Công tác tòa án 2021: Đã xử lý nghiêm các vụ tham nhũng lớn

Các vụ án Đinh La Thăng, Công ty Nhật Cường… đã được xử lý nghiêm

Chiều 23/10, Quốc hội đã nghe Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trình bày Báo cáo công tác năm 2021 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Ông Nguyễn Hòa Bình cho biết, từ ngày 01/10/2020 đến ngày 30/9/2021, các Tòa án đã thụ lý 537.577 vụ việc, đã giải quyết được 436.660 vụ việc (đạt tỷ lệ 81,2%); số vụ việc đã thụ lý giảm 64.675 vụ việc, đã giải quyết giảm 107.944 vụ việc nguyên nhân là do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên nhiều vụ việc không thể mở phiên tòa, phiên họp theo kế hoạch. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Tòa án là 0,81% (giảm 0,25%), đáp ứng yêu cầu Quốc hội đề ra.

Về các vụ án hình sự, các Tòa án đã thụ lý 88.607 vụ với 160.574 bị cáo; đã giải quyết, xét xử được 79.409 vụ với 138.272 bị cáo (đạt tỷ lệ 89,62% về số vụ và 86,11% về số bị cáo). Đã xử lý nghiêm các vụ án tham nhũng gây ra những thiệt hại đặc biệt lớn, được dư luận xã hội rất quan tâm, do những người có chức vụ, quyền hạn thực hiện như: vụ án Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm xẩy ra tại Dự án Ethanol Phú Thọ, vụ án xảy ra tại Công ty Nhật Cường, Công ty Gang thép Thái Nguyên…

Đã đưa ra xét xử 136 vụ với 177 bị cáo liên quan đến phòng chống dịch bệnh COVID-19, góp phần tích cực vào công tác phòng chống dịch bệnh. Việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm nghiêm minh, đúng pháp luật. Thực hiện tốt nhiệm vụ được giao trong công tác đặc xá dịp 02/9/2021.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trình bày Báo cáo công tác năm 2021 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao. Ảnh: TTXVN

Về các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động, các Tòa án đã thụ lý 411.299 vụ việc; đã giải quyết, xét xử được 324.813 vụ việc (đạt tỷ lệ 79%). Chú trọng và tập trung thực hiện có hiệu quả công tác hòa giải; nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tương trợ tư pháp.

Về các vụ án hành chính, các Tòa án đã thụ lý 10.728 vụ; đã giải quyết, xét xử được 5.693 vụ (đạt tỷ lệ 53,1%). Tòa án nhân dân tối cao đã chỉ đạo các Tòa án chú trọng tổ chức đối thoại giữa người khởi kiện và người bị kiện; nghiên cứu, thí điểm việc tổ chức các buổi đối thoại bằng hình thức trực tuyến; làm tốt công tác phối hợp với các cơ quan liên quan. Tính đến ngày 30/9/2021, không có vụ án để quá hạn luật định do nguyên nhân chủ quan. Các Tòa án đã ban hành 107 quyết định buộc thi hành bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án.

Việc kháng nghị, xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm của Tòa án nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân cấp cao được thực hiện thận trọng, chặt chẽ, có căn cứ, đúng pháp luật.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình nêu rõ, bên cạnh các kết quả nêu trên, hoạt động của các Tòa án còn tồn tại một số hạn chế, thiếu sót như: một số chỉ tiêu Quốc hội giao thực hiện thấp hơn các năm trước; tỷ lệ giải quyết các vụ án hành chính và tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra; tổ chức bộ máy của các Tòa án chưa thực sự tinh gọn, cơ cấu đội ngũ công chức Tòa án nhân dân các cấp còn thiếu;…

Các hạn chế, thiếu sót nêu trên là do: tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, khó lường gây rất nhiều khó khăn cho Tòa án khi thực hiện nhiệm vụ; mỗi năm trung bình các Tòa án thụ lý hơn 600.000 vụ việc trong khi đó số lượng biên chế cán bộ, Thẩm phán chưa đủ để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ dẫn đến áp lực, khó khăn rất lớn với Tòa án.

Để khắc phục những hạn chế, thiếu sót và nâng cao hiệu quả hoạt động, Tòa án nhân dân tối cao đề ra 6 nhóm giải pháp cần tập trung thực hiện trong thời gian tới. Đó là các nhóm giải pháp về lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành các Tòa án; xây dựng, hoàn thiện thể chế; tổ chức, cán bộ; tăng cường công khai, minh bạch và sự giám sát của nhân dân đối với Tòa án; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của Tòa án; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng, tổ chức có liên quan trong quá trình thực hiện các mặt công tác của Tòa án.

Chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội trong năm qua

Trình bày Báo cáo thẩm tra các báo cáo về công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, Ủy ban Tư pháp cơ bản tán thành với đánh giá của TANDTC về những kết quả đạt được và nhận thấy năm 2021 công tác xét xử gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19. Song, các TAND đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt, kịp thời, nên chất lượng xét xử và nhiều chỉ tiêu công tác tiếp tục đạt và vượt yêu cầu của Quốc hội.

Về xét xử các vụ án hình sự: Tỷ lệ xét xử đạt 89,62%; số lượng, chất lượng xét xử đều vượt chỉ tiêu của Quốc hội giao. Đặc biệt, trong năm qua chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội. Hình phạt mà TAND áp dụng cơ bản nghiêm minh. Việc cho các bị cáo hưởng án treo; cải tạo không giam giữ; áp dụng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ. Tranh tụng trong xét xử được bảo đảm. Các TAND đã đưa ra xét xử kịp thời, áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người phạm tội liên quan đến phòng, chống dịch bệnh COVID-19.

Quang cảnh phiên họp chiều 23/10

Các vụ án kinh tế-tham nhũng và các vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo đã được xét xử kịp thời, nghiêm minh, chú trọng áp dụng các biện pháp thu hồi tài sản đã bị chiếm đoạt về ngân sách Nhà nước. Các vụ án hình sự khác, nhất là các vụ án ma túy, xâm hại tình dục trẻ em nhìn chung được đưa ra xét xử khẩn trương và áp dụng hình phạt nghiêm minh với đối tượng phạm tội.

Tuy nhiên, còn một số bản án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan. Tỷ lệ các vụ án đưa ra xét xử, giải quyết giảm so với năm 2020 (nguyên nhân chủ yếu là do ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19); tỷ lệ xét xử các vụ án hành chính chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao. Quá trình giải quyết án, còn có trường hợp vi phạm, sau đó VKSND đã có kiến nghị để khắc phục vi phạm hoặc người có thẩm quyền đã kháng nghị để khắc phục sai sót.

UBTP nhận thấy, TANDTC đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt để nâng cao tỷ lệ và chất lượng công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm. Tỷ lệ giải quyết đơn năm 2021 đạt 55,5%. Về cơ bản, chất lượng trả lời đơn, kháng nghị và xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm của TAND được bảo đảm. Đã khắc phục căn bản việc có văn bản trả lời không có căn cứ kháng nghị, nhưng sau đó người có thẩm quyền lại kháng nghị để giải quyết lại vụ án theo thủ tục giám đốc thẩm. Các kháng nghị của Chánh án Tòa án có thẩm quyền được Hội đồng xét xử chấp nhận. Tuy nhiên, tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội (từ 60% trở lên).