Ngân hàng trước áp lực giải ngân vốn cuối năm

Trong bối cảnh nền kinh tế đang bước vào giai đoạn cuối năm 2024 với nhiều cơ hội và thách thức đan xen, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa đưa ra những yêu cầu cụ thể đối với các ngân hàng thương mại, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tiếp cận nguồn vốn tín dụng dễ dàng hơn. Tuy nhiên, việc thực hiện đồng thời các yêu cầu giảm lãi suất cho vay và đảm bảo triển khai chính sách tín dụng an toàn đang đặt ra những áp lực lớn đối với hệ thống ngân hàng.

Gia tăng nhiều áp lực

Yêu cầu giảm mặt bằng lãi suất cho vay chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của các ngân hàng thương mại, đặc biệt là khi nguồn thu từ lãi suất vẫn là nguồn thu chính. Trong bối cảnh thị trường tài chính đang có nhiều biến động, việc giảm lãi suất không chỉ làm suy giảm biên lợi nhuận mà còn đẩy các ngân hàng vào tình thế phải điều chỉnh chiến lược hoạt động, cắt giảm chi phí và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động để duy trì sự ổn định.

Trong dịp cuối năm, nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp và người dân tăng cao, đặc biệt là để chuẩn bị cho sản xuất và tiêu dùng vào dịp Tết Nguyên đán. Ảnh minh họa

Nhiều ngân hàng đã công bố giảm lãi suất cho vay từ 0,5% – 1% trong những tháng cuối năm. Tuy nhiên, đi kèm với việc này là những biện pháp cắt giảm chi phí nội bộ, chẳng hạn như giảm lương thưởng hoặc thu hẹp các chương trình phúc lợi.

Trong dịp cuối năm, nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp và người dân tăng cao, đặc biệt là để chuẩn bị cho sản xuất và tiêu dùng vào dịp Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm rủi ro tín dụng có xu hướng gia tăng. Việc duy trì chính sách tín dụng an toàn đòi hỏi các ngân hàng phải cân nhắc rất kỹ lưỡng khi phê duyệt các khoản vay. PGS. TS Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Thị trường tài chính tại Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh, nhận định, trong bối cảnh lãi suất huy động có xu hướng tăng trong những tháng cuối năm, một số ngân hàng thương mại buộc phải điều chỉnh tăng lãi suất cho vay đối với một số phân khúc khách hàng nhằm đảm bảo thanh khoản. Tuy nhiên, mức tăng này sẽ không đáng kể do nhu cầu tín dụng còn yếu và khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế vẫn ở mức thấp.

Thực tế, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) đang gặp khó khăn về dòng tiền và tìm đến ngân hàng như một giải pháp cứu cánh. Tuy nhiên, việc mở rộng tín dụng cho các doanh nghiệp này mang đến không ít rủi ro về khả năng trả nợ, đặc biệt khi tình hình kinh doanh của họ vẫn chưa ổn định. Nợ xấu có thể gia tăng nếu các khoản vay không được kiểm soát chặt chẽ, gây áp lực lớn lên hệ thống tài chính. “Hàng tồn kho của công ty tôi vẫn còn do ảnh hưởng bởi thị trường bất động sản suy giảm, giờ công ty muốn vay để mở rộng thêm ngành hàng mới, nhưng vẫn đang cân nhắc vì nhiều rủi ro hàng tồn”, ông Phạm Minh Đông, Giám đốc Công ty Asia Door, cho biết.

Dịp cuối năm và Tết Nguyên đán cũng là thời điểm nhu cầu tiền mặt tăng cao, từ việc thanh toán cho nhà cung cấp, chi trả lương thưởng cho đến hoạt động tiêu dùng của người dân. Điều này đặt ra áp lực lớn đối với khả năng thanh khoản của các ngân hàng. Việc vừa phải đáp ứng nhu cầu tiền mặt, vừa đảm bảo nguồn vốn cho vay với lãi suất ưu đãi đòi hỏi các ngân hàng phải có chiến lược quản lý thanh khoản khôn khéo.

Nhiều ngân hàng đang tăng cường các biện pháp huy động vốn từ khách hàng cá nhân để đảm bảo thanh khoản cho hoạt động cho vay. Tuy nhiên, điều này cũng khiến ngân hàng đối diện với bài toán cân đối giữa chi phí huy động và lợi nhuận từ hoạt động tín dụng.

