Hoạt động 3 “hóa” trong quản lý rủi ro an toàn, sức khỏe nghề nghiệp

Thời gian qua, Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã chỉ đạo, tổ chức, triển khai hoạt động 3 “hóa” (cơ giới hóa, tự động hóa, tin học hóa) trong quản lý rủi ro (QLRR) ở các công ty, đơn vị thuộc Tập đoàn, đảm bảo chiến lược phát triển TKV theo hướng thân thiện với môi trường, hài hòa với các đối tác và nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm thiểu các nguy cơ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (TNLĐ, BNN) và các sự cố kĩ thuật. Bài viết này đề cập một số mối nguy, các rủi ro đặc trưng và kết quả hoạt động 3 “hóa” trong QLRR ở một số công ty, đơn vị trực thuộc TKV.

Cơ giới hóa được áp dụng tại Công trường Khai thác 6, lò chợ CGH đồng bộ, Công ty CP than Hà Lầm (Quảng Ninh).

Lĩnh vực đứng đầu về nguy cơ TNLĐ, BNN

Tập đoàn TKV hiện có 68 công ty con và đơn vị trực thuộc; tổng số lao động đến năm 2020 là 96.640 người. Trong đó, số công nhân kĩ thuật là 74.270 người, chiếm tỉ lệ 77%. Tập đoàn tập trung vào các lĩnh vực hoạt động sản xuất – kinh doanh chính gồm: Sản xuất than; khai thác và chế biến khoáng sản; sản xuất điện; công nghiệp hóa chất. Ngoài ra, tập đoàn còn sản xuất và cung ứng các dịch vụ có liên quan như: sửa chữa máy xúc hầm lò, sửa chữa xe máy các loại; sản xuất, chế tạo thiết bị, phụ tùng vật tư đáp ứng kịp thời cho sản xuất – kinh doanh…

Biểu đồ số 1: Kết quả hoạt động sản xuất – kinh doanh của TKV giai đoạn từ năm 2017-2019.

Nguồn: Báo cáo hoạt động sản xuất-kinh doanh của TKV từ 2016-2019.

Theo báo cáo hàng năm của Bộ LĐ-TB&XH, tình hình TNLĐ và sự cố kĩ thuật xảy ra trong khai thác khoáng sản cả nước luôn đứng ở “top” đầu so với các ngành, lĩnh vực khác. Trước tình hình trên, ban lãnh đạo TKV đã chỉ đạo tổ chức hoạt động 3 “hóa” tại tất cả các đơn vị trong toàn Tập đoàn và đạt kết quả bước đầu đáng khích lệ.

Kết quả hoạt động 3 “hóa’ trong QLRR ở TKV

Hoạt động 3 “hóa” trong sản xuất than

Đến năm 2020, các công ty, đơn vị thành viên của TKV đã cải thiện điều kiện làm việc cho NLĐ thông qua việc đầu tư, lắp đặt, đưa vào phục vụ sản xuất nhiều hệ thống dây chuyền cơ giới hóa đồng bộ hạng nhẹ khai thác than tại một số công ty; hệ thống máy khoan, hệ thống cơ giới hóa vét bùn hầm bơm, hệ thống bẻ ghi đường sắt sử dụng năng lượng khí nén điều khiển từ xa tại một số đơn vị,… Nhiều đơn vị đã triển khai thực hiện cơ giới hóa, tự động hóa trong khai thác, đào lò, vận tải.

Các công ty và đơn vị thành viên của TKV cũng quan tâm đến các hoạt động bảo vệ môi trường, áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ, tích cực triển khai công nghệ mới vào sản xuất – kinh doanh, xây dựng và cải tạo các mỏ than, mỏ khoáng sản theo hướng “mỏ xanh, mỏ hiện đại, mỏ sản lượng cao”, góp phần nâng cao năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất và cải thiện điều kiện làm việc cho NLĐ; kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải gây ô nhiễm môi trường.

