Thu hút doanh nghiệp vào Khu thương mại tự do Đà Nẵng

Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Đà Nẵng vừa được Quốc hội thông qua với 4 chương, 18 điều, quy định về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Đà Nẵng trong quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý đầu tư; quản lý quy hoạch, đô thị, tài nguyên, môi trường; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Thành phố,… Đặc biệt, Nghị quyết cũng quyết nghị việc thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng gắn với Cảng biển Liên Chiểu.

Nghị quyết cũng quyết nghị việc thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng gắn với Cảng biển Liên Chiểu.

Theo đó, Khu thương mại tự do (FTZ) Đà Nẵng có các khu chức năng được quy định tại Quyết định thành lập của Thủ tướng Chính phủ bao gồm khu sản xuất, trung tâm logistics, khu thương mại – dịch vụ và các loại hình khu chức năng khác theo quy định pháp luật. Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập, điều chỉnh, mở rộng ranh giới Khu thương mại tự do Đà Nẵng…

Việc thí điểm thành lập Khu thương mại tự do được đánh giá là chủ trương lớn đã có đủ căn cứ chính trị, căn cứ pháp lý, nếu thực hiện thành công sẽ tạo tiền đề thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của TP. Đà Nẵng và của cả Vùng.

Đáng lưu ý, Nghị quyết cũng quy định cụ thể những chính sách ưu đãi đầu tư trong Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Theo đó, thời hạn hoạt động của dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng, dự án của nhà đầu tư thuê lại đất tại Khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng như dự án đầu tư trong khu kinh tế theo quy định của pháp luật về đầu tư;

Nhà đầu tư nước ngoài thành lập tổ chức kinh tế tại Khu thương mại tự do Đà Nẵng không phải có dự án đầu tư và không phải thực hiện thủ tục cấp, điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước khi thành lập tổ chức kinh tế.

Nhà đầu tư nước ngoài thực hiện trình tự, thủ tục thành lập tổ chức kinh tế áp dụng đối với nhà đầu tư trong nước theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp, pháp luật khác tương ứng với từng loại hình tổ chức kinh tế. Cơ quan đăng ký kinh doanh hoặc cơ quan có thẩm quyền khác theo quy định của pháp luật tương ứng với từng loại hình tổ chức kinh tế tiến hành kiểm tra việc đáp ứng điều kiện tiếp cận thị trường của ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài theo quy định của pháp luật về đầu tư (nếu có).

Sau khi được thành lập, tổ chức kinh tế thực hiện dự án đầu tư thực hiện thủ tục đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư;

Mức ưu đãi, thời gian miễn, giảm tiền thuê đất đối với dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh kết cấu hạ tầng các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng như dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh kết cấu hạ tầng các khu chức năng trong khu kinh tế;

Mức ưu đãi, thời hạn áp dụng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với dự án đầu tư trong Khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng như ưu đãi đối với dự án đầu tư trong khu kinh tế theo quy định của pháp luật;

Việc áp dụng thuế đối với hàng hóa, dịch vụ được mua bán, cung ứng trong các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng; giữa nội địa và nước ngoài với các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng theo quy định của pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt như khu phi thuế quan trong khu kinh tế;

Ngoài các ưu đãi đầu tư quy định tại khoản này, dự án đầu tư tại các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng được hưởng ưu đãi như ưu đãi đầu tư đối với dự án đầu tư tại khu kinh tế theo quy định của pháp luật về thuế, pháp luật về đất đai, pháp luật về tín dụng, pháp luật về kế toán và quy định khác của pháp luật có liên quan;

Đối với dự án đầu tư đáp ứng điều kiện hưởng các mức ưu đãi đầu tư khác nhau trong cùng một thời gian thì nhà đầu tư được lựa chọn áp dụng mức ưu đãi cao nhất.

Cũng theo Nghị quyết, doanh nghiệp có dự án đầu tư trong các khu chức năng thuộc Khu thương mại tự do Đà Nẵng được hưởng chế độ ưu tiên theo quy định của pháp luật về hải quan đối với hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu tại địa bàn khi đáp ứng các điều kiện áp dụng chế độ ưu tiên theo quy định của pháp luật hải quan, thuế, tài chính và pháp luật có liên quan, trừ điều kiện về kim ngạch xuất khẩu, nhập khẩu.

TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, khu thương mại tự do là hình thái kinh tế mở, hiện đại, được coi là động lực tăng trưởng kinh tế đã được nhiều quốc gia áp dụng.

FTZ Đà Nẵng có các khu chức năng được quy định tại Quyết định thành lập của Thủ tướng Chính phủ bao gồm khu sản xuất, trung tâm logistics, khu thương mại – dịch vụ và các loại hình khu chức năng khác theo quy định pháp luật.

“Tôi hy vọng với lợi thế có cảng biển nước sâu Liên Chiểu, sân bay quốc tế Đà Nẵng và trên nền tảng đô thị “đáng đến, đáng sống” thì khu thương mại tự do Đà Nẵng sẽ tạo cú hích mạnh cho TP phát triển”, ông Thiên nói. Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng lưu ý để khu thương mại tự do Đà Nẵng trở thành động lực thực sự thì phải được làm đúng lúc, đúng cách, kịp thời chứ làm quá muộn không có nhiều ý nghĩa.

Theo ông Trần Đình Thiên, bản chất khu thương mại tự do là không bị trói buộc nên thể chế khu thương mại tự do càng tự do thì càng hấp dẫn. Tự do sẽ đòi hỏi quản trị tốt nên đòi hỏi những cá nhân, doanh nghiệp tham gia có chất lượng cao. 

Vì vậy ông Thiên khuyến nghị khu thương mại tự do Đà Nẵng nên hướng tới thu hút các “đại bàng”, những tập đoàn kinh tế có vai trò dẫn dắt, như vậy giá trị mở đường trong quá trình thí điểm mới cao được.

Nếu lập khu thương mại tự do ở đẳng cấp thấp chỉ có một phần nhỏ là bán hàng, miễn thuế sẽ không hoặc khó tạo ra động lực phát triển như mong đợi. 

“Tư duy lập khu thương mại tự do Đà Nẵng là khu thương mại tự do thế hệ mới với thể chế vượt trội, tạo hình mẫu phát triển cho quốc gia”, ông Thiên khẳng định.

Nhiều băn khoăn về ưu đãi của doanh nghiệp trong Khu thương mại tự do khác gì với khu kinh tế, khu chế xuất, trả lời câu hỏi này, ông Trần Thoang, Giám đốc CT Strategies Việt Nam nhận định, có thể nhìn thấy nhiều sự khác biệt nếu mang đi so sánh với các mô hình khu công nghiệp hoặc khu chế xuất ở Việt Nam.

Ngoài lĩnh vực hoạt động bao phủ thì có các hoạt động tự do thương mại giữa các doanh nghiệp hoạt động trong khu thương mại tự do với nhau như đầu tư, sản xuất, chế biến, dịch vụ logistics, dịch vụ lưu kho hàng hóa lâu dài, dịch vụ nâng cao giá trị gia tăng như đóng gói lại, thay bao bì, tái chế, dán nhãn, pha trộn…

Ông Thoang cho rằng khu thương mại tự do đặc biệt nhất là nhờ các chính sách ưu đãi về quản lý kho bãi, nguyên vật liệu của cơ quan hải quan.

Các cơ chế đặc biệt hơn về mở tờ khai hải quan, cơ chế giám sát, di chuyển hàng hóa theo hướng doanh nghiệp tuân thủ và sự quản lý hạn chế của cơ quan hải quan…

“Lấy ví dụ về việc tự do luân chuyển hàng hóa, nếu ở khu thương mại tự do thì trao đổi hàng hóa giữa doanh nghiệp trong khu thương mại tự do và từ doanh nghiệp trong khu thương mại tự do này với doanh nghiệp khu thương mại tự do khác không phải là quan hệ xuất nhập khẩu.

Điều này không có ở các khu công nghiệp, khu chế xuất. Vì hàng hóa muốn di chuyển ra vào khu công nghiệp cần phải làm các thủ tục nhập, xuất theo quy định bao gồm mở tờ khai hải quan, kiểm tra, seal hải quan, biên bản bàn giao, báo cáo…”, ông Thoang phân tích.