Nga chưa vội mừng sau khi chính quyền ông Trump nghĩ lại về Ukraine

Phản ứng của Nga sau khi chính quyền Trump nghĩ lại về Ukraine

Việc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump viết lại chính sách đối ngoại của Mỹ với Nga trong nhiều thập kỷ, được thể hiện rõ trong cuộc đấu khẩu tại Phòng Bầu dục giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, đang đưa Washington vào thế liên kết với Moscow, Điện Kremlin cho biết hôm 2/3. Đây là một sự dịch chuyển có thể đảo lộn tình hình địa chính trị đã chi phối các mối quan hệ quốc tế kể từ Thế chiến II.

“Chính quyền mới đang nhanh chóng thay đổi mọi cấu hình chính sách đối ngoại. Điều này phần lớn phù hợp với tầm nhìn của chúng tôi”, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với đài truyền hình nhà nước ngày 2/3.

Trước đó, Mỹ đã cung cấp hàng trăm tỷ USD vũ khí và viện trợ cho Ukraine kể từ khi xung đột nổ ra năm 2022. Washington đã dẫn đầu các đồng minh trong việc áp đặt các lệnh trừng phạt mới với Moscow trong khi Tòa án Hình sự Quốc tế ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Vladimir Putin về các cáo buộc tội ác chiến tranh.

Tuy nhiên, ngày 2/3, khi các nhà lãnh đạo châu Âu tập hợp lại ủng hộ ông Zelensky tại London, ông Peskov cho biết cách tiếp cận mới của chính quyền ông Trump có thể báo hiệu một sự tan băng mới giữa Washington và Moscow.

“Vẫn còn một chặng đường dài phía trước vì toàn bộ mối quan hệ song phương đã chịu nhiều tổn hại. Tuy nhiên, nếu ý chí chính trị của hai nhà lãnh đạo, Tổng thống Putin và Tổng thống Trump được duy trì, con đường này có thể diễn ra khá nhanh chóng và thành công”, ông Peskov cho hay.

Cuộc đấu khẩu tại Phòng Bầu dục vào tuần trước, trong đó Phó Tổng thống JD Vance cáo buộc ông Zelensky không biết ơn sự ủng hộ của Mỹ và ông Trump cảnh báo rằng việc nhà lãnh đạo Ukraine từ chối thỏa thuận với Nga nhằm chấm dứt xung đột là “đánh bạc với Thế chiến III”, đã được một số nhà quan sát coi là “món quà” cho Điện Kremlin.

Ngày 28/2, Tổng thống Trump một lần nữa lặp lại cáo buộc của mình rằng ông Zelensky đang cản trở các nỗ lực hòa bình.

Sự thay đổi từ phía Nhà Trắng đã khiến các nhà lãnh đạo Nga sửng sốt. Giám đốc Quỹ Đầu tư Trực tiếp Nga (RDIF) Kirill Dmitriev, đồng thời là nhà đàm phán chính trong các cuộc đàm phán sơ bộ giữa Mỹ và Nga gọi đây là khoảnh khắc “lịch sử”. Margarita Simonyan, biên tập viên của tờ Russia Today, đã viết rằng: “Phòng Bầu dục đã chứng kiến rất nhiều điều nhưng chưa bao giờ chứng kiến điều này”.

Một số người đã bày tỏ rõ thái độ vui mừng.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova gọi chuyến thăm gần đây của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới Washington là “một thất bại hoàn toàn về chính trị và ngoại giao” đối với Kiev. Trong khi đó, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev lập luận rằng mặc dù các lãnh đạo châu Âu đang cố gắng thể hiện sự bất chấp trước áp lực của Mỹ, nhưng cuối cùng họ sẽ nhượng bộ. Ông cũng nhắc lại rằng, Nga luôn sẵn sàng tham gia các cuộc đàm phán nhằm giải quyết tình hình tại Ukraine và bất kỳ cuộc đàm phán nào cũng đòi hỏi những bước đi từ cả hai phía.

