Đột phá thời gian đóng tiền sử dụng đất

UBND TP.HCM sẽ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho TP ban hành hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K) để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với tất cả khu đất, thửa đất, thay vì phải thực hiện thuê đơn vị tư vấn để xác định giá đất cụ thể theo các phương pháp thẩm định giá.

Các dự án bất động sản hiện nay mất rất nhiều thời gian vẫn chưa thể đóng tiền sử dụng đất

Hạn chế tiêu cực, nhũng nhiễu

Mới đây, Hội đồng thẩm định giá đất TP.HCM (thuộc UBND TP.HCM) đã có thông báo về việc thống nhất chủ trương báo cáo UBND TP dự thảo công văn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận TP xây dựng hệ số K phù hợp với tình hình thực tiễn trên địa bàn để tính tiền sử dụng đất (SDĐ), tiền thuê đất đối với tất cả các khu đất, thửa đất (không phân biệt giá trị tính theo Bảng giá đất trên 30 tỉ đồng hay dưới 30 tỉ đồng, đối với các TP trực thuộc T.Ư), thay vì phải thuê đơn vị tư vấn để xác định giá cụ thể theo các phương pháp thẩm định giá.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản (BĐS) TP.HCM (HoREA), nhận định nếu được Chính phủ chấp thuận cho phép thực hiện thì đây là sự thay đổi có tính đột phá vì sẽ thực sự kéo giảm thời gian làm thủ tục hành chính để xác định tiền SDĐ từ trên dưới 3 năm hiện nay (thậm chí lâu hơn) xuống chỉ còn khoảng 10 – 15 ngày làm việc. “Đây là mong mỏi bấy lâu nay của cộng đồng doanh nghiệp (DN), trong đó có DN BĐS và cũng là một trong các nhiệm vụ hàng đầu mà HoREA đã kiên trì kiến nghị trong 15 năm qua. Việc áp dụng phương pháp hệ số K để xác định giá đất cụ thể vừa tăng cường thêm trách nhiệm và tính chủ động của HĐND, UBND cấp tỉnh, vừa có căn cứ định lượng giúp đơn giản hóa, rút ngắn thời gian làm thủ tục hành chính, giúp môi trường đầu tư thêm minh bạch, thông thoáng, vừa loại trừ được cơ chế xin – cho, tiêu cực. Đồng thời bảo vệ cán bộ công chức có thể bị vướng rủi ro trong thi hành công vụ khi thực hiện công tác định giá đất. Nhà đầu tư có thể dự đoán được số tiền SDĐ để tính tổng mức đầu tư, có thể đánh giá được tính khả thi, không khả thi của dự án đầu tư, từ đó quyết định có đầu tư hay không”, ông Châu cho hay.

Ông Châu phân tích, phương pháp định giá từng loại đất trong bảng giá đất và được điều chỉnh bởi hệ số K hằng năm theo từng khu vực, từng vị trí của khu đất, thửa đất hoàn toàn có thể do cơ quan quản lý đất đai và cơ quan tài chính cấp tỉnh thực hiện vì đã có căn cứ là bảng giá đất. Phương pháp này cho kết quả rất nhanh, giảm thiểu tối đa các thủ tục, rút ngắn thời gian làm thủ tục hành chính xuống chỉ còn khoảng 10 – 15 ngày làm việc nên không cần phải thuê tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất để tư vấn xác định giá đất cụ thể đối với trường hợp này.

