Quản lý dạy thêm chặt chẽ, hướng đến nền giáo dục tiên tiến

Từ những định nghĩa trên có 3 điểm được xác định rõ, đó là: Hoạt động dạy học phụ thêm ngoài thời lượng quy định trong kế hoạch giáo dục với các môn học của nhà trường không phân biệt hình thức dạy học trực tiếp hay trực tuyến, có thu phí hay không thu phí; quy mô tổ chức lớp hay nhóm nhỏ đều được coi là DTHT.

ẢNH: NHẬT THỊNH

QUY ĐỊNH DTHT Ở VN MỀM HƠN MỘT SỐ NƯỚC

Theo quy định mới, có 4 nguyên tắc về DTHT là: DTHT trên tinh thần tự nguyện của HS, được cha mẹ hoặc người giám hộ đồng ý, không dùng bất cứ hình thức nào để ép HS học thêm; nội dung DTHT không trái với quy định của pháp luật VN, không mang định kiến về sắc tộc, tôn giáo, nghề nghiệp, giới, địa vị xã hội, không cắt giảm nội dung dạy học để đưa vào dạy thêm; DTHT góp phần phát triển phẩm chất, năng lực của HS, không ảnh hưởng đến việc tổ chức thực hiện chương trình giáo dục của nhà trường và giáo viên (GV); thời lượng, thời gian, địa điểm, hình thức tổ chức DTHT phải phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi, sức khỏe của HS, tuân thủ quy định về thời giờ làm việc, an ninh, trật tự, an toàn, vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ…

Có 3 trường hợp không được DTHT: HS tiểu học, trừ các trường hợp bồi dưỡng về nghệ thuật, thể dục thể thao, rèn luyện kỹ năng sống; GV đang dạy tại các nhà trường không được dạy thêm ngoài nhà trường có thu tiền với HS mà GV này đang dạy tại trường; GV thuộc các trường công lập không được tham gia quản lý, điều hành việc dạy thêm ngoài nhà trường nhưng có thể tham gia dạy thêm ngoài nhà trường.

Với quy định mới, thông điệp của Bộ GD-ĐT đưa ra là không cấm DTHT nhưng cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh tiêu cực, hướng đến quyền lợi người học, người dạy. GV được quyền dạy thêm một cách đàng hoàng, minh bạch, có đóng góp xã hội thông qua nghĩa vụ thuế. Như vậy, VN chọn cách tiếp cận về DTHT linh hoạt và mềm hơn so với nhiều nước. Chẳng hạn, như Trung Quốc đã cấm triệt để DTHT ngoài nhà trường; ở Hàn Quốc, Nhật Bản, GV các trường công lập tuyệt đối không được DTHT. Còn VN không cấm DTHT, GV trường công lập vẫn được tham gia dạy thêm ngoài nhà trường.

CHUYỂN BIẾN MỚI VỀ QUẢN LÝ DTHT

Tổ chức DTHT tuân thủ quy định tại Thông tư 29 và các văn bản pháp quy liên quan, như luật Giáo dục, luật Công chức, viên chức, luật Lao động, luật Doanh nghiệp, nghị định xử phạt hành chính… dẫn đến trách nhiệm quản lý, thanh tra, kiểm tra việc DTHT được quy định thống nhất, chặt chẽ và đồng bộ từ T.Ư đến cơ sở.

Về phía chính quyền, cao nhất là Chính phủ, rồi đến UBND cấp tỉnh, huyện, xã/phường. Về cơ quan quản lý giáo dục, gồm bộ, sở, phòng GD-ĐT và hiệu trưởng cơ sở giáo dục. Trong đó, vai trò hiệu trưởng, người đứng đầu cơ sở giáo dục rất quan trọng – vì là người trực tiếp quản lý GV và chịu trách nhiệm về chất lượng của nhà trường.

Minh chứng cho sự thống nhất và kiên quyết hạn chế tiêu cực là việc Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 10/CĐ-TTg ngày 7.2.2025 về tăng cường chỉ đạo công tác tuyển sinh THCS, THPT và quản lý hoạt động DTHT. Theo đó, UBND tỉnh, thành phố chỉ đạo các cơ sở giáo dục trên địa bàn thực hiện nghiêm quy định về DTHT, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm quy định; hỗ trợ kinh phí phù hợp cho các nhà trường để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.

Bộ GD-ĐT đã thành lập đoàn kiểm tra DTHT trong cả nước từ ngày 20.2 – 20.3.2025. UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư đã ban hành văn bản về hướng dẫn DTHT trên địa bàn, chỉ đạo UBND cấp quận, huyện, xã/phường cùng với ngành giáo dục phối hợp thanh tra, kiểm tra, quản lý DTHT.

Đây thực sự là một điểm nhấn, một chuyển biến mới về quản lý DTHT, chưa từng có trước đây.

Ảnh: Đào Ngọc Thạch

CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC DỰA TRÊN TỰ HỌC, TƯ DUY PHẢN BIỆN

Trong bối cảnh khoa học, công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển như vũ bão, nhiều nước đã hạn chế và cấm DTHT. Những năm gần đây, Trung Quốc tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là sự sáng tạo của người học, cần thiết phải giảm DTHT. Sự ra đời của Deepseek – một phần mềm AI, được tạo nên bởi những kỹ sư do Trung Quốc đào tạo mới đây là minh chứng rõ ràng nhất về chất lượng giáo dục dựa trên nền tảng tự học, tư duy phản biện, giải quyết vấn đề và sáng tạo của nước này.

Định hướng VN đến năm 2030 trở thành nước có thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước XHCN phát triển, có thu nhập cao. Để đạt được mục tiêu này, nền giáo dục phải dựa trên nền tảng tự học, tự nghiên cứu, tự định hướng, tự tiến bộ của người học dưới sự hướng dẫn, hỗ trợ của GV, giảng viên.

Từ sau Tết Nguyên đán, nhất là sau ngày 14.2, Thông tư 29 có hiệu lực, việc DTHT trái quy định đã giảm hẳn. GV tiểu học đã dừng dạy thêm, GV các trường THCS, THPT và trung tâm GDTX dừng các lớp dạy thêm. Những nơi có điều kiện, GV đăng ký dạy thêm ở các cơ sở dạy thêm có đăng ký kinh doanh. Điều này có gây ra khó khăn cho một bộ phận HS có nhu cầu học thêm để bổ túc kiến thức, kỹ năng, nhất là HS lớp 9 và 12.

Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để nhà trường, GV nâng cao trách nhiệm của mình trong việc đảm bảo chất lượng nhà trường, HS cũng có cơ hội tự học nhiều hơn, không còn quá phụ thuộc vào học thêm. Trong bối cảnh công nghệ và đặc biệt AI đã và đang thay thế rất nhiều lao động với các ngành nghề khác nhau, người lao động đang đối diện với làn sóng thất nghiệp khi không tiếp cận kịp thời với AI. Trong bối cảnh này, những người làm giáo dục, phụ huynh có con đang đi học đều mong muốn học trò, con em mình hình thành và phát triển những kỹ năng quan trọng, như: niềm đam mê, sự tò mò, sáng tạo, chấp nhận thay đổi và học hỏi AI, có tư duy phản biện, trí tuệ cảm xúc và kỹ năng giải quyết vấn đề phức tạp. Những kỹ năng này bổ trợ cho AI sẽ ngày càng trở nên có giá trị.