Đà Nẵng: Ẩn họa nguy cơ lây nhiễm Covid-19 từ rác thải y tế

Đà Nẵng đã và đang áp dụng nhiều giải pháp quyết liệt để từng bước ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh. Trong số này, việc phân loại, xử lý nguồn rác thải y tế là một trong những giải pháp quan trọng góp phần hạn chế dịch bệnh lây lan ra cộng đồng. Việc này đã được thực hiện như thế nào tại TP Đà Nẵng, Phóng viên Môi trường và Đô thị Việt Nam đã vào cuộc tìm hiểu.

Bài 1: “Thẩm lậu” rác thải y tế vào rác sinh hoạt

Nhiều ngày thực tế cùng các công nhân Xí nghiệp môi trường Đà Nẵng thực hiện việc thu gom rác thải, phóng viên nhận thấy, công tác thu gom, xử lý rác thải y tế tại Đà Nẵng vẫn còn nhiều kẻ hở, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh dịch bệnh ra cộng đồng.

Cụ thể, trong số hơn 1.500 cơ sở y tế tại Đà Nẵng, trung bình mỗi ngày phát sinh ra môi trường khoảng 5 tấn rác thải, trong đó có hơn 1 tấn rác thải y tế nguy hại (rác lây nhiễm và không lây nhiễm) cần được xử lý chuyên biệt.

Hiện nay, toàn bộ rác thải y tế trên địa bàn TP Đà Nẵng đang được Xí nghiệp Quản lý Bãi và Xử lý chất thải (XNQLB&XLCT) thuộc Cty Cổ phần Môi trường Đô thị Đà Nẵng (Cty CPMTĐTĐN) ký hợp đồng với chủ nguồn thải thu gom, vận chuyển để xử lý. Từ ngày 23/4/2021, nguồn rác thải y tế nguy hại không còn được XNQLB& XLCT thu gom vì 2 lò đốt của đơn vị này tại Bãi rác Khánh Sơn tạm dừng hoạt động.

Rác thải sinh hoạt tại Bệnh viện ở Đà Nẵng được đưa về Bãi rác Khánh Sơn xử lý.

Theo ông Võ Nhật Quang, Phó Giám đốc XNQLB&XLCT, trung bình mỗi ngày, đơn vị bố trí khoảng 2 đến 3 chuyến xe loại 5 tấn đến thu gom rác thải y tế thông thường (rác sinh hoạt bệnh viện) tại các bệnh viện đưa về Bãi rác Khánh Sơn xử lý chôn lấp. Còn rác thải y tế nguy hại được đơn vị khác thu gom, chuyển vào Quảng Nam xử lý.

Theo quy định, các chất thải y tế tại nguồn thải phải được cho vào túi có các màu sắc khác nhau như: Rác nguy hại lây nhiễm (màu vàng), nguy hại không lây nhiễm (màu đen) và rác thông thường (màu xanh), được bỏ vào thùng chứa bằng nhựa, có nắp đậy. Khi công nhân vệ sinh môi trường đưa xe đến vận chuyển chỉ việc di chuyển thùng rác lên xe nâng.

Quy định là vậy nhưng khi trực tiếp theo xe của XNQLB& XLCT đến thu gom rác thải y tế thông thường tại các Bệnh viện tại Đà Nẵng, phóng viên nhận thấy, việc phân loại, thu gom và xử lý tại nguồn của chủ thải vẫn còn nhiều điều đáng lo, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh dịch bệnh.

Tại nhà chứa rác của Bệnh viện Đà Nẵng ở số 103 đường Quang Trung được chia làm 2 phòng, một bên ghi chữ “Chứa rác y tế” và 1 bên ghi “Chứa rác sinh hoạt”. Là bệnh viện lớn nhất Đà Nẵng, thu hút rất đông các bệnh nhân khu vực miền Trung đến khám và chữa bệnh nên lượng rác ở đây mỗi ngày thải ra rất nhiều.

Công nhân vệ sinh môi trường Đà Nẵng thu gom rác thải sinh hoạt tại Bệnh viện Đà Nẵng.

Điều bất ngờ là rác ở phòng ghi chữ “rác sinh hoạt” đa phần đều cho vào túi nilong, chất thành đống. Lấy rác ở đây, công nhân vệ sinh gặp rất nhiều khó khăn, sợ nhất là bốc nhằm vật sắc nhọn trong những túi rác này.

Quá trình tham gia nhặt rác tại đây, phóng viên phát hiện có rất nhiều bịch rác đựng trong túi nilong màu vàng, màu sắc quy định dành cho chứa chất thải nguy hại, có ghi chữ “Chất thải lây nhiễm” lẫn trong rác thải thông thường. Kiểm tra 1 túi đựng rác thải có ghi chữ “Chất thải lây nhiễm”, phóng viên phát hiện có dây chuyền dịch, bông băng, gạc dính máu.

Nhiều túi rác thải bên ngoài ghi chữ “Chất thải lây nhiễm” lẫn chung với rác sinh hoạt tại nhà chứa rác Bệnh viện Đà Nẵng.

