Tia UV có thể gây nguy hại: Phòng chống thế nào?

Theo dự báo thời tiết của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, trong 3 ngày, từ ngày 25.4 – 27.4, khu vực Đông Bắc có chỉ số tia cực tím (UV) cực đại ở mức nguy cơ gây hại cao trong 2 ngày 25 – 26.4 và tăng lên nguy cơ gây hại rất cao ở ngày 27.4. Các khu vực khác trên cả nước, trong đó có TP.HCM chỉ số UV cực đại luôn ở ngưỡng nguy cơ gây hại rất cao.

Tia UV là gì?

Theo Ths Lê Thị Xuân Lan, chuyên gia khí tượng, tia UV xuất phát từ bức xạ mặt trời, gọi là tia UV cực tím (Ultraviolet). Đây là loại bức xạ điện từ có bước sóng nhỏ nhất, ngắn nhất, không thể thấy bằng mắt thường.

Trong giai đoạn từ cuối tháng 3 đến tháng 9, cường độ bức xạ mặt trời mạnh trên phạm vi cả nước. Riêng đối với TP.HCM, do nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, thuộc vùng có vĩ độ thấp nên cường độ của tia UV sẽ mạnh, thường rơi vào tháng 3, tháng 4 và đầu tháng 5.

“Hiện nay, chúng ta đang trong giai đoạn ảnh hưởng tia UV mạnh nhất trong năm. Cường độ mạnh nhất của tia UV sẽ từ sau 8 – 15 giờ”, bà Lan thông tin.

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cảnh báo tia UV ở nhiều khu vực trên cả nước nằm trong ngưỡng nguy cơ gây hại rất cao

Theo Ths Lan, tia UV được chia thành 11 cấp. Dựa trên bảng chỉ số cấp độ tia UV tại TP.HCM, trong những ngày vừa qua cho đến thời điểm hiện tại, tại TP.HCM sẽ dao động từ cấp 10 đến cấp 11. Trong khi, chỉ cần chỉ số tia UV từ cấp 8 đã gây nguy hại đến sức khoẻ.

Khi người dân ở ngoài trời quá lâu, tia UV sẽ gây bỏng da, lâu ngày sẽ gây lão hóa da một cách nhanh chóng, da sẽ bị sạm, ung thư da. Ngoài ra, khi ở ngoài trời lâu mà mắt không được bảo vệ, tia UV sẽ làm bỏng mắt và phá hủy các tế bào trong mắt dễ dẫn đến tình trạng mờ mắt, các bệnh về mắt, có khả năng bị mù.

Tia UV gây ung thư da

Theo bác sĩ (BS) Bùi Thị Kim Kha, BS da liễu tại TP.HCM, tia UV có bước sóng trong khoảng 100 – 400 nm và được chia thành 3 loại: UVA (315 – 400 nm), UVB (280 – 315 nm) và UVC (100 – 280 nm).

Trong đó, tia UVA có thể xuyên qua mây, các loại kính thông thường như kính cửa sổ, xe hơi. Khi tiếp xúc sẽ dẫn đến tác động lâu dài, tích lũy theo thời gian, gây lão hóa sớm. Tia UVB gây bỏng da, chuyển hóa sắc tố gây sạm, tàn nhang và nám. Cường độ cao nhất của tia này trong ngày là từ 10 – 14 giờ, vào những tháng hè tia này gây tổn thương da nhiều nhất.

Cả hai tia UVA và UVB đều gây tác động dài hạn, tích lũy theo thời gian như sản xuất gốc tự do, lão hóa do ánh sáng và sinh ung thư.

Đối với tia UVC nằm trên tầng ozone, gây ung thư da. Tuy nhiên, khi ánh nắng mặt trời xuyên qua khí quyển, tất cả tia UVC bị hấp thu bởi tầng ozone, hơi nước, khí oxy và CO₂. Vì vậy, khi xuống đến mặt đất, tia UV chủ yếu là tia UVA và một lượng nhỏ tia UVB.

Nên sử dụng viên uống chống nắng với liều lượng phù hợp

Theo BS Bùi Thị Kim Kha, người dân có thể chủ động phòng tránh tia UV như hạn chế phơi nắng trong khoảng từ 10 – 16 giờ, vì đây là khoảng thời gian cường độ nắng mạnh nhất. Thực hiện theo quy tắc đổ bóng, nếu chiều dài bóng ngắn hơn chiều cao khi ngoài trời nắng thì nên tìm khu vực râm mát, có mái che.

Ngoài ra, người dân có thể mặc quần áo có khả năng chống nắng như: áo dài tay, áo khoác có cổ, tối màu, mũ rộng vành…; đeo kính râm bảo vệ mắt; có chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt tốt, bổ sung hoa quả tươi giàu vitamin, khoáng chất.

Đối với các loại sản phẩm chống nắng, người dân có thể sử dụng kem chống nắng đều đặn mỗi khi ra ngoài, ngay cả khi trời nhiều mây. Sử dụng son dưỡng môi hoặc son môi có chứa chất chống nắng có chỉ số SPF ít nhất là 30.

Trong 3 ngày tới, TP.HCM có chỉ số UV cực đại luôn ở ngưỡng nguy cơ gây hại rất cao

Ngoài kem chống nắng, người dân còn thế thể sử dụng viên uống chống nắng trắng da.

Theo BS Kha, đa phần các loại viên chống nắng tốt trên thị trường đều có nguồn gốc thành phần từ cây dương xỉ, hạt lựu, hoa hướng dương, trà xanh… giúp kháng viêm da, bảo vệ da. Nên sử dụng viên uống này như một biện pháp bổ sung kèm với kem chống nắng.

Tuy nhiên, với viên uống chống nắng trắng da hay bất kỳ một loại thực phẩm chức năng cần theo chỉ dẫn của BS. “Không phải loại viên chống nắng trắng da nào cũng đảm bảo hiệu quả và an toàn cho người dùng. Vì vậy, hãy cân nhắc thật kỹ lưỡng để chọn cho mình một sản phẩm chất lượng. Cần phải có liều lượng và thời gian sử dụng đúng cách theo hướng dẫn của BS tránh gây tác dụng phụ lên gan, thận, chuyển hóa của cơ thể”, BS Kha khuyến cáo.