Lần đầu tiên tại Việt Nam: Ghép gan giành lại sự sống cho bé gái ung thư gan giai đoạn cuối

Bệnh nhi 18 tháng tuổi, ở Hà Nội, được phát hiện u nguyên bào gan ác tính từ khi mới 11 tháng tuổi. Dù đã trải qua 6 đợt điều trị hóa chất và nút mạch song khối u vẫn phát triển nhanh, không có khả năng cắt bỏ và có nguy cơ di căn đến các cơ quan khác.

Theo TS.BS Nguyễn Phạm Anh Hoa, Trưởng Khoa Gan mật và TS.BS Bùi Ngọc Lan, Trưởng Khoa Ung bướu, Bệnh viện Nhi Trung ương, ngay từ khi phát hiện, bệnh của bệnh nhi đã ở giai đoạn muộn, khối u lớn lan tỏa, chiếm phần lớn thể tích gan, không có khả năng cắt bỏ vì còn quá ít thể tích gan lành.

Phương pháp điều trị hóa chất và nút mạch hóa chất được các bác sĩ tiến hành với hi vọng làm khống chế sự phát triển khối u và tăng thể tích phần gan còn lại để có thể phẫu thuật loại bỏ khối u. Tuy nhiên, cả hai phương án này không đạt hiệu quả tối ưu khi thể tích khối u gan vẫn không thuyên giảm sau điều trị và xét nghiệm alphafetoprotein – chất chỉ thị đánh giá tình trạng ác tính của khối u – tăng lên theo từng ngày, đe dọa các biến chứng bất lợi cho tính mạng của bệnh nhi.

Bệnh nhi ung thư gan giai đoạn cuối, dù điều trị hóa chất nhưng khối u vẫn phát triển nhanh. Ảnh: BVCC

Ngày 24/5, PGS.TS Trần Minh Điển, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương đã chỉ đạo, điều hành, huy động các y bác sĩ của bệnh viện và sự phối hợp tham gia của Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Sau hội chẩn, PGS.TS Trần Minh Điển quyết định lựa chọn phương án ghép gan để cứu sống bệnh nhi. Người hiến tặng gan cứu sống bệnh nhi chính là mẹ của bé, năm nay 41 tuổi.

PGS.TS Phạm Duy Hiền, Phó Giám đốc Bệnh viện cho biết: Trở ngại lớn nhất mà các bác sĩ phải vượt qua trong ca ghép này là trường hợp ghép gan cho trẻ em đầu tiên trên nền một bệnh lý ác tính, nhiều nguy cơ biến chứng và rủi ro rất cao. Chính vì điều này, việc tầm soát các tổn thương xâm lấn sang các cơ quan khác là vô cùng quan trọng trước khi tiến hành thay thế gan bằng mảnh ghép gan mới. Các xét nghiệm tầm soát di căn trước phẫu thuật đã được tiến hành một cách thận trọng và tỉ mỉ nhằm đưa ra các phương án phẫu thuật tối ưu.

Tình trạng khối u quá lớn, chiếm toàn bộ thể tích gan, đặc biệt có một phần u xâm lấn và chèn ép tĩnh mạch chủ. Thêm vào đó, tình trạng bất đồng nhóm máu hệ ABO giữa người cho và người nhận cũng là một khó khăn rất lớn về chuyên môn trong ca ghép.

Theo dõi các chỉ số sinh tồn của bệnh nhi trong phẫu thuật. Ảnh: BVCC

Theo Đại tá TS. Lê Văn Thành, Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật Gan-Mật-Tụy, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, trước phẫu thuật, chúng tôi đánh giá bệnh nhi có khối u lớn, có khả năng xâm lấn vào tĩnh mạch chủ, vì vậy việc phẫu thuật sẽ gặp khó khăn, chúng tôi đưa ra phương án có thể phải thay cả đoạn tĩnh mạch chủ dưới cho bệnh nhi. Và trong cuộc mổ, nhờ việc phẫu tích chính xác và xử lý tốt các mạch máu, chúng tôi không phải sử dụng phương án thay thế đoạn tĩnh mạch chủ dưới. Với sự quan tâm, chỉ đạo và sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ giữa hai bệnh viện, tận dụng những kinh nghiệm trong ghép gan, gây mê hồi sức, tổ chức điều phối… ca phẫu thuật được thực hiện thành công.

Để hạn chế tối đa các phản ứng bất lợi về miễn dịch do bất đồng nhóm máu, các bác sĩ chuyên khoa gan mật đã phải sử dụng các liệu pháp điều trị nội khoa trước ghép để bệnh nhi có thể sẵn sàng nhận mảnh ghép từ người mẹ. Các phương án dự phòng phản ứng thải loại sau ghép thường gặp ở những trường hợp ghép gan do bất đồng nhóm máu cũng được chuẩn bị sẵn sàng.

Các phương án dự phòng thải loại sau ghép được các bác sĩ chuẩn bị sẵn sàng. Ảnh: BVCC

Ngày 29/5, ca phẫu thuật ghép gan cho bệnh nhi đã được tiến hành thành công với sự phối hợp của các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Người hiến tặng gan tự nguyện, mẹ bệnh nhi được ra viện sau 1 tuần phẫu thuật và 2 tuần sau đó, gia đình được đón bệnh nhi khỏe mạnh về nhà.

Đây là ca ghép gan đầu tiên cho trẻ bị ung thư gan được tiến hành tại Việt Nam, mở ra cánh cửa hy vọng mới cho các trẻ em không may mắc bệnh hiểm nghèo.