Cần phải có các giải pháp quyết liệt, để tạo ra sự đột phá và phát triển vượt bậc cho công nghiệp ô tô, tạo tiền đề thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam bền vững.
Ông Nguyễn Minh Đồng, Giám đốc Công ty Công nghệ Đức Việt (TP Hồ Chí Minh), từng làm việc tại tập đoàn Volkswagen (CHLB Đức) cho biết, đầu tư vào sản xuất linh kiện ô tô thì khó khăn vất vả đủ thứ.
Chẳng hạn, với linh kiện đơn giản nhất là con vít dùng trong xe ô tô, vặn vào đâu cũng phải có thông số kỹ thuật của nó. Muốn sản xuất phải trải qua tính toán trên lý thuyết, đến thử nghiệm nghiêm túc. Tức là đòi hỏi nhà sản xuất phải nắm được từ kỹ thuật, công nghệ cho đến lựa chọn vật liệu… quá trình này không hề dễ dàng. Cho dù có thành công thì lợi nhuận thu về cũng chẳng nhiều. Có cách kiếm lời tốt hơn nhiều mà chẳng vất vả gì, đó là bỏ tiền mua miếng đất, đợi mấy năm sau lãi bạc tỷ. Tại Việt Nam, giá đất đã tăng từ 100% – 200% so với 10 năm về trước, không có gì lãi bằng buôn đất. Các doanh nghiệp vì thế cứ lao vào buôn bán đất, kinh doanh bất động sản kiếm lời, không thiết tha đầu tư vào sản xuất, không quan tâm đến chuỗi cung ứng toàn cầu.
Các doanh nghiệp sản xuất ô tô mong muốn Chính phủ có các chính sách ưu đãi, cơ chế đặc thù để tạo cơ hội phát triển. (Ảnh: Nhà máy ô tô VinFast)
Trong một hội thảo về công nghiệp hỗ trợ do Bộ Công Thương tổ chức, diễn ra vào cuối năm 2022, khi đó, ông Mẫn Chí Trung, Tổng Giám đốc Công ty An Trung Industries (Hải Dương) đã phát biểu, với quy mô dân số Việt Nam gần 100 triệu người, nhu cầu ô tô, xe máy rất lớn. Nhận thấy cơ hội, chúng tôi đã quyết định đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất linh kiện cung cấp cho các ngành này. Tuy nhiên, thách thức rất lớn. Chi phí đầu tư ban đầu vào lĩnh vực này tốn kém hơn các lĩnh vực khác, bởi máy móc đòi hỏi rất hiện đại và có độ chính xác cao. Nhà xưởng cũng phải đạt tiêu chuẩn cao nhất. Nguồn nhân lực cũng phải tuyển chọn kỹ lưỡng, đồng thời phải bỏ ra chi phí lớn để đào tạo cho chuyên nghiệp.
Trong khi đó, sự hỗ trợ từ Nhà nước lại không có. Ngoài được miễn, giảm tiền thuê mặt bằng thời gian đầu của khu công nghiệp, doanh nghiệp không nhận được bất kỳ sự hỗ trợ nào khác. Doanh nghiệp cần nhất là vốn và công nghệ thì cả hai đều không được hỗ trợ. Muốn phát triển sản xuất, tăng quy mô để chiếm lĩnh thị trường mà “lực bất tòng tâm”, cứ loay hoay mãi không vươn lên được.
Theo ông Trung, nhìn sang Trung Quốc thì thấy, các doanh nghiệp sản xuất linh kiện ngành ô tô được tạo điều kiện rất tốt về đất đai, nhà xưởng, nguồn vốn và thuế. Nhà nước còn kết nối doanh nghiệp với chuyên gia, đơn vị nghiên cứu nước ngoài, hỗ trợ thu hút người tài, liên kết các với nhau… Còn ở Việt Nam, doanh nghiệp cứ phải “độc lập tác chiến”.
Chờ đến bao giờ?
Ông Nguyễn Minh Đồng cho biết, khi các doanh nghiệp FDI vào Việt Nam, đều nhận được sự hỗ trợ rất lớn từ tập đoàn mẹ hoặc các tổ chức tài chính của nước sở tại, lãi suất vay vốn rất thấp. Trong khi đó, lãi suất cho vay dài hạn của Việt Nam rất cao, gấp từ 2-3 lần. Chỉ với chênh lệch đó, các doanh nghiệp Việt Nam đã thua từ khi sử dụng vốn để đầu tư dự án rồi, tức là thua ngay từ bước đầu tiên, chưa nói gì đến công nghệ sản xuất.
Tham quan Nhà máy sản xuất linh kiện ô tô của Công ty Cổ phần Tập đoàn Kỹ thuật và Công nghiệp Việt Nam (Intech).
Năm 2020 Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 115/NQ-CP về các giải pháp thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ, có nhiều điểm nhấn, trong đó có hỗ trợ tín dụng. Theo đó, các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ và các sản phẩm cơ khí trọng điểm, sẽ được cấp bù chênh lệch lãi suất, tối đa 5%/năm. Tuy nhiên, các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ cho biết, việc thực thi rất chậm và khó tiếp cận gói hỗ trợ này.
Ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Tập đoàn Trường Hải cho rằng, để đầu tư công nghiệp hỗ trợ, đòi hỏi sản lượng lớn và công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa có chiến lược rõ ràng đối với công nghiệp hỗ trợ. Xu hướng chuyển đổi sang xe xanh là tất yếu, chúng ta nói nhiều về chip bán dẫn, công nghệ mới, về tham gia chuỗi giá trị toàn cầu nhưng lại chưa có những chính sách khuyến khích cụ thể.
Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Chủ tịch Tập đoàn Thành Công, sản xuất ô tô là ngành kỹ thuật công nghệ cao, đòi hỏi đầu tư lớn, các doanh nghiệp mong muốn Chính phủ có các chính sách ưu đãi, cơ chế đặc thù để tạo cơ hội phát triển.
Cộng đồng doanh nghiệp đang chờ đợi một hệ thống chính sách khuyến khích đồng bộ và đột phá, để đầu tư vào xe xanh. Chính sách phải huy động sự tham gia của mọi thành phần kinh tế trong nước; phải thúc đẩy liên kết, hợp tác và chú trọng nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp trong nước.n
Nguồn: diendandoanhnghiep.vn
