Doanh nghiệp khó tiếp cận ưu đãi cho sản xuất sản phẩm xanh

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, số lượng đồ nhựa dùng một lần, nhất là túi ni lông được sử dụng tại Việt Nam ở mức báo động với con số 31,4 tỷ chiếc túi ni lông được tiêu thụ trong một năm. Chỉ có 15% trong tổng số 31,4 tỷ chiếc túi ni lông được tái chế và tái sử dụng.

Trước thực trạng trên, theo bà Kim Thị Thuý Ngọc – Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên và môi trường, Chính phủ đã ban hành nhiều chương trình kế hoạch với các mục tiêu cụ thể từ nay đến năm 2030 nhằm hạn chế nhập khẩu túi ni lông, khuyến khích sử dụng các sản phẩm thay thế, thân thiện môi trường nhằm giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa.

Hưởng ứng chủ trương của Chính phủ, nhiều doanh nghiệp tiên phong sản xuất và cung ứng sản phẩm thân thiện với môi trường, sử dụng nguyên liệu đầu vào có gốc thực vật như bắp, khoai mì, đường mía… để thay thế cho đồ nhựa dùng một lần. Lĩnh vực này đang thu hút nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia, phát triển các sản phẩm trên như ống hút, hộp thức ăn… phục vụ cho nhu cầu trong nước cũng như xuất khẩu.

Bên cạnh đó, nhiều chuỗi siêu thị lớn, các cửa hàng kinh doanh thực phẩm và đồ uống trong cả nước cũng tiên phong thực hiện nhiều sáng kiến ý nghĩa vừa tuyên truyền vừa thay đổi hành vi, khuyến khích người tiêu dùng hạn chế sử dụng túi ni lông, đồ nhựa một lần và thay thế sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường, sản phẩm tái chế dùng nhiều lần.

Tuy có nhiều nỗ lực song bà Kim Thị Thuý Ngọc cho rằng, giải quyết ô nhiễm rác thải nhựa còn gặp nhiều thách thức từ một số nguyên nhân như sản phẩm thân thiện với môi trường có giá thành cao, chưa tiện lợi nên thị trường chưa sẵn sàng tiếp nhận. Trong khi đó, doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm xanh gặp khó khăn trong việc tiếp cận các cơ chế ưu đãi, chính sách hỗ trợ, nguồn tài chính cho các hoạt động sản xuất sản phẩm thân thiện, giảm ô nhiễm.

Bà Ramla Khalidi – Trưởng đại diện thường trú UNDP Việt Nam cho rằng, ô nhiễm nhựa vẫn đang là một trong những vấn đề cấp bách, ngăn cản nỗ lực phát triển bền vững trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Đổi mới là động lực chính trong quá trình chuyển đổi để giải quyết thách thức trên.

Theo khảo sát của UNDP hiện mới chỉ có khoảng 1/3 các giải pháp, sáng kiến đổi mới sáng tạo về nhựa được phát triển, nhân rộng. Các khoản đầu tư hiện nhỏ lẻ, tự phát, tập trung ở giai đoạn thí điểm.

Để thúc đẩy các giải pháp tiên tiến nhất nhằm giảm thiểu phát sinh rác thải nhựa, khuyến khích các giải pháp thay thế bền vững, thúc đẩy các hoạt động kinh tế tuần hoàn, UNDP và các đối tác triển khai Chương trình đổi mới sáng tạo giảm thiểu rác thải nhựa năm 2025 – 2026.

Chương trình tìm kiếm các ý tưởng, giải pháp trong 6 lĩnh vực ưu tiên là, đổi mới vật liệu, đổi mới thiết kế, đổi mới mô hình kinh doanh, đổi mới công nghệ, đổi mới trong hệ thống quản lý và công cụ tài chính sáng tạo. Đặc biệt, khuyến khích sự tham gia của các nhà khoa học, các doanh nghiệp SME đang ấp ủ những ý tưởng sáng tạo, đột phá tham gia.

Cùng với việc tìm kiếm, ươm mầm cho các giải pháp sáng tạo về nhựa, UNDP và các đối tác tăng cường khuôn khổ chính sách cho phép những đổi mới sáng tạo từ các tổ chức, doanh nghiệp, viện nghiên cứu được nhân rộng, tích hợp vào hệ sinh thái đổi mới sáng tạo chung. Đồng thời, mở rộng và kết nối sáng kiến này đến những nền tảng lớn hơn tại một số quốc gia trên thế giới, góp sức cùng nỗ lực trong khu vực, toàn cầu cũng như tìm kiếm các quỹ đầu tư nuôi dưỡng, hợp tác hiện thực sáng kiến, ý tưởng.