Ô nhiễm không khí nặng nề, loại bỏ xe máy xăng

Chính quyền thành phố Delhi (Ấn Độ) vừa đưa ra các chính sách quyết liệt, nhằm ngăn chặn tình trạng ô nhiễm không khí đang ngày càng trở nên nghiêm trọng. Theo đó, đến tháng 8/2026, toàn bộ xe hai bánh sử dụng xăng, dầu đều bị cấm đăng ký.

Delhi là thủ đô của Ấn Độ nơi có mật độ dân cư đông đúc, với hàng triệu phương tiện gaio thông lưu thông mỗi ngày. Delhi hiện là thành phố bị ô nhiễm không khí đứng đầu thế giới. Phương tiện giao thông sử dụng xăng, dầu đang là một trong những nguồn gây ô nhiễm chính ở Delhi. Các chuyên gia đánh giá, với chính sách cấm đăng ký xe hai bánh sử dụng xăng, dầu là một bước tiến quan trọng, nhằm thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi xanh cho thành phố.

Những mục tiêu chính của chính sách này bao gồm: giảm thiểu ô nhiễm không khí; cải thiện sức khỏe cộng đồng; tạo ra cơ hội việc làm trong hệ sinh thái xe điện và tăng cường an ninh năng lượng, thông qua việc giảm nhập khẩu dầu thô.

Chính sách mới của chúng tôi vạch ra lộ trình rõ ràng, để hướng tới giao thông điện hóa. Chúng tôi đã phát triển các chiến lược chi tiết để thực hiện mục tiêu này, một quan chức của Delhi chia sẻ.

Lệnh cấm đăng ký xe hai bánh sử dụng xăng, dầu của chính quyền thành phố Delhi, theo nhận định sẽ tạo ra một tiền lệ mạnh mẽ trên toàn quốc, để các thành phố khác noi theo.

Đô thị lớn Việt Nam cần hành động

Giống như Delhi, Hà Nội và tp Hồ Chí Minh của Việt Nam cũng có mật độ cư dân đông đúc, với xe máy 2 bánh sử dụng xăng là phương tiện giao thông chính.

Theo số liệu của Ủy ban Nhân dân tp Hà Nội, tính đến cuối năm 2024 toàn thành phố có 7 triệu xe máy đăng ký và khoảng 1,2 triệu xe máy từ các tỉnh, thành phố khác tham gia giao thông trên địa bàn, tốc độ tăng trưởng của xe máy bình quân khoảng 3%/ năm. Còn theo Ủy ban Nhân dân tp Hồ Chí Minh, tính đến cuối năm 2024 toàn thành phố có khoảng 8,5 triệu xe máy đăng ký và khoảng 1,5 triệu – 2 triệu xe máy từ các địa phương khác tham gia giao thông trên địa bàn, tốc độ tăng trưởng bình quân của xe máy hơn 4%/năm.

Xe máy sử dụng xăng là nguồn phát thải lớn, gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội và tp Hồ Chí Minh. Theo dữ liệu từ hệ thống quan trắc không khí (IQAir), thời gian gần đây, chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại Hà Nội và tp Hồ Chí Minh luôn ở mức cao, trong khoảng từ 151- 284, rất không tốt cho sức khỏe người dân.

Vì vậy, theo giới chuyên gia, Hà Nội và tp Hồ Chí Minh cần có các chính sách giảm các nguồn phát thải, gây ô nhiễm không khí, bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Hà Nội và tp Hồ Chí Minh nên tham khảo chính sách của các quốc gia có số lượng xe máy sử dụng xăng, dầu lớn như Ấn Độ, Indonesia để vận dụng cho mình. Hiện xe máy tại Việt Nam vẫn chưa phải kiểm định khí thải, tham gia lưu thông trên đường, muốn xả khói bao nhiêu cũng được. Trong khi đó, 2 đô thị lớn này vẫn chưa có giải pháp nào khuyến khích chuyển đổi từ xe máy xăng sang xe máy điện, ông Nguyễn Minh Đồng, Giám đốc Công ty Công nghệ Đức – Việt (tp Hồ Chí Minh) nêu vấn đề.

Năm 2024 có khoảng 2,5 triệu xe máy xăng bán ra trên cả nước. Hầu hết số xe này thuộc về 5 công ty có vốn đầu tư nước ngoài là Honda, Yamaha, SYM, Suzuki và Piaggio, trong đó riêng Công y Honda Việt Nam đạt hơn 2,1 triệu xe, chiếm trên 80% thị phần. Hà Nội và tp Hồ Chí Minh là 2 thị trường lớn nhất của dòng sản phẩm này.

Ngân hàng Thế giới cho biết, xe máy vẫn là phương tiện giao thông chính tại Việt Nam đến năm 2035. Sẽ có khoảng 32 triệu xe máy bán ra từ 2024 -2035. Nếu không có các giải pháp khuyến khích chuyển đổi sang xe máy điện và hạn chế xe máy xăng, tình trạng ô nhiễm không khí sẽ ngày càng gia tăng.

Trong khi đó, thị trường cung ứng xe máy điện ở Việt Nam hiện khá đa dạng và sôi động, với nhiều nhà cung cấp cạnh tranh về chất lượng và giá cả. Mức độ đón nhận của người tiêu dùng đối với xe máy điện cũng khá cao, đặc biệt là ở thành thị. Cũng giống như Delhi, chuyển đổi sang xe máy điện tại các đô thị lớn của Việt Nam sẽ mang lại nhiều lợi ích to lớn.