Hàng loạt ngân hàng tung ra các gói cho vay mua nhà cho giới trẻ với lãi suất thấp, thời gian vay kéo dài. Tuy nhiên với những điều kiện vay hiện nay thì việc tiếp cận được vốn vay cũng không đơn giản.
Chị Thanh Hiền (TP.HCM) thấy các ngân hàng (NH) đưa ra nhiều chương trình cho người trẻ vay mua nhà với lãi suất thấp 4 – 5%/năm là khá hấp dẫn nên cũng lên kế hoạch vay tiền mua nhà. Thế nhưng sau 2 tuần tìm hiểu thì chị gần như bỏ ý định. Chị Thanh Hiền kể chị là mẹ đơn thân, có con học lớp 1. Hiện 2 mẹ con đang thuê phòng trọ ở đường Đặng Văn Ngữ (Q.Phú Nhuận, TP.HCM) với giá 6 triệu đồng/tháng. Với số tiền tích cóp được trong thời gian qua là 1 tỉ đồng, gửi tiết kiệm NH nhận lãi hơn 3,3 triệu đồng/tháng cũng bù phần nào vào tiền thuê nhà.
Với thu nhập mỗi tháng của chị khoảng 30 triệu đồng nên khi thấy NH cho vay lãi suất thấp, chị mạnh dạn lên kế hoạch mua nhà. Nhưng khi chị Thanh Hiền liên hệ thì được nhân viên tư vấn cho hay trong trường hợp vay 2 – 3 tỉ đồng, lãi suất vay 5%/năm thì chỉ tính riêng phần tiền lãi trong những tháng đầu tiên là 8,3 – 12,5 triệu đồng trả cho NH. Đây là thời gian được ưu đãi lãi suất, tiền lãi này sẽ thay đổi sau 6 tháng khi NH điều chỉnh lãi suất vay, điều này đồng nghĩa số tiền lãi sau đó sẽ còn cao hơn. Còn tiền gốc sẽ tùy thuộc vào thời gian vay, vay 20 năm (tức 240 tháng) thì bình quân mỗi tháng trả 12,5 triệu đồng tiền gốc. Nhìn vào bài toán trả lãi và gốc, chị Thanh Hiền gần như bỏ cuộc vì cảm thấy quá áp lực mỗi tháng lên khoảng 25 triệu đồng. Đó là chưa kể phải đi tìm nhà, căn hộ chung cư tầm giá 3 – 4 tỉ đồng, giá này nếu mua căn hộ thì phải kiếm vị trí xa trung tâm.
Ngân hàng đẩy mạnh cho giới trẻ vay mua nhà
Ảnh: Ngọc Thắng
Vợ chồng chị T.A (nhân viên một đài truyền hình tại TP.HCM) cũng đang kỳ vọng có thể sớm sở hữu căn hộ, ổn định chỗ ở trước khi có con. Hai vợ chồng chị ở độ tuổi 30 – 35 nên nằm trong đối tượng giới trẻ mà các NH đang triển khai cho vay mua nhà gần đây. Hiện 2 vợ chồng đang đi xem một căn hộ gần 70 m2 của dự án Him Lam Phú An (TP.Thủ Đức, TP.HCM) với giá khoảng 3,2 tỉ đồng. Qua trao đổi với nhân viên NH, 2 vợ chồng được cho biết phải chứng minh thu nhập trên 30 triệu đồng/tháng, tài sản thế chấp là chính căn hộ vay. Hiện 2 vợ chồng chị T.A đang tiến hành các thủ tục thương lượng với người bán, vay tiền NH… Theo chị T.A, hầu như NH nào cũng sẽ yêu cầu tài sản thế chấp nên khi tìm mua nhà thì phải lựa chọn những dự án có giấy tờ đầy đủ, hoặc chủ đầu tư phối hợp với NH. Kế đến là chứng minh thu nhập để trả nợ cũng như cung cấp các thủ tục giấy tờ mà phía NH yêu cầu. Nhiều người bạn có vay NH nhắc khéo kiểm tra lịch sử vay trước đó có nợ xấu hay không, nếu có thì nhiều khi NH đánh giá tín nhiệm thấp, việc vay sẽ gặp khó hơn hoặc lãi vay cao hơn.
Nhiều NH ngoài lãi suất cho vay từ 4 – 6%/năm trong thời gian ưu đãi, còn kéo dài thời gian vay lên 30 – 50 năm, cũng như ân hạn gốc… Tuy nhiên các NH không hạ chuẩn điều kiện cho vay. Người vay phải chứng minh tài chính có đủ khả năng trả nợ hay không cho dù nhà băng có đẩy giá trị cho vay lên 70 – 100%, khoản vay phải có tài sản thế chấp, người vay phải có đầy đủ giấy tờ, CCCD, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, hồ sơ chứng minh mục đích vay vốn (hợp đồng, chứng từ thanh toán)… Đó là những điều kiện không dễ dàng với người vay trẻ.
