Đừng bỏ lỡ mũi tiêm nhắc Viêm não Nhật Bản cho trẻ trên 5 tuổi

Bệnh Viêm não Nhật Bản có thể gặp ở mọi đối tượng nhưng thường thấy ở trẻ em dưới 15 tuổi. Do đó, phụ huynh cần chủ động tiêm bổ sung cho các bé trên 5 tuổi, độ tuổi nằm ngoài chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia.

Để hiểu rõ hơn về căn bệnh này cũng như tầm quan trọng của việc tiêm nhắc VNNB, chúng tôi mời bạn đọc lắng nghe chia sẻ sau đây của bác sĩ Trương Hữu Khanh, Nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM).

*Thưa bác sĩ, bệnh VNNB nguy hiểm như thế nào và thực trạng bệnh ở nước ta ra sao?

VNNB là tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng của não gây ra do vi-rút viêm não Nhật Bản. Đây là một loại vi rút thuộc họ flavivirus có liên quan đến bệnh sốt xuất huyết, sốt vàng, bệnh Zika… và lây lan qua muỗi.

Đó cũng là nguyên nhân chính gây viêm não vi rút ở nhiều nước châu Á với ước tính khoảng 68.000 ca lâm sàng hàng năm. Trẻ nhỏ dưới 15 tuổi là đối tượng dễ bị tấn công vì hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.

Việt Nam nằm trong 24 quốc gia khu vực Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương có virus Viêm não Nhật Bản lưu hành, với khoảng hơn 3 tỉ người có nguy cơ lây nhiễm. Bệnh lưu hành trong cả nước và bùng phát nhiều nhất vào trong và sau mùa mưa, đỉnh điểm dịch thường rơi vào các tháng 5, 6, 7.

Vì đây là bệnh không có thuốc đặc trị nên việc chữa trị tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng bệnh, hỗ trợ bệnh nhân vượt qua tình trạng nhiễm trùng và vật lý trị liệu khi có di chứng. Do đó, tiêm vắc-xin VNNB là phương pháp phòng ngừa tối ưu và hiệu quả hiện nay.

*Xin bác sĩ cho biết thêm về sự cần thiết của việc tiêm nhắc vắc-xin VNNB cho trẻ trên 5 tuổi?

Nguồn: shutterstock

Hiện nay vắc-xin VNNB đã được đưa vào chương trình tiêm chủng quốc gia. Cụ thể, với lịch tiêm vắc-xin bất hoạt điều chế từ não chuột, mũi 1 là khi trẻ vừa tròn 12 tháng tuổi trở lên, mũi thứ 2 sau mũi 1 từ 1 – 2 tuần và mũi thứ 3 là tiêm sau mũi 2 một năm. Sau đó, bố mẹ cần lưu ý cho trẻ tiêm nhắc mỗi ba năm một lần cho đến khi trẻ đủ 15 tuổi. Đối với vắc-xin trong kênh dịch vụ là loại sống giảm độc lực tái tổ hợp được lưu hành tại Việt Nam từ 2019 thì lịch tiêm đơn giản hơn, cho trẻ em từ 9 tháng đến 18 tuổi chỉ cần sử dụng 1 liều cơ bản & 1 liều nhắc lại sau 1 năm là đã đủ tạo miễn dịch. Tiêm nhắc gần như là việc làm bắt buộc để trẻ có hệ miễn dịch ổn định và lâu dài vì kháng thể của vắc-xin bất hoạt sẽ suy giảm dần theo thời gian sau các mũi cơ bản. Khi không tiêm nhắc có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh, trong khi đây là căn bệnh có tỉ lệ tử vong khá cao, có thể lên tới 30%⁾. Nếu may mắn còn sống, bệnh có thể để lại di chứng về thần kinh ảnh hưởng đến khả năng học tập, suy giảm nhận thức và giảm khả năng vận động. Một số trường hợp nghiêm trọng hơn có thể bị mất khả năng ngôn ngữ hoặc thậm chí không thể nói được, trí nhớ kém, cử động bất thường như động kinh, liệt cơ và gồng cứng người. Nhiều trẻ mắc Viêm não Nhật Bản không thể trở lại trường học hoặc kết quả học tập bị suy giảm đáng kể.

Nhờ vắc-xin, tại Việt Nam, số ca VNNB trong nước đã giảm mạnh từ 2000 – 4000 ca (trước năm 1997)⁽còn khoảng 200 ca mắc mỗi năm, chủ yếu ở trẻ chưa tiêm hoặc không được tiêm nhắc đầy đủ sau 3 mũi tiêm bắt buộc trong chương trình Tiêm chủng mở rộng.

*Bác sĩ có lời khuyên nào dành cho bố mẹ trong việc tiêm vắc-xin VNNB không?

Tiêm chủng vắc-xin VNNB có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc phòng bệnh cho con bạn ngay từ những năm tháng đầu đời. Các bậc phụ huynh ngoài giữ môi trường sống vệ sinh, sạch sẽ nhằm hạn chế nguồn lây bệnh thì cũng cần chú ý đưa trẻ đi tiêm đúng lịch và đủ liều các mũi nhắc.

Hiện nay chúng ta đã có vắc-xin Viêm não Nhật Bản thế hệ mới là vắc-xin sống giảm độc lực tái tổ hợp.Loại này có thể dùng để tiêm nhắc cho trẻ hoàn thành 3 mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng như liều nhắc duy nhất và không cần tiêm nhắc lại thêm sau đó. Như vậy cũng tạo sự thuận tiện & giúp cha mẹ đỡ quên lịch tiêm cho con.

Bố mẹ hãy đến gặp bác sĩ có chuyên môn để được tư vấn chọn loại vắc-xin phù hợp giúp hệ miễn dịch được duy trì lâu và điều chỉnh lịch tiêm phù hợp với thể trạng của con.

Nội dung này nằm trong chương trình giáo dục sức khỏe cộng đồng, được phối hợp thực hiện bởi Hội Y Học Dự Phòng Việt Nam và Công ty Sanofi Việt Nam.