Trong những tuần gần đây, Ukraine hy vọng các đối tác phương Tây của nước này sẽ cho phép họ sử dụng tên lửa tầm xa tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Hiện có rất nhiều mục tiêu trên đất Nga có thể nằm trong tầm bắn của các loại tên lửa này.
Kể từ khi xung đột nổ ra, Mỹ và các nước châu Âu đã cấm Ukraine sử dụng vũ khí do họ cung cấp để nhắm vào các mục tiêu bên trong nước Nga do lo ngại leo thang căng thẳng với Moscow. Nhưng có nhiều dấu hiệu cho thấy tình hình đã thay đổi. The Guardian đưa tin, Anh đã cho phép Ukraine sử dụng tên lửa Storm Shadow để tấn công vào Nga. Còn theo Politico, Nhà Trắng được cho là đang thảo luận về các mục tiêu tiềm năng mà Ukraine có thể tấn công bằng vũ khí tầm xa của họ.
Nhưng hy vọng của Ukraine về một thông báo tích cực trong cuộc gặp giữa Tổng thống Joe Biden và Thủ tướng Anh Keir Starmer tại Washington vào ngày 13/ 9 đã bị dập tắt, và việc ra quyết định dường như đã bị hoãn lại cho đến kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tại New York vào cuối tháng 9/2024. Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết việc cho phép Ukraine sử dụng ATACMS để tấn công các mục tiêu sâu bên trong nước Nga là chủ đề của “các cuộc tham vấn chuyên sâu”.
Hệ thống tên lửa chiến thuật tác chiến ATACMS của Mỹ. Nguồn: IAS
Ukraine đang mong đợi khả năng dỡ bỏ các hạn chế đối với việc sử dụng vũ khí phương Tây. Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov cho biết, vào tháng 8/2024, ông đã trình lên Mỹ một danh sách các mục tiêu có thể tấn công bên trong lãnh thổ Nga.
Những mục tiêu tiềm năng
Các quan chức phương Tây vẫn chưa công khai thảo luận về sự thay đổi chính sách, do lo ngại Nga di dời các mục tiêu có giá trị tiềm năng ra khỏi tầm bắn của tên lửa tầm xa mà Ukraine sở hữu trước khi Kiev được cho phép sử dụng những tên lửa này tấn công lãnh thổ Nga.
Nhưng một số nghiên cứu đã so sánh tầm bắn của các loại vũ khí mà Ukraine có với các vị trí của Nga ở phía bên kia biên giới để làm sáng tỏ điều gì có thể xảy ra nếu phương Tây thay đổi chính sách.
Báo cáo từ Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) xác định “không dưới 245 địa điểm quân sự và bán quân sự của Nga” nằm trong tầm bắn của tên lửa ATACMS do Mỹ cung cấp cho Ukraine. ATACMS là tên lửa có tầm bắn xa nhất mà phương Tây chuyển giao cho Kiev, với phạm vi tấn công lên tới 300km.
Nếu được đặt gần tiền tuyến của Ukraine, vũ khí tầm xa do phương Tây cung cấp có khả năng đưa những vùng lãnh thổ rộng lớn của Nga vào tầm bắn. Khu vực này bao gồm các căn cứ quân sự, sân bay, nơi trung quân đội và kho đạn dược. Nhiều thành phố lớn cũng sẽ trở thành mục tiêu, trong đó có Rostov-on-Don, Voronezh Krasnodar Lipetsk, Bryansk, Smolensk, Belgorod cũng như thành phố cảng quan trọng Novorossiysk trên Biển Đen. Ngoài ra, còn có các thành phố ở Crimea hoặc những khu vực tại Ukraine do Nga kiểm soát. Theo giới quan sát, bất kỳ sự thay đổi nào về chính sách cũng có thể đi kèm với các điều kiện ràng buộc rằng các cuộc tấn công tầm xa sẽ được thực hiện theo cách phòng thủ nhằm vào các mục tiêu quân sự.
Nhiều địa điểm quân sự của Nga có thể trở thành mục tiêu tiềm năng, chẳng hạn như căn cứ không quân Lipetsk, căn cứ không quân Shatalovo ở Smolensk, sân bay quân sự Millerovo ở Rostov, sân bay quân sự Yeysk ở Krasnodar Krai, các trung tâm hậu cần và chỉ huy ở Rostov-on-Don, căn cứ không quân Primorsko-Akhtarsk ở Krasnodar Krai hay căn cứ hải quân Novorossiysk, nơi phần lớn Hạm đội Biển Đen của Nga đã di dời sau một loạt các cuộc tấn công của Ukraine vào Crimea.