Phải có tài sản thế chấp
PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP.HCM, nhận xét NH tung ra các chương trình cho giới trẻ vay mua nhà là tốt nhưng không phải người vay nào cũng đáp ứng được các điều kiện mà nhà băng đưa ra. Đầu tiên là các khoản vay này phải có tài sản thế chấp nên khi lựa chọn nhà đất, căn hộ thì người mua phải tìm hiểu tính pháp lý để có thể thế chấp tài sản. Vấn đề nan giải khác của giới trẻ khi đi vay mua nhà là chứng minh tài chính để trả nợ. Một sinh viên mới ra trường có lương vào khoảng 8 – 9 triệu đồng/tháng thì chỉ đủ chi tiêu cho cuộc sống hằng ngày, sẽ không đủ tiền trả nợ vay. Với những người làm việc có thâm niên hơn, thu nhập tầm 30 – 50 triệu đồng/tháng thì việc trả nợ vay sẽ ổn hơn.
Hơn nữa, người vay ít nhất có khoảng 30% số tiền mua nhà, phần còn lại 70% đi vay. Thế nhưng tỷ lệ vay càng cao thì sẽ càng chịu áp lực trả nợ. Ông Huân nêu ví dụ, một căn nhà tại TP.HCM có giá tầm 3 – 4 tỉ đồng, thu nhập 30 triệu đồng/tháng thì ít nhất có sẵn 1 tỉ đồng, lúc này mỗi tháng trả lãi gần 30 triệu đồng (tính lãi suất 10%/năm), đó là chưa kể tiền gốc. Do đó, tỷ lệ vay cao thì khả năng trả nợ là không khả thi. Ngoài ra, 70% thu nhập dành để trả nợ vay thì cuộc sống sẽ chịu áp lực rất lớn, chi tiêu tằn tiện, đó là chưa kể có biến cố gì trong cuộc sống thì không có nguồn thu nhập trang trải, trả nợ, rất dễ dẫn đến nợ xấu, phá sản. Do đó, tỷ lệ trả nợ NH chỉ nên ở mức 30 – 40% thu nhập nếu không muốn gánh nặng nợ quá lớn.
“NH cho vay có nguyên tắc của họ, không để rủi ro xảy ra nên khách hàng phải chứng minh thu nhập trả nợ, có tài sản thế chấp để không bị phát sinh nợ xấu, trường hợp có nợ xấu thì có tài sản để xử lý. Việc NH chấp nhận tài sản khách hàng mua làm tài sản thế chấp giải quyết được điều kiện tài sản thế chấp. Tuy nhiên thu nhập người vay thấp, giá nhà đất, căn hộ cao thì khó giải quyết. Làm sao giá nhà giảm, thu nhập người trẻ tăng lên thì các chương trình này mới thu hút được giới trẻ nhiều hơn. Còn không, hiện việc đi thuê nhà vẫn là giải pháp mà họ lựa chọn”, ông Nguyễn Hữu Huân nói.
TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, thông tin: Các NH ở Mỹ cũng có chương trình cho vay hỗ trợ giới trẻ nhưng không đáng kể. Bởi họ cho vay thì phải thu lại được mà giới trẻ là diện khách hàng có độ rủi ro vì công việc không ổn định. Vì thế, điều kiện cho vay của NH Mỹ khá chặt chẽ vì phải tính đến khả năng trả nợ của khách hàng như thế nào. Nếu khách vay mua nhà thì thu nhập trả nợ phải đến từ kinh doanh, lương. Tỷ lệ trả nợ khoảng 50% thu nhập là tốt nhất, trường hợp lên 60% là chấp nhận được nhưng cuộc sống sẽ phải thắt lưng buộc bụng; còn lên 70 – 80% là rủi ro vì số tiền còn lại rất ít để trang trải cho các chi phí khác.
Sau đó, các NH mới tính đến tài sản thế chấp là căn nhà, cho vay từ 70 – 80% giá trị căn nhà. Điểm thứ 3, NH xem xét điểm tín dụng của người đi vay, người có điểm tín dụng tốt thì có lãi suất thấp, còn điểm tín dụng xấu (dưới 500 điểm) thì phải có tài sản cao hơn. Theo nhận xét của ông Nguyễn Trí Hiếu, người trẻ thu nhập không ổn định nên NH hay đòi tài sản thế chấp cũng như bảo lãnh của bên thứ ba. Ngoài thu nhập không cao thì một điểm yếu của người trẻ là chưa có điểm tín dụng để NH căn cứ xét duyệt hồ sơ vay. Các NH VN cũng không ngoại lệ khi cho giới trẻ vay mua nhà.
Cần hỗ trợ vốn để lãi vay thấp kéo dài
Các NH đưa ra lãi suất cho vay gần đây rất ưu đãi, 4 – 5%/năm nhưng chỉ áp dụng trong thời gian ngắn ban đầu, sau đó thả nổi theo công thức dựa trên lãi suất huy động cộng cho biên độ. Đây là điều khá rủi ro cho khách hàng vay trong thời gian kéo dài lên mấy chục năm. Ngân hàng Nhà nước nên có một chương trình tín dụng cho vay mua nhà của giới trẻ qua việc hỗ trợ vốn rẻ cho các NH thương mại, từ đó các nhà băng cho vay lại lãi suất thấp trong thời gian dài.
TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính
Nguồn: thanhnien.vn
