Chuyện làm du lịch ở Séo Mý Tỷ – vùng lõi của VQG Hoàng Liên

Chúng tôi đến Séo Mý Tỷ vào một ngày trời nhiều sương mù, ngồi trên xe di chuyển từ trung tâm thị xã Sa Pa vào đến thôn mất chừng gần 1 tiếng. Con đường không dễ đi dẫn chúng tôi đến một không khí không dễ gì tìm thấy được ở những nơi du lịch đại trà. Đó là sự tĩnh lặng, thanh bình, nơi mà trẻ con vẫn chân trần chạy trên đường đất, người dân nuôi cá tầm, cá hồi từ nguồn nước quý mà rừng già mang lại. Và ở đó còn có hồ nước ngọt nhân tạo cao nhất Việt Nam.

Hồ Séo Mý Tỷ là một địa điểm hấp dẫn đối với những người ưa khám phá.

Thôn Séo Mý Tỷ, xã Tả Van, nằm trong vùng lõi của Vườn quốc gia Hoàng Liên, với gần 100% người dân là đồng bào dân tộc Mông. Nhận thức được những ưu thế của thiên nhiên, anh Giàng A Quả (SN. 1987) đã nghỉ công việc hành chính ở TX. Sa Pa để về quê gần vợ con, chăm bố mẹ già, đồng thời thử làm du lịch ở địa phương.

“Mình bắt đầu làm từ năm 2018 với mong muốn tạo ra một điểm du lịch đầu tiên trong thôn để khách quốc tế cũng như trong nước biết đến Séo Mý Tỷ. Có khách tham quan sẽ thu được lợi nhuận trực tiếp cho bà con thì bà con mới không đi chặt phá rừng.

Ban đầu không có điện, không có sóng điện thoại rất khó khăn, sau đó mình làm được điểm của mình rồi thì cũng có một vài hộ làm theo. Hoặc mình cần những dịch vụ gì thì bà con sẽ làm để cung cấp như trồng rau, nuôi gà, đỡ phải đi xa để bán.” – anh Quả chia sẻ.

Gia đình anh Quả cùng nhau làm du lịch để giữ gìn bản sắc quê hương.

Khách nước ngoài tìm hiểu về trang phục truyền thống của người Mông.

Dù sinh ra từ bản làng vùng cao, nhưng khoảng thời gian học đại học ở Hà Nội đã giúp anh Quả hiểu được rằng, để du lịch bền vững thì phải nương nhờ vào thiên nhiên, có thiên nhiên thì khách đến mới có cái để trải nghiệm, từ đó bà con mới có công việc. Và hiển nhiên là còn rừng, còn nước, còn tài nguyên thì bà con mới tồn tại được ở trong vùng sâu heo hút này.

Trước đây, để xóa bỏ cây thuốc phiện, người dân được vận động trồng thảo quả để có kinh tế. Tuy nhiên, sau một thời gian dài thực tế, tỉnh Lào Cai mới có chủ trương xóa bỏ cây thảo quả hoàn toàn vì chúng ảnh hưởng xấu đến cây tái sinh kế cận trong rừng già. Vì vậy, Ban quản lý VQG Hoàng Liên cũng phải nỗ lực hơn để hỗ trợ sinh kế cho người dân.

Anh Lê Tiến Dũng, Trạm trưởng Trạm Kiểm lâm số 4 cho biết: “Vườn quốc gia Hoàng Liên có rất nhiều chương trình xã hội hóa để hỗ trợ cho người dân, từ việc tặng quần áo, đồ dùng học tập, xóa nhà dột nát, cho đến những dự án tạo kế sinh nhai như tặng giống vật nuôi, nhân giống địa lan cho người dân. Gần đây, trạm cũng phát 10.000 cây hoa đỗ quyên cho các hộ gia đình trong 3 xã Bản Hồ, Tả Van, Hoàng Liên. Mục đích trồng đỗ quyên là để có hoa đẹp thu hút khách đến các homestay, từ đó góp phần phát triển kinh tế.”

Kiểm lâm VQG Hoàng Liên hướng dẫn bà con bảo vệ rừng.

Du khách có thể trecking khám phá núi rừng Hoàng Liên, hay cắm trại, chèo thuyền trên hồ. (Ảnh: Phương Hiền)

Du lịch ở Séo Mý Tỷ nhen nhóm từ khi có hồ thủy điện, và khách đông hơn khi con đường bê tông vào làng được hoàn thành năm 2021. Nguồn thu để người dân sinh sống cơ bản đều phụ thuộc vào rừng. Đất thì không đẻ ra được nhưng người dân sinh con đẻ cái, dựng vợ gả chồng đều phải cất nhà. Muốn có tiền để mua vật liệu cất nhà thì người dân phải chung tay bảo vệ rừng để được chi trả dịch vụ môi trường rừng, có nguồn nước để nuôi cá hồi, cá tầm và thu hút khách du lịch tới.

Ông Hầu A Sử, Phó Chủ tịch UBND xã Tả Van, TX. Sa Pa cho biết: “Địa phương đã tạo điều kiện cho vay vốn hỗ trợ các hộ gia đình muốn đầu tư làm homestay phục vụ du lịch, đồng thời vận động người dân không phá ruộng bậc thang để làm nhà, cố gắng giữ gìn bản sắc văn hóa, các đội văn nghệ hoạt động sôi nổi để sẵn sàng phục vụ khách.”

Du khách nghiệm cuộc sống và hòa mình vào văn hóa của người dân.

Từ một người không biết gì về tiếng Anh, sau 7 tháng học tập trong một dự án cộng đồng trên Sa Pa, chị Thào Thị Lan (SN. 1993, vợ anh Quả) đã tự tin làm hướng dẫn viên, giới thiệu vẻ đẹp của quê hương với khách nước ngoài. Còn chị Nguyễn Liên, một người phụ nữ quê ở Hải Phòng sau nhiều năm lên Sa Pa mở quán ăn, cũng vì động lòng với mảnh đất mà “người dân khổ quá!” nên đã ở lại phát triển homestay, giúp đỡ bà con trong Séo Mý Tỷ.

Cái sự chất phác, đôi khi “hâm hấp” của bà con khi bán bò để mua ô tô, càng khiến người ta phải thương và muốn dìu dắt những người dân này đi đúng hướng. Hướng nào mà vừa hài hòa với Mẹ thiên nhiên, vừa đủ kinh tế để cho con đi học, vừa giữ được tình người trong cái thời đại nhiều bất ổn này.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!