Các lực lượng của Nga đã giành được những thành quả đáng kể về lãnh thổ ở Ukraine, lợi dụng những sai lầm và hạn chế quân sự của đối phương giữa bối cảnh dư luận Kiev gia tăng sự ủng hộ với việc chấm dứt xung đột thông qua đàm phán.
Nga tấn công như vũ bão đảo ngược thành quả của Ukraine
Khu vực Donetsk là trọng tâm trong cuộc tấn công mới của Nga, bắt đầu vào cuối năm ngoái nhưng đã tăng cường mạnh mẽ trong những tuần gần đây. Theo các quan chức Ukraine nhận định với Financial Times, mục tiêu chính trên chiến trường của Tổng thống Vladimir Putin năm nay là chiếm được nhiều lãnh thổ nhất có thể.
“Các phòng tuyến của chúng tôi đang cho thấy những rạn nứt”, một quan chức cấp cao Ukraine cho hay. Ông cảnh báo, các lực lượng của Nga đã đạt được “thành công về mặt chiến thuật” ở Donetsk và sẽ có thêm nhiều bước tiến mới nếu tình hình không thay đổi.
Xe tăng Ukraine hoạt động gần Donetsk. Ảnh: AFP.
Bên cạnh đó, những bước tiến của Nga cũng đảo ngược các thành quả Ukraine từng vất vả giành được vào năm ngoái. Theo nghiên cứu của Pasi Paroinen thuộc nhóm Black Bird Group – một nhóm nghiên cứu quân sự nguồn mở tại Phần Lan, quy mô lãnh thổ quân đội Nga chiếm được từ đầu tháng 5/2024 gần gấp đôi lãnh thổ quân đội Ukraine từng giành lại với cái giá đắt về lực lượng và trang thiết bị trong cuộc tấn công mùa hè cách đây 1 năm.
Tuy nhiên, một số quan chức lạc quan cho rằng cuộc tấn công của Nga sẽ chậm lại khi tiến gần các thành phố lớn bởi các phòng tuyến của Ukraine đã vững chắc hơn.
Một cuộc tấn công bất ngờ ngày 6/8 của lực lượng vũ trang Ukraine vào trong khu vực Kursk ở biên giới của Nga dường như cho thấy Kiev đang cố gắng lật ngược tình thế với Moscow. Động thái này, dù không được giới lãnh đạo Ukraine chính thức thừa nhận, nhưng đã khiến các nhà phân tích đặt câu hỏi về việc triển khai lực lượng vốn đã bị kéo căng trên lãnh thổ Nga.
Trong tuần qua, quân đội Nga đã tiến 15km vào trong thành phố Pokrovsk và các khu vực ngoại ô của Toretsk gần đó. Lực lượng Moscow cũng chiếm được một phần thị trấn Niu-York và đang tiếp tục tiến công.
Pokrovsk là một trung tâm hậu cần lớn của quân đội Ukraine và trở thành trụ cột trong việc bảo vệ phần còn lại của khu vực Donetsk trong khi Toretsk và Niu-York được ví như những bức tường thành chống lại các lực lượng của Nga từ năm 2014.
Quân đội Nga hiện đang ở cách tuyến cao tốc T0504 chỉ 5km, tấn công dữ dội vào đây bằng pháo và UAV, đồng thời đe dọa cắt đứt tuyến đường quan trọng này.
Các lực lượng của Moscow cuối tuần qua đã chiếm được một số khu vực của một quận ở phía Đông Chasov Yar. Thành phố này đóng vai trò chiến lược nhờ vị trí địa lý ở một khu đất cao, đồng thời cũng là cửa ngõ để vào các thành phố quan trọng khác của Ukraine.
Việc chiếm được bất kỳ thành phố nào trong những thành phố trên đều đe dọa cắt đứt tuyến tiếp tế quân sự và quyền kiểm soát của Ukraine với phần còn lại của khu vực, đặt các thành trì còn lại gồm Kostyantynivka, Druzhkivka, Kramatorsk và Slovyansk vào tầm ngắm của Nga.
“Nga đã xoay xở để giành được một số vị trí quan trọng trong tháng qua trong khi tình hình của Ukraine tại những hướng này đang ngày càng xấu đi”, ông Paroinen nói.
Các lực lượng của Ukraine đã giành lại khoảng 321km2 từ 1/6 – 1/9/2023, tức là trung bình khoảng 24km2/tuần. Tuy nhiên, cuộc tấn công năm nay của Nga đã xóa sổ những thành quả này: Từ ngày 3/5 – 2/8 năm nay, Nga đã chiếm được 592km2, tức là hơn 45km2/tuần.
