Những tiểu thuyết lịch sử về Thăng Long – Hà Nội

Nhà văn Hà Ân từng được biết đến qua các tiểu thuyết lịch sử: Bên bờ Thiên Mạc, Trên sông truyền hịch và Trăng nước Chương Dương. Ông nổi tiếng với các tác phẩm tiểu thuyết lịch sử, truyện kể lịch sử, dã sử và được tặng nhiều giải thưởng văn học.

Người Thăng Long tái hiện không khí căng thẳng trang nghiêm của hội nghị Bình Than và không khí trang trọng, hừng hực ý chí chiến đấu của hội nghị Diên Hồng

Là một người con của Hà Nội, ông đã dành tâm huyết để viết về những vị anh hùng của đất Thăng Long văn hiến. Trong đó, thành công nhất là bộ đôi tiểu thuyết Người Thăng Long và Khúc khải hoàn dang dở.

Nếu Người Thăng Long là một bản trường ca hào hùng về các vị vương, tướng nhà Trần trong cuộc chiến chống Nguyên Mông lần thứ hai, với nhân vật trung tâm là Chiêu văn vương Trần Nhật Duật người con thứ sáu của vua Trần Thái Tông, thường được dân gian gọi là ông hoàng Sáu thì tiểu thuyết Khúc khải hoàn dang dở là một bản hùng ca âm vang trang sử hào hùng, ghi dấu bóng hình người tình báo chiến lược tài ba Đỗ Vĩ cùng những tướng sĩ kiêu hùng, những người con ưu tú của dân tộc.

Là một người con của Hà Nội, nhà văn Hà Ân đã dành nhiều tâm huyết để viết về những vị anh hùng của đất Thăng Long văn hiến

Cần nói thêm, Đỗ Vĩ cũng là một người con của đất Thăng Long, một tình báo tài giỏi của nhà Trần, một điệp viên gần như duy nhất được ghi trong chính sử, một nghệ sĩ đàn ngọt, thơ hay, bút vẽ thần tình, đường kiếm siêu việt… Đỗ Vĩ đã thâm nhập vào lòng địch, gửi về cho Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn những tin tức vô cùng quan trọng. Cái chết bi tráng của ông đã góp phần đem lại khúc ca khải hoàn trong cuộc chiến chống Nguyên Mông lần thứ 2.

Ngòi bút của Tô Hoài nâng niu những nét đẹp văn hóa tinh tế của Hà Nội qua lời ăn tiếng nói, phong tục tập quán, nếp sống… của các nhân vật nơi làng quê

Trong khi đó, bộ tiểu thuyết lịch sử về Hà Nội của nhà văn Tô Hoài: Quê người, Mười năm, Quê nhà tạo nên cái nhìn xuyên suốt về Hà Nội trong những năm đầu thế kỷ 20 đến khi Cách mạng tháng Tám thắng lợi. Đó là vùng Bưởi ngoại ô Hà Nội nghèo trong tiểu thuyết Quê người trước Cách mạng tháng Tám. Nhưng giữa cảnh nghèo chồng chất ấy, Tô Hoài vẫn thấy ở họ – những người nông dân cần cù, cam chịu…, nét hóm hỉnh, duyên dáng và những chuyện nên thơ. Hay ở Mười năm, cũng những người nông dân đó, được tập hợp dưới phong trào Ái hữu thời kỳ Mặt trận Dân chủ và họ đã tìm thấy sự tự tin, thấy con đường để thay đổi vận mệnh của chính mình. Với tiểu thuyết Quê nhà, tuy viết sau cùng, lại ngược dòng thời gian kể về hoạt động của các nghĩa quân chống lại quân Pháp trong hai lần đánh chiếm Hà Nội. Một số sự kiện lịch sử được nhắc đến gắn với danh nhân lịch sử Nguyễn Tri Phương, Hoàng Diệu, Lưu Vĩnh Phúc…, nhưng nhân vật chính yếu của tiểu thuyết là các anh hùng vô danh – những người dân thường, những người thợ dệt làng Hạ và các phường xóm trong thành ngoài nội đã dũng cảm nổi lên chống quân xâm lược.

Bộ ba tiểu thuyết lịch sử được Tô Hoài viết trong gần 40 năm là tác phẩm tiêu biểu của ông – một người Hà Nội, một nhà văn Hà Nội. Năm 2020, trong dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Tô Hoài (1920 – 2020), gia đình ông đã tin tưởng ủy quyền quản lý toàn bộ các sáng tác của ông cho NXB Kim Đồng.