Giải mã cơn ngứa

“Việc gãi giúp ngăn chặn các yếu tố bên ngoài như côn trùng, độc tố hoặc chất kích thích xâm nhập vào sâu trong da và máu” – bác sĩ Tey Hong Liang từ Trung tâm Da liễu Hoa Kỳ cho biết.

Tại sao gãi lại mang lại cảm giác dễ chịu?

Gãi tạo ra kích thích đau nhẹ, tạm thời làm giảm ngứa và kích hoạt vùng não liên quan đến khoái cảm, giải phóng dopamine. Tuy nhiên, gãi nhiều làm hỏng da, tăng histamine và viêm, khiến ngứa trở nên dữ dội hơn và dẫn đến vòng luẩn quẩn ngứa – gãi.

Mức độ ngứa  khác nhau ở từng bộ phận trong cơ thể

– Mặt có nhiều thụ thể cảm giác nên cảm giác ngứa thường nhẹ nhàng.

– Da đầu có nhiều nang tóc và sợi thần kinh, nên cảm giác ngứa thường dữ dội.

– Lưng có diện tích lớn nhưng ít đầu dây thần kinh, nên cảm giác ngứa thường mơ hồ.

– Chân và bàn chân: Ngứa ở bắp chân thường lan rộng, trong khi lòng bàn chân có thể khó chịu hơn.

Ngứa ở lưng thường cảm thấy mơ hồ không xác định được vị trí chính xác. Ảnh: iStock/Toa55

Tại sao không phải lúc nào dùng thuốc cũng hiệu quả?

Thuốc hoạt động bằng cách tác động vào nhiều vấn đề khác nhau như giảm viêm, ngăn chặn sự giải phóng histamine hoặc can thiệp vào tín hiệu thần kinh. Tuy nhiên, hiệu quả của chúng thay đổi tùy theo nguyên nhân ngứa và từng người sử dụng.

– Corticosteroid đường uống: Giảm viêm nhưng có thể gây mỏng da và tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng lâu dài.

– Antihistamine đường uống: Ngăn chặn thụ thể histamine, nhưng có thể gây dị ứng da và không đủ hiệu quả cho cơn ngứa do viêm nhiễm nặng.

– Thuốc gây tê tại chỗ: Cung cấp giảm đau tạm thời nhưng không thể giải quyết triệt để cơn ngứa.

– Kem dưỡng ẩm: Giúp phục hồi hàng rào bảo vệ da nhưng không làm giảm ngứa ngay lập tức và ít hiệu quả với những cơn ngứa không liên quan đến khô da.