AI tạo sinh: “Bạn” hay “thù” của giới thời trang?

89% công ty thuộc các lĩnh vực khác nhau tích cực ứng dụng công nghệ kỹ thuật số, ngành thời trang cũng không là ngoại lệ. McKinsey & Company ước tính AI tạo sinh (Generative AI) có thể tăng lợi nhuận lên tới 275 tỉ USD cho ngành may mặc, thời trang và hàng xa xỉ trong vòng 3-5 năm tới.

Một thiết kế được tạo nên nhờ AI tạo sinh – Nguồn ảnh: BoF

Tác động đến ngành thời trang

AI tạo sinh là thuật ngữ phổ biến trong năm 2023 và nhận được sự quan tâm từ công chúng, đặc biệt khi Microsoft và Google đang chạy đua tung ra các sản phẩm với công nghệ mà họ tin rằng sẽ thay đổi bản chất của công việc hoặc phương thức làm việc hiện nay.

Nói một cách dễ hiểu, AI tạo sinh là loại trí tuệ nhân tạo tập trung vào việc tạo ra nội dung/dữ liệu mới dựa trên dữ liệu hiện có. Đây là một phần ứng dụng của lĩnh vực máy học (Machine Learning). Cũng giống như các dạng trí tuệ nhân tạo khác, AI sẽ “học” cách thực hiện các hành động được yêu cầu nhờ vào các dữ liệu đã thu thập trong quá khứ. Tuy nhiên, thay vì chỉ phân loại hoặc xác định dữ liệu như các AI phổ biến khác, Generative AI sẽ tạo ra nội dung hoàn toàn mới – từ văn bản, hình ảnh, thậm chí cả mã máy tính – dựa trên quá trình “đào tạo” đó.

Nhờ khả năng “học” và sáng tạo nhanh chóng, AI tạo sinh đã tạo nên một cuộc cách mạng diện rộng trên tất cả các lĩnh vực mà nó được ứng dụng. Báo cáo của McKinsey và BoF ước tính, AI tạo sinh có thể tăng năng suất tiếp thị từ 5 – 15% trong tổng chi tiêu tiếp thị, 1/4 giá trị tiềm năng của thế hệ AI trong thời trang có thể được thúc đẩy bởi các trường hợp sử dụng trong thiết kế và phát triển sản phẩm.

Vì lẽ đó, 73% giám đốc điều hành các thương hiệu thời trang bày tỏ mong muốn ưu tiên sử dụng AI tạo sinh trong năm 2024, trong khi thực tế có đến 62% doanh nghiệp thời trang đã ứng dụng AI tạo sinh vào nơi làm việc.

Một cuộc cách mạng đang làm rung chuyển ngành thời trang với AI tạo sinh – Nguồn ảnh: Internet

AI tạo sinh đã tạo được dấu ấn trong lĩnh vực hỗ trợ mua sắm trực tuyến, khi nhà bán lẻ trực tuyến Zalando thông báo ra mắt trợ lý mua sắm hỗ trợ ngôn ngữ tự nhiên dựa trên ChatGPT vào đầu năm nay, cho phép khách hàng đặt câu hỏi và nhận câu trả lời cũng như các đề xuất sản phẩm tùy chỉnh.

Tập đoàn thời trang Kering và nền tảng bán lẻ trực tuyến Shopify cũng đã giới thiệu chatbot AI, với các thương hiệu như Adore Me – công ty đồ lót vừa được Victoria’s Secret mua lại, sử dụng công nghệ này để viết mô tả sản phẩm cho trang web của họ.
Báo cáo cho biết thêm: “Cuối cùng, giá trị lớn nhất có thể nằm ở việc sử dụng gen AI theo cách từ đầu đến cuối nhằm kích hoạt và nâng cao khả năng sáng tạo”.

Ví dụ: trong ngành thời trang nhanh, AI tạo sinh có thể đẩy nhanh quá trình thiết kế, tăng cường sự linh hoạt từ phát hiện xu hướng đến phát triển sản phẩm và tận dụng dữ liệu phân tích để nhanh chóng tạo ra số lượng lớn thiết kế mới. Thương hiệu Tây Ban Nha Desigual đã tung ra bộ sưu tập theo yêu cầu, được thiết kế bằng AI tạo sinh.

Tại Tuần lễ thời trang London 2024, công chúng đã được chiêm ngưỡng một loạt trang phục do AI tạo ra. Những người trong ngành thời trang bày tỏ sự lạc quan về những gì công nghệ có thể làm cho lĩnh vực này – từ cải thiện tính đa dạng đến rút ngắn con đường từ bàn thiết kế đến sàn diễn và đưa sản phẩm ra cửa hàng.

Một bộ sưu tập do AI tạo ra

Matthew Drinkwater – người đứng đầu Cơ quan Đổi mới của Trường cao đẳng Thời trang London – tin rằng AI là một “công cụ cực kỳ hữu ích” cho các quy trình sáng tạo và toàn bộ ngành. “AI tạo sinh đã mở ra cánh cửa phi truyền thống vào ngành thời trang. Nó cho phép mọi người đến từ những nền tảng khác nhau tìm được chỗ đứng trong ngành” – Drinkwater nói.

Các thương hiệu như Heliot Emil, Zara, H&M đã sử dụng AI để kiểm soát chuỗi cung ứng. Theo họ, điều đó sẽ thúc đẩy tính bền vững bằng cách giảm tình trạng sản xuất dư thừa. Nhiều thương hiệu khác cũng đang sử dụng AI tạo sinh hỗ trợ quá trình thiết kế, với hình ảnh quần áo được tạo ra từ lời yêu cầu, trực quan hóa các chất liệu và kiểu dáng.

