Góc ký họa: Hồ Xuân Hương

Khoảng đầu thập niên 1920, người Pháp đắp hai con đập ngang suối Đạ Lạch để dự trữ nước sử dụng khi dân số tăng lên. Năm 1932, hai đập này vỡ. Năm 1934, chính quyền làm một đập nước kiên cố hơn tạo thành Grand Lac (Hồ Lớn). Tên hồ Xuân Hương có từ năm 1953.

Xuất xứ tên này có hai giả thuyết. Một là, tên của nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương (thế kỷ 19). Hai là, vào mùa xuân, cây cỏ quanh hồ tỏa hương thơm thoang thoảng nên gọi là hồ Xuân Hương.

Hồ có chu vi chừng 5 km và diện tích khoảng 25 ha. Quanh hồ là đồi Cù, quảng trường Lâm Viên, công viên Yersin, vườn hoa thành phố, có dịch vụ xe ngựa chở du khách thưởng ngoạn. Trên hồ có nhà Thủy Tạ gần 100 tuổi, trước đây vốn là một câu lạc bộ dưới nước (bơi lội, chèo thuyền), sau năm 1975 đổi công năng thành nhà hàng cà phê giải khát.

Hồ Xuân Hương quyến rũ đến nỗi một cẩm nang du lịch (bằng tiếng Anh) xuất bản những năm 1960 đã viết: “Hồ Xuân Hương tạo một quang cảnh mà không ngôn từ nào nói hết…”. Nơi đây cũng là nguồn cảm hứng cho biết bao văn thi họa sĩ. Năm 1933, trong một đêm “trăng mờ tán sắc sau cơn mưa”, màn sương mờ ảo giăng trên mặt hồ, hai nhà thơ nổi tiếng Quách Tấn và Hàn Mặc Tử cùng đi dạo bên bờ hồ đã phải cảm thán: “Có cảm giác trời đất đã tan thành thủy tinh và chúng tôi đang đứng giữa hư vô…”.