Những điểm yếu chí tử trong phòng tuyến Ukraine
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuần trước cho biết trục phía Đông của cuộc giao tranh là nơi khó khăn nhất cho các lực lượng vốn bị áp đảo của nước này, hiện đang bị dàn mỏng dọc tiền tuyến kéo dài 1.000km.
Các nhà phân tích và các binh lính cho biết Nga cũng đã lợi dụng việc thiếu liên lạc và phải xoay vòng lực lượng của Ukraine để có thể tiến công nhanh chóng ở một số khu vực, đặc biệt là quanh Pokrovsk và Toretsk. Các cuộc tiến công gần đây của Nga đã khiến Ukraine mất cảnh giác sau những bước tiến chậm mà chắc của Moscow trong suốt mùa xuân.
Nga tuyên bố sáp nhập khu vực Donbass vào tháng 9/2022. Tổng thống Putin đã nêu rõ, một trong những điều kiện tiên quyết để chấm dứt xung đột ở Ukraine là Kiev phải công nhận các khu vực Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia thuộc Nga.
Trong cuộc khảo sát của Viện Dân chủ Quốc gia và Viện Xã hội học Quốc tế Kiev, 57% người Ukraine muốn đàm phán với Nga để chấm dứt xung đột. Tuy nhiên, hơn 60% người dân Ukraine không sẵn sàng nhượng bộ lãnh thổ để đổi lấy hòa bình.
Tổng thống Zelensky đã bày tỏ sự quan tâm đến việc mở các cuộc đàm phán với Moscow dựa trên kế hoạch hòa bình của ông và các hội nghị thượng đỉnh. Điện Kremlin, không được mời tới hội nghị thượng đỉnh đầu tiên ở Thụy Sĩ vào tháng 6/2024, cho biết nước này có thể sẽ cử một quan chức tới hội nghị thượng đỉnh thứ hai do Kiev tổ chức vào cuối năm nay.
Những tiến triển gần đây về hỏa lực của Ukraine vẫn chưa tạo nên khác biệt trên chiến trường. Vào tháng 4/2024, Quốc hội Mỹ cuối cùng đã thông qua gói hỗ trợ quân sự trị giá 60 tỷ USD bị trì hoãn từ lâu. Ngày 4/8, Tổng thống Zelensky thông báo các tiêm kích F-16 đầu tiên đã đến Ukraine và nhiều phương tiện này có thể được chuyển giao thêm vào cuối năm nay.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết nhân lực vẫn là vấn đề cấp bách nhất của Ukraine. Franz-Stefan Gady, học giả cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế có trụ sở tại London cho biết, “nguyên nhân trực tiếp dẫn đến những tiến triển của Nga” là việc “Ukraine thiếu nhân lực, chủ yếu là bộ binh”.
“Điều chúng ta thấy hiện nay là Nga đang cố gắng khai thác điểm yếu này”, ông Franz-Stefan Gady nói, cho rằng Kiev “quá chậm chạp” trong việc huy động thêm binh lính.
Dù vậy, hàng chục nghìn tân binh Ukraine dự kiến sẽ hoàn thành khóa huấn luyện và được triển khai đến tiền tuyến trong những tuần tới.
Gần đây hơn, một thách thức lớn cho Ukraine là phản ứng trước chiến lược mở rộng tiền tuyến của Nga với các cuộc giao tranh quanh Kharkov. Cuộc tấn công này đã “kéo căng các lực lượng của Ukraine và khiến họ có ít quân dự bị hơn để đáp trả những bước tiến của Nga về phía Pokrovsk, Chasov Yar và Toretsk”, Rob Lee – học giả cấp cao tại chương trình Á – Âu thuộc Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại cho hay.
Chuyên gia Gady cũng cho rằng những nỗ lực của Nga ở Donetsk sẽ tăng cường trong tháng này.
“Rõ ràng Nga đang cố gắng tiến công vào Kostyantynivka”, ông Gady nói, đồng thời gọi thành phố này là một “mục tiêu chính” sau khi Chasov Yar thất thủ.
Ông cho rằng các chỉ huy của Ukraine cần xem xét lại khái niệm “phòng thủ chủ động” được triển khai vào đầu năm nay nhưng sau đó đã sụp đổ.
“Việc bảo vệ từng tấc lãnh thổ Ukraine có thực sự tốt hơn không? Hay sẽ tốt hơn nếu rút lui khỏi một số vị trí dễ bị lộ?”, chuyên gia Gady nhận định. Theo ông, thậm chí cả khi điều đó có nghĩa là phải từ bỏ lãnh thổ thì nó vẫn có thể giúp duy trì nguồn nhân lực hạn chế và cuối cùng có thể tăng cường khả năng phòng thủ.
“Câu hỏi chính là khi nào thì chiến tuyến này sẽ thực sự ổn định và đó là ở đâu?”, nhà phân tích Gady đặt câu hỏi.
Nguồn: vov.vn