Konstantin Remchukov, biên tập viên tờ báo Nga Nezavisimaya Gazeta nói với The Washington Post rằng: “Chúng tôi thậm chí không cần phải can thiệp. Chúng tôi chỉ cần truyền lại những gì Mỹ đang nói”, ông Remchukov nói và lưu ý rằng ông Putin đã khôn ngoan khi không bình luận về cuộc họp và giữ im lặng lúc này.

Nga chưa vội mừng

Tuy nhiên, cùng với sự phấn khích chính thức thì vẫn có một mức độ thận trọng. Nhiều người đang chờ đợi kết quả và kiềm chế kỳ vọng.

Tháng trước, Mỹ và Nga đã tổ chức các cuộc đàm phán đầu tiên kể từ khi Moscow tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine. Sau khi cuộc họp ở Saudi Arabia khép lại, Ngoại trưởng Marco Rubio đã ca ngợi “mối quan hệ đối tác kinh tế có tiềm năng lịch sử” mà Washington và Moscow có thể nắm bắt sau khi xung đột kết thúc. Kể từ đó, ông Trump đã nói về việc “cố gắng thực hiện một số thỏa thuận phát triển kinh tế” với Moscow. Tổng thống Putin đã cho thấy rằng Nga sẵn sàng hợp tác kinh tế, bao gồm cả việc phát triển Bắc cực và khai thác khoáng sản đất hiếm.

Một quan chức cấp cao của Điện Kremlin nói với Washington Post rằng Moscow đã rất ngạc nhiên trước “sự thay đổi to lớn” kể từ khi ông Trump nhậm chức và hoan nghênh “cách tiếp cận thực tế chứ không phải giống kẻ thù” của ông. Tuy nhiên, ông cảnh báo, những thỏa thuận như vậy là “khả năng tiềm tàng chứ không phải những kế hoạch sắp xảy ra”.

“Ông Trump đã nói rằng Mỹ sẽ sẵn sàng đàm phán về việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt. Nhưng chỉ sau khi có thỏa thuận hòa bình”, quan chức này cho hay.

Người đứng đầu ngân hàng Sberbank thuộc sở hữu nhà nước của Nga German Gref cho biết, ông không mong đợi các lệnh trừng phạt của phương Tây sẽ sớm kết thúc.

“Chúng tôi đang làm việc theo kịch bản không có lệnh trừng phạt nào được dỡ bỏ và nhiều khả năng là chúng sẽ được tăng cường hơn”, ông German Gref nhận định. Tuần trước, ông Trump đã gia hạn lệnh trừng phạt của Mỹ với Nga thêm 1 năm nữa.

Một học giả Nga thân cận với các nhà ngoại giao cấp cao nước này nói với Washington Post rằng Bộ Ngoại giao hiện đang chia rẽ giữa những người sẽ không bao giờ tin tưởng Mỹ và những người nhìn thấy “một cơ hội lịch sử để khôi phục đối thoại, nhanh chóng chuẩn bị một hội nghị thượng đỉnh và đạt được kết quả”.

Không phải ai cũng sẵn sàng ăn mừng sự tan băng trong quan hệ Nga – Mỹ.

Ngoại trưởng Lavrov thận trọng cho rằng Mỹ vẫn muốn trở thành quốc gia hùng mạnh nhất thế giới và Washington và Moscow sẽ không bao giờ nhất trí về mọi thứ, nhưng họ có thể dùng đến chủ nghĩa thực dụng khi lợi ích trùng khớp.