Trung tâm Điều hành sản xuất tập trung của Công ty CP than Núi Béo (Quảng Ninh)

Hoạt động 3 “hóa” trong khai thác và chế biến khoáng sản

Gần đây, Công ty Nhôm Đắk Nông đã phát động phong trào thi đua với 40 sáng kiến về ứng dụng khoa học – công nghệ, áp dụng tin học hóa, tự động hóa và cơ giới hóa vào thực tiễn hoạt động sản xuất và nhận được sự tham gia tích cực của đội ngũ cán bộ kỹ thuật, NLĐ công ty. Nhiều sáng kiến đã ra đời, thiết thực phục vụ sản xuất, mang lại lợi ích kinh tế cao. Tiêu biểu như sáng kiến Giải pháp cải tiến hợp lý hóa sản xuất, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tiết kiệm chi phí hơn 800 triệu đồng; sáng kiến Thực hiện mục tiêu “Doanh nghiệp ít người – trả lương cao”, áp dụng KPIs trong việc đánh giá hiệu quả công việc và giao khoán chi phí cho các phòng, phân xưởng. Tổng chi phí tiết giảm cho công ty đạt trên 184 tỷ đồng.

Hoạt động 3 “hóa” trong quản lý và vận hành tại Tổng Công ty Điện lực TKV

Các nhà máy điện của Tổng Công ty Điện lực TKV đều sử dụng công nghệ tầng sôi tuần hoàn (Circulating Fluidized Boiler-CFB) để đốt than phát điện nhằm phòng ngừa các rủi ro gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe cộng đồng do phát sinh khí thải chứa bụi có thành phần độc hại như tro bụi, CO2, CO, SO2 , SO3 và NOx. Đây là công nghệ sản xuất sạch, thân thiện với môi trường so với các lò kiểu cũ. Công nghệ CFB có khả năng khử lưu huỳnh trong khói thải bằng việc đốt kèm đá vôi trong buồng đốt, khử bụi tĩnh điện hiệu suất cao (lên đến hơn 99,8%) trong việc loại bỏ thành phần bụi thải và giảm đáng kể lượng khí thải từ 5 đến 6 lần so với sử dụng công nghệ cũ. Việc sử dụng công nghệ này đã mang lại hiệu quả kinh tế – xã hội rõ rệt, hạn chế lượng tro xỉ thải ra sau khi sản xuất điện. Toàn Tổng công ty không để xảy ra TNLĐ và các sự cố về kĩ thuật cũng như môi trường.

Biểu đồ số 2: Sản lượng điện sản xuất từ năm 2016 – 2019 (đơn vị tính: tỉ Kwh).

Nguồn: Báo cáo hoạt động sản xuất-kinh doanh của TKV từ 2016-2019.

Hoạt động 3 “hóa” trong sản xuất hóa chất

Hiện Tổng Công ty Hóa chất mỏ (MICCO) đã tích cực triển khai và áp dụng phần mềm quản trị an toàn – MICCO SGS. Trong đó, phải kể đến sự chuyển thể thành công của bộ tài liệu huấn luyện ATVSLĐ phục vụ đào tạo trực tuyến. Song song với ứng dụng trên, MICCO cũng quyết liệt chủ động trong việc nghiên cứu, sáng tạo ra các sản phẩm mới, thân thiện với môi trường, giảm thiểu các rủi ro về cháy, nổ như: thuốc nổ ANFO, thuốc nổ NTR07, thuốc nổ HPEX – 01,… Thuốc nổ AH1 có chứa TNT đã dần được thay thế bằng thuốc nổ nhũ tương lò than. Đây là các loại thuốc nổ được xác định là an toàn trong môi trường mê tan trong hầm lò có khí mê tan.