Các loại tên lửa tầm xa mà Ukraine sở hữu
Phương Tây đã cung cấp cho Ukraine một số phiên bản tên lửa tầm xa bất chấp những lo ngại ở giai đoạn đầu cuộc chiến. Đầu tiên phải kể đến Hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao HIMARS. Hệ thống này đã giúp Ukraine thay đổi cuộc chơi khi được chuyển giao vào mùa hè năm 2022. Ban đầu, phương Tây cung cấp tên lửa GMLRS có tầm bắn khoảng 70 km dành cho HIMARS. Chúng cho phép Ukraine nhắm mục tiêu vào các lực lượng Nga ở phía bên kia chiến tuyến với độ chính xác cao hơn nhiều so với trước đây.
Vào mùa thu năm 2023, Mỹ bắt đầu cung cấp cho Kiev mẫu tên lửa ATACMS cũ – được bắn từ bệ phóng HIMARS – có tầm bắn khoảng 165 km, giúp tăng đáng kể phạm vi mà Ukraine có thể tấn công. Đến đầu năm 2024, New York Times đưa tin, Mỹ đã chuyển giao khoảng 100 phiên bản tiên tiến của tên lửa ATACMS, có thể đạt tới tầm bắn 300 km.
Ukraine đã sử dụng cả hai phiên bản tên lửa ATACMS trên chiến trường, tấn công các mục tiêu ở Crimea và các khu vực khác của nước này do Nga kiểm soát.
Anh và Pháp đã cung cấp cho Ukraine những tên lửa hành trình phóng từ trên không, được gọi là Storm Shadow ở Anh và SCALP ở Pháp, có tốc độ tối đa 1.000 km/h, đủ sức đánh trúng mục tiêu ở khoảng cách 250 – 560 km tùy thuộc vào từng biến thể. Ukraine đã sử dụng những máy bay chiến đấu cũ có từ thời Liên Xô phóng các loại tên lửa này vào mục tiêu của Nga ở Crimea và Biển Đen.
Matthew Savill, giám đốc khoa học quân sự thuộc Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) nhận định: “Storm Shadow được sử dụng hiệu quả nhất khi tấn công các tòa nhà được bảo vệ nghiêm ngặt như boongke hoặc các kho chứa đạn dược được gia cố và trụ sở chính. Nó không phải là vũ khí ưu việt để cố gắng tấn công máy bay trên đường băng hoặc chống lại một sân bay dễ sửa chữa. Có rất nhiều mục tiêu ở Nga, nhưng chúng cần được lựa chọn cẩn thận để tối đa hóa hiệu quả, lý tưởng nhất là phải tính toán thời gian tấn công trùng khớp với thời gian diễn ra các hoạt động trên bộ của Ukraine, nhằm phá hủy những nguồn cung cấp mà các đơn vị trên bộ của Nga cần”.
Theo ông Matthew Savill, tên lửa tầm xa ATACMS chứa đầu đạn chùm là vũ khí thích hợp nhất để tấn công máy bay tại các sân bay của Nga. Nhưng một số báo cáo gần đây cho biết, Moscow đã chuyển khoảng 90% máy bay quân sự của mình đến các căn cứ ngoài tầm bắn của chúng. “Điều này đồng nghĩa với việc máy bay Nga phải hoạt động ở xa hơn và có thể thực hiện ít phi vụ hơn mỗi ngày”, ông nói.
Khi phương Tây vẫn đang do dự thay đổi chính sách đối với các cuộc tấn công tầm xa, Ukraine đã phát triển các loại máy bay không người lái nội địa để tấn công các mục tiêu bên trong nước Nga, gồm căn cứ không quân, kho đạn dược, nhà máy sản xuất máy bay không người lái và các địa điểm quân sự khác cách xa tới 1.300 km bên ngoài biên giới Ukraine.
Mặc dù danh sách mục tiêu chính thức chưa được tiết lộ, nhưng Kiev đã nhiều lần tuyên bố rằng họ cần có khả năng tấn công máy bay Nga và những sân bay mà chúng cất cánh để thực hiện các cuộc tập kích tên lửa hàng loạt vào nhiều thành phố của Ukraine.
Nguồn: vov.vn
