Ôn thi tốt nghiệp THPT ra sao khi siết dạy thêm, đề thi thay đổi?

GS Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT), cho biết: Đề thi tốt nghiệp THPT năm 2025 có những điểm mới so với các kỳ thi trước. Cụ thể, đề thi từ năm nay không chỉ kiểm tra kiến thức mà tập trung hướng đến nhiều hơn việc đánh giá năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Theo đó sẽ có nhiều câu hỏi được xây dựng từ các tình huống thực tế trong đời sống, khoa học, xã hội, giúp thí sinh (TS) thấy rõ mối liên hệ giữa kiến thức học được và thế giới xung quanh.

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Kết quả thi tốt nghiệp THPT được sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau, trong đó vừa sử dụng để xét công nhận tốt nghiệp THPT, đánh giá lại quá trình dạy, học và vừa để các cơ sở giáo dục ĐH, giáo dục nghề nghiệp có thể sử dụng để xét tuyển sinh theo tinh thần tự chủ, do đó đề thi sẽ được thiết kế để có sự phân hóa rõ ràng giữa các nhóm TS.

“Một điểm mới đáng chú ý là môn ngữ văn có thể sẽ sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa khi xây dựng đề thi. Điều này giúp đánh giá khả năng đọc hiểu và cảm thụ văn bản của học sinh (HS) trong các tình huống thực tế, tránh học tủ, học thuộc lòng máy móc. Ngữ liệu có thể bao gồm các đoạn văn, thơ, hoặc tình huống mang tính thời sự, đời sống xã hội…”, ông Chương chia sẻ.

HƯỚNG ÔN TẬP THEO CHƯƠNG TRÌNH MỚI

Về định hướng ôn thi theo cách ra đề mới, PGS Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD-ĐT), cho rằng: Chương trình giáo dục phổ thông 2018 hướng đến việc hình thành năng lực, phẩm chất người học và đề kiểm tra, đề thi cũng nhằm mục đích này. Vì vậy ở ngay giai đoạn ôn tập, HS cần ý thức được ở mỗi chủ đề/bài học, chương trình yêu cầu người học đạt được điều gì và nội dung được học có thể ứng dụng để giải quyết những vấn đề gì trong thực tiễn. “Các em cần lưu ý phải tự lực thực hiện việc hệ thống hóa kiến thức, chứ không sao chép của người khác hay nhờ người khác làm giúp”, ông Thành nói.

Cũng theo PGS Nguyễn Xuân Thành, quá trình hệ thống hóa kiến thức chính là quá trình tự học để nắm vững kiến thức trong mối quan hệ với những kiến thức khác trong chương trình cũng như những ứng dụng của kiến thức thực tiễn, từ đó giúp HS ghi nhớ sâu và cũng hiểu được phần nào mình hiểu chắc chắn, phần nào còn yếu, còn chưa rõ để tự ôn tập thêm hoặc nhờ thầy cô hỗ trợ, giảng giải thêm. Bên cạnh việc hệ thống kiến thức (lý thuyết), HS cần làm bài tập. Không cần làm số lượng quá nhiều, không làm những dạng bài nâng cao mang tính thách đố mà bám sát nội dung cốt lõi. Làm sao đảm bảo số lượng bài ít nhất có thể nhưng bao quát được tất cả các dạng/yêu cầu.

ĐỂ KHÔNG ĐỨT GÃY VIỆC ÔN THI

Thông tư 29 quy định về dạy thêm, học thêm có hiệu lực vào thời điểm đã qua gần nửa học kỳ 2, thời điểm ôn thi nước rút của các nhà trường. Do vậy, tâm lý lo lắng, cảm giác bị “bỏ lửng” là không tránh khỏi với nhiều HS và cả phụ huynh.

Tuy nhiên, ghi nhận thực tế cho thấy các trường và địa phương đang tìm mọi cách để việc ôn tập, ôn thi cho HS ít ảnh hưởng nhất. Trường THPT Lưu Hoàng (Hà Nội) cho biết ngay từ đầu năm học tổ chức cho HS đăng ký môn thi tốt nghiệp THPT và xây dựng kế hoạch ôn thi phù hợp với từng lớp, HS trên tinh thần tự nguyện của HS. Hầu hết là dạy học chính khóa song song với ôn tập, ôn thi để không gây quá tải cho cả người dạy và người học, các em cũng không phải đóng phí.

Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội, chia sẻ: “Quan điểm chỉ đạo của Sở GD-ĐT là HS cuối cấp tự nguyện đăng ký ôn thi tuyển sinh, ôn thi tốt nghiệp theo kế hoạch giáo dục của nhà trường. Việc bảo đảm HS có đủ kiến thức, kỹ năng theo quy định là trách nhiệm của nhà trường, giáo viên (GV). Hầu hết GV các trường học trên địa bàn Hà Nội đều nỗ lực hỗ trợ HS đáp ứng yêu cầu của chương trình mới, có nhiều mô hình, sáng kiến hay trong việc phụ đạo HS yếu, kém cũng như nâng chất lượng các kỳ thi”.

“Nhằm tăng cường nguồn lực cho các nhà trường, Sở GD-ĐT Hà Nội đang tích cực đề nghị các cấp thẩm quyền, HĐND TP ban hành nghị quyết hỗ trợ kinh phí bồi dưỡng cho HS ôn tập”, ông Cương cho biết thêm.

Lãnh đạo Sở GD-ĐT Nam Định cũng cho hay đã hướng dẫn cụ thể về vấn đề này, trong đó yêu cầu các trường phân công GV dạy đảm bảo mức tối đa định mức tiết dạy. Ưu tiên bố trí GV có năng lực tốt để dạy các lớp ôn thi…

Tương tự, Sở GD-ĐT Vĩnh Phúc yêu cầu: “Hiệu trưởng các nhà trường động viên, khuyến khích GV xây dựng kế hoạch, chủ động phối hợp với phụ huynh để giúp đỡ HS ôn tập, quản lý HS ngoài giờ học, củng cố kiến thức, đồng thời chủ động cân đối nguồn ngân sách đã được cấp, điều chỉnh bổ sung quy chế chi tiêu nội bộ để hỗ trợ GV dạy ôn thi tốt nghiệp THPT”.