Tác giả nổi tiếng Phần Lan viết tiểu thuyết sinh thái về vịnh Hạ Long

Xuất bản năm 2011, tiểu thuyết thứ 7 – Con rít của nhà văn Risto Isomäki đã tạo được tiếng vang lớn ngay khi ra mắt. Nó được đánh giá có mạch truyện nhanh, cốt truyện gay cấn và có cả chút thi vị tình yêu, xoay quanh rất nhiều chủ đề, mà một trong số đó là biến đổi khí hậu.

Là tác giả của nhiều tiểu thuyết cũng như sách phi hư cấu về môi trường, Risto Isomäki đã mang tất cả hiểu biết của bản thân mình để cảnh báo, cảnh tỉnh các nhận thức về môi trường, đan cài nó với yếu tố lãng mạn.

Theo đó, câu chuyện Con Rít diễn ra ở thì tương lai, khi sự nóng lên toàn cầu đã làm mực nước biển dâng cao và nhiều quốc gia ven biển gặp khó khăn lớn. Nước biển bị axit hóa và ấm lên, khiến những cơn bão mạnh chưa từng có hoành hành ở Biển Đông.

Một ngày nọ, Martti Ritola, nhà nghiên cứu sinh vật biển nhận được một bức thư từ Việt Nam cho biết có một sinh vật biển rất kỳ lạ đã chết, xác của nó dạt vào bờ vịnh Hạ Long. Đó không phải là loài động vật được giới khoa học biết đến mà nhìn rất giống con rít – con vật đầy tính thần thoại trong các truyền thuyết Việt Nam. Tiếc thay, một cơn bão lớn đã cuốn trôi cái xác ra biển trước khi bất cứ nhà nghiên cứu nào kịp thời đến xem.

Vì vậy đây là cơ hội để nghiên cứu về một sinh vật vẫn còn chưa được tìm hiểu một cách hoàn toàn. Nhưng nguồn kinh phí sẽ đến từ đâu? Là một nghiên cứu sinh bán thời gian không quá dư dả, may mắn thay Camilla, bạn gái cũ thời trung học của Marti, hiện là người thừa kế của một gia đình triệu phú và do những thay đổi bất ngờ trong cuộc sống, đã đề nghị được trả tiền với điều kiện được du lịch tại đây. Cũng từ đây mà hai người họ đã có những cuộc phiêu lưu có nhiều bất ngờ trong hành trình khám phá…

Trong tác phẩm Con Rít, yếu tố sinh thái vẫn nổi bật lên. Độc giả của cuốn sách có thể lặng lẽ suy nghĩ trong đầu, tại sao trong rất nhiều nền văn hóa ở các nơi khác nhau, chúng ta lại nói đến và mô tả những loài sinh vật biển mà khoa học chưa biết đến, ngay cả khi chúng có kích thước khổng lồ, thậm chí lớn hơn rất nhiều so với loài cá voi xanh? Tại sao các thủy thủ của thế kỷ 19 lại mô tả những loài động vật biển này nhiều lần trong nhật ký của họ? Liệu chúng có thật hay chỉ hư cấu?

Từ đó tác phẩm đặt ra câu hỏi, phải chăng những truyền thuyết được lan truyền khắp các lục địa về loài rắn khổng lồ đầu có mào sinh sống trong đại dương hay nhiều loài khác nữa, được bắt nguồn từ quan sát đích thực? Và nếu điều đó thật, thì khi môi trường ngày càng thay đổi, vị trí của con người có bị đe dọa? Từ đó cuốn sách khiến lương tâm, nỗi lo lắng về sinh thái của bất cứ độc giả nào cũng phải run lên.

Ngoài sinh thái, cuốn tiểu thuyết này cũng giới thiệu thêm về mật mã học, một lĩnh vực còn nhiều xa lạ với độc giả đại chúng. Chủ đề của mật mã học là nghiên cứu những loài động vật mà thần thoại cổ xưa và những hình ảnh quái dị từ lâu ghi khắc, từ đó truy tìm ý nghĩa cũng như nguồn gốc thật sự của nó.

Nhận xét về tiểu thuyết Con rít, Erkki Tuomioja – nguyên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phần Lan chia sẻ: “Với Isomäki, thể loại tiểu thuyết là công cụ hàng đầu để thức tỉnh con người về những sự việc liên quan đến biến đổi khí hậu và hủy diệt môi trường quanh ta… Thực ra chúng ta có thể coi Con rít là sách phiêu lưu dành cho lứa tuổi thanh thiếu niên…, trong ấy những mối hiểm nguy là do thiên nhiên gây ra, cho dù đó chính là những biến đổi môi trường sống xuất phát từ con người. Điều này làm cho tác phẩm hấp dẫn và đáng tin cậy hơn”.

Theo Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam, tác giả Risto Isomäki cũng sẽ đến thăm Việt Nam và có những buổi nói chuyện vào đầu tháng 12 tới, nhân dịp tiểu thuyết Con rít ra mắt độc giả Việt.