MICCO cũng đẩy mạnh cơ giới hóa trong sản xuất và nạp mìn khi chế tạo được các loại xe sản xuất và nạp thuốc nổ ANFO, thuốc nổ NTR thay thế cho thiết bị phải nhập khẩu với hiệu quả kinh tế cao,… ; nghiên cứu, thiết kế và chế tạo thành công các máy đóng thỏi thuốc nổ nhằm tăng cường tự động hóa trong các dây chuyền sản xuất, giảm nguy cơ mất an toàn và ổn định được chất lượng sản phẩm đóng gói. Gần đây nhất là việc sử dụng thuốc nổ nhũ tương năng lượng cao HPEX-01 bao gói dùng cho mỏ lộ thiên hoặc công trình ngầm không có khí nổ. Thuốc nổ HPEX-01 có khả năng sinh công cao, tốc độ nổ đạt khoảng từ 5.500 đến 6.500 m/s, chịu nước tốt (≥ 12 giờ), không nhạy nổ với các xung cơ học và tia lửa nên rất an toàn trong quá trình vận chuyển, bảo quản và sử dụng.

Kết luận

Việc tổ chức, triển khai hoạt động 3 “hóa” đồng bộ, thống nhất ở tất cả các công ty, đơn vị trực thuộc TKV đã mang lại kết quả tích cực trong QLRR về ATVSLĐ từ năm 2016 đến năm 2019. Toàn Tập đoàn đã giảm cả số vụ và số nạn nhân bị TNLĐ so với trước đó.

Trong thời gian tới, TKV tiếp tục đặt ra nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu việc tích cực áp dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, cơ giới hóa trong khai thác, đào lò và cơ điện vận tải ở tất cả các khu vực, vị trí mà điều kiện khai thác cho phép.

Biểu đồ số 3: Tình hình TNLĐ của TKV trong những năm gần đây.

Nguồn: Báo cáo của TKV về tình hình TNLĐ qua các năm.

Tổ chức, triển khai hoạt động 3 “hóa” trong QLRR ở các công ty, đơn vị thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam không chỉ mang lại hiệu quả về kinh tế, môi trường mà còn góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu TNLĐ, bảo đảm an toàn và sức khỏe cho NLĐ trong Tập đoàn. Đây sẽ là những bài học giá trị cho nhiều tổ chức, doanh nghiệp nghiên cứu, tham khảo và tổ chức, triển khai hoạt động 3 “hóa” trong QLRR phù hợp với tổ chức mình.

Tài liệu tham khảo:

1. Lê Minh Chuẩn, Quan điểm chỉ đạo của TKV trong việc xây dựng và phát huy truyền thống văn hóa thợ mỏ trong điều kiện mới, Quảng Ninh, tháng 12/2020.

2. Đặng Thanh Hải, Truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” – trụ cột văn hóa trong xây dựng và phát triển ngành Than – Khoáng sản Việt Nam, Quảng Ninh, tháng 12/2020.

3. Đoàn Kiển, Thợ lò cũng là chiến sĩ, Nxb Lao động năm 2014.

4. Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam, Báo cáo hoạt động sản xuất – kinh doanh từ năm 2016 đến năm 2019.

5. Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam, Báo cáo tình hình TNLĐ và sức khỏe nghề nghiệp từ năm 2016 đến năm 2019.

6. Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam, Ngành Than Việt Nam 1837-2008, Xưởng in Tạp chí Than – Khoáng sản, năm 2008.

7. PGS. TS. Hoàng Thanh Xuân, Cơ sở lý luận và thực tiễn phát huy truyền thống văm hóa thợ mỏ trong thời kỳ mới, Quảng Ninh, tháng 12/2020.

8. https://micco.com.vn/dmst/cong-trinh-nghien-cuu-san-xuat-thuoc-no-ntr08/

9. http://www.vinacomin.vn/tin-trong-nuoc/lo-hoi-tang-soi-tuan-hoan-cfb-bien-than-xau-thanh-dien-sach-6131.htm