích cực đối với các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân hoặc chủ đầu tư và người mua nhà tại các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư. Nhưng đối với người mua nhà tại các dự án nhà ở xã hội thì tác động rất hạn chế.

Mới đây, Bộ Xây dựng cho biết đã có khoảng 100 dự án nhà ở xã hội tại 36 địa phương đã được cấp phép xây dựng, triển khai đầu tư xây dựng, có tổng mức đầu tư khoảng 70.000 tỉ đồng với 85.662 căn hộ, đã đăng ký vay gói tín dụng 120.000 tỉ đồng. Nhưng, có thể nhận thấy số lượng dự án nhà ở xã hội đã lựa chọn được chủ đầu tư chưa nhiều và còn đang triển khai thủ tục đầu tư xây dựng nên cần tập trung tháo gỡ vướng mắc về thủ tục đầu tư xây dựng cho các dự án nhà ở xã hội, dự án nhà ở thương mại, dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư.

Thời gian ưu đãi của gói tín dụng 120.000 tỉ đồng đối với người mua nhà chỉ trong 5 năm là quá ngắn. Riêng thời gian ưu đãi đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trong 3 năm chỉ phù hợp với các dự án quy mô trung bình nhưng chưa phù hợp với các dự án quy mô lớn.

Đối với người mua nhà ở xã hội, nhà ở công nhân “chưa mặn mà” vay gói tín dụng 120.000 tỉ đồng do lãi suất của gói tín dụng 120.000 tỉ đồng lên đến 8,2%/năm là quá cao, quá sức chịu đựng của người có thu nhập thấp đô thị. Chẳng hạn, trường hợp căn hộ nhà ở xã hội có giá 1 tỉ đồng, thanh toán trước 20% là 200 triệu đồng và được vay 80% là 800 triệu đồng, với lãi suất 8,2%/năm thì chỉ riêng việc trả lãi vay năm đầu tiên người vay phải trả bình quân 5,46 triệu đồng/tháng, đồng thời còn phải trả một phần nợ gốc.

Còn đối với người mua nhà tại dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư chưa vay gói tín dụng 120.000 tỉ đồng do thị trường đang thiếu sản phẩm nhà ở của các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư. Nhưng có thể nhận định gói tín dụng 120.000 tỉ đồng phù hợp với đối tượng này.

Vay gói 120.000 tỉ, mất cơ hội vay ưu đãi nhà ở xã hội

Theo HoREA, gói tín dụng 120.000 tỉ đồng chưa kế thừa đầy đủ tinh thần của Thông tư 11 của Ngân hàng Nhà nước năm 2013. Hơn nữa, Ngân hàng Nhà nước chỉ áp dụng lãi suất vay ưu đãi này trong 5 năm và sau 5 năm thì ngân hàng thương mại và người mua, thuê mua nhà ở xã hội thỏa thuận lãi suất vay, hầu như có thể nhận định là lãi suất mới sẽ cao hơn, nên người mua nhà “sợ”, không dám vay.

Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước quy định lãi suất vay trong thời gian ưu đãi này được công bố định kỳ mỗi 6 tháng 1 lần và mức lãi suất 8,2% đầu tiên chỉ áp dụng đến 30.6.2023. Sau đó sẽ công bố mức lãi suất áp dụng cho 6 tháng cuối năm 2023. Cách tính lãi suất này càng làm cho người mua nhà thêm “bất an”.

Bên cạnh đó, gói tín dụng 120.000 tỉ đồng được “tâng lên” thành gói tín dụng có thời gian ưu đãi cho nhà ở xã hội nên Ngân hàng Nhà nước quy định người vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội chỉ được vay ưu đãi 1 lần để mua 1 căn nhà. Mà nếu đã vay gói tín dụng 120.000 tỉ đồng với lãi suất khoảng 8,2%/năm thì người có thu nhập thấp đô thị sẽ bị mất cơ hội vay tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở hiện hành với lãi suất 4,8 – 5%/năm trong thời hạn tối đa 25 năm.

Nhất là hiện nay, Ngân hàng chính sách xã hội đang còn tồn gần 11.000 tỉ đồng để cho vay mua, thuê mua nhà ở xã hội nhưng do không có nhà ở xã hội nên không có người vay. Mà nếu tính suất vay bình quân là 600 triệu đồng/căn, với nguồn vốn 11.000 tỉ đồng thì Ngân hàng chính sách xã hội còn có thể cho vay khoảng 18.000 người để mua nhà ở xã hội. Nếu có nguồn cung nhà ở xã hội thì người mua, thuê mua nhà ở xã hội chắc chắn sẽ lựa chọn vay ưu đãi 4,8%/năm tại Ngân hàng chính sách xã hội. Nên gói tín dụng 120.000 tỉ đồng có thể “bị ế” đối với người mua, thuê mua nhà ở xã hội không lựa chọn để vay.

Do các bất cập, hạn chế trên đây nên xuất hiện tâm lý của người có thu nhập thấp đô thị cố chờ cho đến khi ban hành Luật Nhà ở (mới) để có chính sách ưu đãi tín dụng về nhà ở xã hội và cố chờ đến khi có nguồn cung nhà ở xã hội mới để vay ưu đãi tại Ngân hàng chính sách xã hội.

So sánh với gói tín dụng 120.000 tỉ đồng thì HoREA đánh giá cao gói tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội 110.000 tỉ đồng do Bộ Xây dựng đề xuất. Đây mới chính là tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội bảo đảm 2 tiêu chí lãi suất thấp và thời hạn vay dài hạn.

Tuy nhiên, do gói tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội 110.000 tỉ đồng thực hiện theo cơ chế tái cấp vốn, cấp bù lãi suất từ ngân sách nhà nước. Nên phải được cơ quan có thẩm quyền xem xét chấp thuận thì mới bố trí được nguồn chi ngân sách nhà nước và phải tuân thủ nguyên tắc là chỉ bố trí danh mục chi khi xác định được nguồn chi ngân sách nhà nước. Bộ Xây dựng tiếp tục trình Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục xem xét đề xuất gói tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội 110.000 tỉ đồng theo cơ chế tái cấp vốn, cấp bù lãi suất từ ngân sách nhà nước, đáp ứng được khoảng 30% nguồn vốn để thực hiện chương trình phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021 – 2030. Thế nhưng, theo kinh nghiệm thực hiện gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng trước đây thì các ngân hàng thương mại được cấp bù lãi suất 1 đồng có thể huy động được 33 đồng vốn của xã hội, mang lại hiệu quả rất lớn.

Do vậy, đề nghị Ngân hàng Nhà nước báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét nên dành một phần gói tín dụng 120.000 tỉ đồng và gói 40.000 tỉ đồng giảm 2% lãi suất năm 2022 nhưng kết quả giải ngân chưa đáng kể để sử dụng các nguồn vốn này hỗ trợ các doanh nghiệp đang gặp khó khăn hiện nay nhưng có triển vọng phục hồi, phát triển trở lại, nhất là tập trung hỗ trợ người tiêu dùng và khách hàng để làm tăng tổng cầu giúp cho nền kinh tế, trong đó có thị trường bất động sản phục hồi và phát triển trở lại theo hướng lành mạnh, an toàn, bền vững.