Tốn vài năm cho việc thẩm định giá

Thực tế, quy trình định giá đất mất quá nhiều thời gian hiện nay khiến nhiều DN điêu đứng. Lãnh đạo một công ty BĐS có dự án tại Q.7, TP.HCM nói rằng ngày 15.11 này là đúng 4 năm DN làm thủ tục xin đóng tiền sử dụng đất cho dự án có diện tích hơn 4.000 m² nhưng vẫn chưa xong vì các bên “đưa qua, đẩy lại”, không chốt số tiền SDĐ mà DN phải đóng là bao nhiêu. “Nếu có thông báo đóng tiền thì 3 – 5 ngày công ty sẽ đóng cho TP ngay vì chúng tôi đã để dành khoản tiền này từ trước với mong muốn đóng sớm để làm bước tiếp theo là xin phép xây dựng”, vị này nói và phân tích, để đóng tiền SDĐ cho một dự án BĐS, Chính phủ đã quy định 5 phương pháp định giá đất gồm: so sánh trực tiếp, chiết trừ, thu nhập, thặng dư, hệ số K. Theo quy định tại luật Đất đai 2013 thì cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh được thuê tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất để tư vấn xác định giá đất cụ thể phải áp dụng phương pháp định giá đất phù hợp để Hội đồng thẩm định giá đất xem xét trước khi trình UBND cấp tỉnh quyết định giá đất cụ thể. Tuy nhiên trên thực tế, các cơ quan có thẩm quyền thường áp dụng phương pháp thặng dư để định giá đất dự án BĐS để tính tiền SDĐ, chỉ được phép áp dụng phương pháp hệ số K đối với thửa đất hoặc khu đất của dự án có giá trị dưới 30 tỉ đồng đối với các TP trực thuộc T.Ư, dưới 10 tỉ đồng đối với các tỉnh miền núi, vùng cao và dưới 20 tỉ đồng đối với các tỉnh còn lại. “Hiện rất nhiều dự án muốn đóng tiền SDĐ nhưng không thể thực hiện được khi việc thẩm định kéo dài 3 – 5 năm. Điều này khiến DN chết mòn, còn nhà nước thì thất thu”, vị này cho hay.

Luật sư Trần Thu (Đoàn luật sư TP.HCM) cho rằng việc áp dụng 5 phương pháp định giá để tính tiền SDĐ dự án BĐS rất khó bảo đảm thực hiện được nguyên tắc “phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường” vì giá cả thị trường luôn biến động. Ngay cả việc áp dụng phương pháp thặng dư và phương pháp thu nhập để xác định giá đất cụ thể nhằm tính tiền SDĐ của cùng một dự án thì cũng cho 2 kết quả có sự chênh lệch lớn. Đây là nguyên nhân dẫn đến rủi ro pháp lý về thi hành công vụ đối với cán bộ công chức trong thực hiện công tác định giá đất, thẩm định giá đất dự án.

Theo luật sư Trần Thu, việc thuê đơn vị tư vấn xác định giá đất thời gian qua cũng bộc lộ nhiều bất cập, bởi theo quy định, Sở Tài nguyên – Môi trường tổ chức đấu thầu để lựa chọn đơn vị tư vấn xác định giá đất cụ thể. Điều này rất có thể xảy ra tình trạng các đơn vị tư vấn bỏ thầu rẻ để được trúng thầu và sau khi trúng thầu có thể dẫn đến việc “hành” chủ đầu tư dự án hoặc “thỏa thuận cưa đôi, cưa ba” để định giá đất thấp đi, làm thiệt hại cho ngân sách nhà nước và méo mó thị trường. Không những thế, kết quả xác định giá đất cụ thể có thể bị lệ thuộc vào năng lực và tính khách quan, trung thực của đơn vị tư vấn xác định giá đất. “Đơn vị tư vấn phát huy tốt chức năng và vai trò tư vấn trong công tác xây dựng, điều chỉnh khung giá đất, bảng giá đất vì công việc này không liên quan trực tiếp với các chủ đầu tư dự án. Nhưng nếu để đơn vị tư vấn tham gia thực hiện xác định giá đất cụ thể để tính tiền SDĐ của DN thì không thật cần thiết, vì trong trường hợp này đơn vị tư vấn trở thành bên có quyền, còn chủ đầu tư dự án là bên yếu thế và dễ phát sinh tiêu cực, nhũng nhiễu”, luật sư Trần Thu phân tích.