Kiểm tra bên trong túi rác có ghi chữ “chất thải lây nhiễm” tại phòng rác sinh hoạt Bệnh viện Đà Nẵng, Phóng viên phát hiện bên trong có chứa dây chuyền dịch, bông băng, gạc y tế dính máu.

Theo quy định, rác thải nguy hại phải được thu gom, xử lý riêng biệt, nếu trộn lẫn với rác y tế thông thường thì hỗn hợp rác đó phải được xem là chất thải nguy hại. Điều này không chỉ gây nguy hiểm cho công nhân môi trường thu gom rác thải mà còn tiềm ẩn phát tán dịch bệnh ra cộng đồng.

Ngoài Bệnh viện Đà Nẵng, quá trình lấy rác ở Bệnh viện Ung Bứu Đà Nẵng, phóng viên ghi nhận có các túi rác đựng trong bao ni long màu vàng, bên ngoài ghi chữ “Rác thải có nguy cơ lây nhiễm Covid” để lẫn trong phòng chứa rác sinh hoạt. Tại đây, công nhân còn phát hiện cả vỏ chai thuốc bỏ lẫn trong rác. Tại Bệnh viện Phụ Sản Nhi Đà Nẵng, rác thải y tế thông thường cho vào thùng chứa nhưng hầu hết các thùng này bị hỏng đáy, chảy nước thải bẩn ra ngoài khi đưa lên xe nâng.

Túi đựng rác màu vàng, bên ngoài có ghi chữ “Chất thải nguy cơ chứa Covid-19” được phát hiện để chung với rác sinh hoạt tại Bệnh viện Ung bướu Đà Nẵng.

Tại các cơ sở y tế tư nhân, việc thu gom, xử lý rác thải y tế cũng có nhiều điều đáng quan ngại. Thực tế là có việc “thẩm lậu” rác thải y tế theo đường rác thải sinh hoạt ra bên ngoài môi trường.

Với những cơ sở y tế này, nguồn rác thải hằng ngày thường không nhiều, vậy nên chỉ ký 2 loại hợp đồng thu gom rác. Một là hợp đồng rác thải y tế nguy hại và hợp đồng rác thải sinh hoạt theo diện hộ kinh doanh. Thực tế là những cơ sở phòng khám tư nhân có bệnh nhân đông, hằng ngày vẫn thải ra một lượng lớn rác thải y tế như: Găng tay y tế, khẩu trang y tế, bông băng, gạc y tế… cần phải được xử lý theo quy định. Tuy nhiên, lượng rác này hầu hết được cho vào túi ni long và đổ lẫn vào rác sinh hoạt, tiềm ẩn nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Những ngày thực tế thu gom rác cùng công nhân môi trường tại Q.Hải Châu, Phóng viên phát hiện Công ty Cổ phần phòng khám Đa khoa Phước An có địa chỉ tại số 104 – Hoàng Văn Thụ (Đà Nẵng) đổ rác y tế lẫn vào rác sinh hoạt. Cụ thể, tầm 16 giờ 20 phút hằng ngày, có khoảng 3 bịch ni long rác đựng trong túi màu đen để dưới gốc cây trước phòng khám.

Các túi rác chứa trong bao ni long màu đen để trước Phòng khám Đa khoa Phước An.

Khi xe đẩy thu gom rác sinh hoạt của công nhân vệ sinh môi trường di chuyển đến, một người đàn ông dáng người nhỏ, trạc tầm 60 tuổi từ phòng khám đi ra, mang theo các túi rác này ném vào xe rác.

Người đàn ông này lấy các túi rác để trước Phòng khám Đa khoa Phước An cho vào xe thu gom rác sinh hoạt.

Khi mở các túi ni long này ra kiểm tra, phóng viên phát hiện có nhiều vật dụng phục vụ trong ngành y tế như: khẩu trang, găng tay, đồ bảo hộ, gạc… bỏ lẫn vào rác sinh hoạt thông thường. Theo công nhân thu gom rác tại đây, sự việc này diễn ra thường xuyên, hầu hết đều được thu gom theo diện rác thải sinh hoạt, chở về Bãi rác Khánh Sơn.

Bên trong các túi rác màu đen để trước Phòng khám Đa khoa Phước An có chứa nhiều vật dụng ngành y như: găng tay, khẩu trang y tế, đồ bảo hộ, bông băng…

Trên tuyến đường Hải Phòng, nơi có nhiều phóng khám, phòng xét nghiệm, phóng viên ghi nhận vào buổi chiều tối có để các tui nilong chứa rác ra lề đường. Tại đường Chi Lăng, công nhân vệ sinh phản ánh, từng thu gom rác để trước phòng xét nghiệm y khoa tư nhân. Khi mở ra kiểm tra, công nhân thấy có găng tay, khẩu trang và cả ống kim tiêm.

Ống kim tiêm bỏ lẫn trong túi rác sinh hoạt được công nhân môi trường phát để gần Phòng xét nghiệm y khoa tư nhân trên đường Chi Lăng.