Điều này cho phép các nhà thiết kế đưa ra quyết định trước khi sản xuất quần áo. Không dừng lại ở đó, AI tạo sinh còn có thể dự đoán các xu hướng thời trang trong tương lai dựa vào dữ liệu – điều mà các nhà thiết kế mất rất nhiều thời gian, những buổi thử đồ ảo bằng AI cũng sẽ sớm xuất hiện.
Drinkwater đã làm việc với nhóm của anh để xem AI có thể thay đổi ngành công nghiệp thời trang như thế nào bằng cách thử nghiệm khả năng thiết kế của AI.

“Chúng tôi tìm kiếm và cố gắng thu được nhiều dữ liệu nhằm có thể tạo ra những mẫu váy từ hơn 40.000 hình ảnh. Cách đây 4 năm, việc này rất khó thực hiện nhưng giờ đây, chúng tôi chỉ cần mở máy tính xách tay, thậm chí là điện thoại thông minh và bắt đầu tạo ra hình ảnh rất nhanh” – Drinkwater cho biết.

Nỗi sợ đi kèm

Vào tháng Tư năm ngoái, studio AI sáng tạo của Cyril Foiret, Maison Meta đã tổ chức tuần lễ thời trang AI đầu tiên ở New York, bao gồm một cuộc thi dành cho các nhà thiết kế có tham vọng sử dụng AI để tạo ra các thiết kế thời trang. Những người chiến thắng có thể sản xuất bộ sưu tập và bán trực tuyến qua nhà bán lẻ Revolve.

Các thiết kế giành chiến thắng tại Tuần lễ thời trang AI 2023: thiết kế của Paatiff, Matilde Mariano và OPE (từ trái sang phải) – Nguồn ảnh: AIFW

Giống như các ngành công nghiệp khác, AI ngày càng gắn liền với tình trạng dư thừa việc làm và các nhà nghiên cứu cho rằng tính sáng tạo có thể bị xóa sổ. Thực tế cho thấy, chỉ 5% các giám đốc điều hành cho biết họ sử dụng AI “thường xuyên”, trong khi 21% sử dụng nó “thỉnh thoảng” và 37% là dùng “thử nghiệm”. Các trường hợp sử dụng phổ biến nhất tập trung vào thử nghiệm sáng tạo trong tiếp thị, tạo nội dung sao chép hoặc hình ảnh để hỗ trợ thiết kế và phát triển sản phẩm.

Các trường hợp sử dụng trong cửa hàng và hoạt động chuỗi cung ứng vẫn còn khá mới mẻ dù chúng có nhiều tiềm năng. Việc lo lắng AI tạo sinh sẽ cướp mất việc làm hay giết chết trí tưởng tượng đáng sợ hơn rất nhiều.

Mấu chốt được chỉ ra là tốc độ thay đổi các nhà điều hành tìm kiếm trong hoạt động kinh doanh bằng cách tích hợp AI tạo sinh và các công nghệ khác không phù hợp với các bộ kỹ năng hiện có của doanh nghiệp. Báo cáo của State of Fashion cho thấy nhiều người sẽ phải đối mặt với khoảng cách cũng như khủng hoảng về nhân sự trình độ cao.

Để phù hợp với các công nghệ thế hệ tiếp theo, các yêu cầu công việc ở các chức năng khác nhau cần tích cực thay đổi. Nhiều đặc điểm trong việc phát triển sản phẩm đòi hỏi sự hiểu biết về thiết kế có sự hỗ trợ của máy tính (CAD) và phần mềm mô hình 3D. Chẳng bao lâu nữa, các chuyên gia thời trang sẽ có thể đưa ra các yêu cầu chuyên môn trong loạt chương trình của AI tạo sinh.

Thách thức lớn nhất của AI tạo sinh đối với các lĩnh vực sáng tạo như thiết kế thời trang chính là bản quyền tác phẩm do AI tạo ra. Bên cạnh đó là việc tính độc đáo của sản phẩm sẽ dần mất đi. Việc lạm dụng AI tạo sinh cũng là nguyên nhân dẫn đến các chiến lược tiếp thị phi đạo đức mà nếu không sử dụng đúng chỗ, con người sẽ bị đẩy vào tình trạng giảm khả năng tư duy, sáng tạo.

Dù thế, Foiret lập luận rằng AI tạo sinh không đáng sợ như vậy. Vượt qua nỗi sợ hãi mơ hồ và lo lắng quá mức, Foiret cho rằng: “AI là một công cụ mạnh mẽ giúp tăng cường khả năng sáng tạo. Tất cả chúng ta chỉ cần làm quen với các công cụ. Nếu nó chỉ là một công cụ mà không có người đứng đằng sau thì nó chẳng có tác dụng gì” – Foiret khẳng định.

Các công ty phát triển phần mềm AI tạo sinh cho lĩnh vực thời trang khẳng định công nghệ này có thể giảm các tác vụ thủ công vốn mất nhiều ngày xuống chỉ còn vài giờ, thậm chí vài giây. Công nghệ mới có thể giải phóng các nhà thiết kế khỏi những công việc thủ công, cho phép họ tập trung vào sáng tạo. Các nhà thiết kế vẫn là người chủ chốt, trong khi AI tạo sinh định hướng và hỗ trợ công việc của họ.

Để AI tạo sinh hỗ trợ con người, BoF cho rằng các nhà lãnh đạo và các nhóm nhân sự cần xem xét kỹ lưỡng nhằm thúc đẩy văn hóa nơi làm việc, sao cho tối ưu hóa việc sử dụng công nghệ và vai trò của con người. Lao động kỹ thuật số là không thể tránh khỏi, ở hiện tại và cả tương lai. Vì thế, tạo ra sự hài hòa giữa con người và máy học, đồng thời nâng cao kỹ năng cho con người mới là biện pháp hiệu quả.

Lê Phan