Bất chấp sự liên kết đáng kinh ngạc đã xuất hiện giữa ông Trump và ông Putin trong những tuần gần đây, nhiều nhà phân tích đã phát hiện ra một sự khác biệt quan trọng trong quan điểm của họ. Trong khi Tổng thống Mỹ nói rằng ông muốn “chấm dứt cái chết” ở Ukraine càng sớm càng tốt, thì nhà lãnh đạo Nga lại nói rằng ông muốn giải quyết “nguyên nhân gốc rễ” của cuộc xung đột trước. Đối với ông Putin, thuật ngữ đó là mật mã cho mong muốn của ông về một thỏa thuận rộng hơn nhằm ngăn Ukraine gia nhập NATO cũng như hạn chế quy mô quân đội của Kiev và việc rút lui rộng rãi hơn của liên minh NATO trên khắp Đông và Trung Âu.

Tất nhiên, một thỏa thuận như vậy sẽ mất nhiều tháng để đàm phán, đó là lý do tại sao ông Putin tỏ ra phản đối ý tưởng ngừng bắn nhanh chóng. Cuộc đấu khẩu tại Nhà Trắng vào 28/2 dường như có lợi cho Điện Kremlin vì nó có thể thuyết phục ông Trump rằng ông Zelensky, chứ không phải ông Putin, là người cố chấp hơn trong hai nhà lãnh đạo.

“Món quà” cho Điện Kremlin?

Một nhà phân tích chính sách đối ngoại của Moscow, người thân cận với Điện Kremlin, cho biết hôm 1/3 rằng, bất kỳ sự chậm trễ nào đối với các cuộc đàm phán hòa bình đều có thể có lợi cho Nga vì hiện tại không có thỏa thuận nào có thể làm hài lòng ông Putin.

Dmitry Suslov, một chuyên gia quan hệ quốc tế tại Trường Kinh tế Cao cấp ở Moscow, cho biết trong các bình luận được tờ Kommersant của Nga đăng tải rằng ông Trump sẽ trở nên “thậm chí còn ủng hộ lập trường của Nga hơn về một giải pháp” sau “thất bại trong các cuộc đàm phán với ông Zelensky”.

Ông Suslov cũng nêu ra khả năng Nga có thể chiếm được nhiều hơn khoảng 20% lãnh thổ Ukraine ở phía Nam và phía Đông đất nước mà Moscow hiện đang nắm giữ.

Nếu Mỹ ngừng cung cấp vũ khí và thông tin tình báo cho quân đội Ukraine thì theo ông Suslov, “tốc độ thất bại của Kiev trên chiến trường sẽ nhanh hơn với viễn cảnh các mặt trận sụp đổ hoàn toàn trong vòng vài tháng”.

Cảnh tượng hôm 28/2 cũng đem đến lợi ích cho Moscow theo những cách khác. Nó có thể đã giúp thúc đẩy một trong những mục tiêu lâu dài của ông Putin: loại bỏ ông Zelensky khỏi quyền lực ở Ukraine.

Ngay sau cuộc họp tại Nhà Trắng, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham, một trong những người ủng hộ trung thành nhất với Ukraine, đã nói rằng: “Tôi không biết liệu chúng ta có thể làm ăn với ông Zelensky nữa không”. Ông gọi hành vi của nhà lãnh đạo Ukraine tại Phòng Bầu dục là “thiếu tôn trọng”.

Việc công khai chỉ trích ông Zelensky cũng đã đạt được một mục tiêu lâu dài khác của Nga: chia rẽ liên minh quân sự phương Tây do Washington đứng đầu, từng đoàn kết ủng hộ Ukraine sau khi xung đột nổ ra năm 2022. Các nhà lãnh đạo châu Âu ngay lập tức lên tiếng ủng hộ Ukraine sau cuộc họp, tạo ra sự chia rẽ với Mỹ.

Tuy nhiên, trên thực tế, cuộc họp căng thẳng hôm 28/2 tại Washington đã không làm sáng tỏ được con đường hướng tới một giải pháp. Và trong khi Nga có khả năng tiếp tục chiến đấu thì họ có thể phải chịu thiệt hại nếu xung đột kéo dài hơn nữa, xét đến các vấn đề kinh tế của đất nước và thương vong trên chiến trường.

Nguồn: vov.vn