Khó giảm lãi suất như kỳ vọng

Việc giảm lãi suất vay vốn cũng kéo theo sự gia tăng cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại. Các ngân hàng buộc phải đưa ra những ưu đãi để thu hút và giữ chân khách hàng, từ giảm phí dịch vụ cho đến nâng cao chất lượng tư vấn và chăm sóc khách hàng. Tuy nhiên, điều này cũng làm tăng chi phí hoạt động, đòi hỏi ngân hàng phải tìm ra giải pháp cân bằng hợp lý.

Lãi suất cho vay đã giảm sâu trong suốt năm 2023 với mức giảm hơn 2,5%/năm, và tiếp tục giảm thêm 0,76%/năm tính đến ngày 20/10/2024. Ảnh minh họa

Giám đốc một ngân hàng thương mại cho biết, ngân hàng của ông đã tung ra chương trình giảm lãi suất cho vay kết hợp với các dịch vụ tư vấn tài chính miễn phí cho khách hàng doanh nghiệp. Dù giúp thu hút nhiều khách hàng mới, nhưng chi phí duy trì chất lượng dịch vụ và nhân sự cũng là một thách thức lớn, đặc biệt trong bối cảnh phải duy trì hiệu quả kinh doanh.

Vị giám đốc ngân hàng nói trên khẳng định, với tốc độ tăng trưởng GDP 7% và lạm phát được kiểm soát, các doanh nghiệp hiện đang hưởng lợi từ mức lãi suất vay hợp lý. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng chìa khóa thành công là các doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược kinh doanh vững vàng, bởi lãi suất chỉ là một yếu tố, còn lợi nhuận sẽ đến khi doanh nghiệp biết tận dụng tốt các cơ hội phát triển.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có thể sẽ tiếp tục giữ nguyên lãi suất điều hành, trong bối cảnh áp lực lạm phát và biến động kinh tế toàn cầu khiến các biện pháp hỗ trợ toàn diện như cắt giảm lãi suất trở nên khó khả thi. Theo các chuyên gia từ Ngân hàng UOB, thay vào đó, NHNN đang định hướng tập trung các gói hỗ trợ vào các cá nhân và doanh nghiệp chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, nhằm đảm bảo hiệu quả cao hơn trong việc ổn định kinh tế và thúc đẩy tăng trưởng tín dụng.

Trong báo cáo giải trình trước Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8, khóa XV, Thống đốc NHNN, bà Nguyễn Thị Hồng cho biết, hiện khó có thể giảm thêm lãi suất cho vay. Lãi suất cho vay đã giảm sâu trong suốt năm 2023 với mức giảm hơn 2,5%/năm, và tiếp tục giảm thêm 0,76%/năm tính đến ngày 20/10/2024. Những con số này cho thấy các ngân hàng thương mại đã và đang nỗ lực lớn trong việc giảm áp lực chi phí vay vốn cho doanh nghiệp và người dân.

Trước áp lực từ bối cảnh kinh tế vĩ mô, NHNN khẳng định sẽ điều hành các công cụ chính sách tín dụng một cách chủ động và linh hoạt. Các chính sách này không chỉ tập trung vào việc ổn định thị trường tiền tệ và hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống tổ chức tín dụng, mà còn đặt trọng tâm vào việc cân đối vĩ mô, kiểm soát lạm phát và duy trì mức lãi suất hợp lý. Các ngân hàng thương mại cũng được yêu cầu tiết giảm chi phí hoạt động để hỗ trợ thêm việc giảm lãi suất cho vay.

Việc thực hiện yêu cầu giảm lãi suất và triển khai tín dụng an toàn trong dịp cuối năm và Tết Nguyên đán 2025 mang đến nhiều thách thức không nhỏ đối với các ngân hàng thương mại. Từ áp lực về lợi nhuận, rủi ro tín dụng gia tăng, đến áp lực thanh khoản và cạnh tranh gay gắt, tất cả đều đòi hỏi các ngân hàng phải có chiến lược quản trị linh hoạt và hiệu quả. Tuy nhiên, nếu vượt qua được những thách thức này, hệ thống ngân hàng sẽ không chỉ góp phần ổn định nền kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng và phát triển bền vững.