Quy đổi tương đương điểm trúng tuyển: Còn nhiều ý kiến trái chiều

Ngày 21.3, Bộ GD-ĐT ban hành Thông tư số 06/2025/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều trong quy chế tuyển sinh đại học, tuyển sinh cao đẳng ngành giáo dục mầm non (sau đây gọi chung là quy chế tuyển sinh ĐH 2025). Quy chế có một số điểm mới, trong đó với quy định về quy đổi tương đương điểm trúng tuyển (còn gọi là điểm chuẩn) vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều.

Theo quy chế tuyển sinh ĐH 2025, các trường ĐH được sử dụng đồng thời nhiều phương thức xét tuyển cho cùng một chương trình/ngành/nhóm ngành (sau đây gọi chung là ngành). Tuy nhiên, mỗi mã ngành chỉ có một mức điểm chuẩn, thay vì có từng mức điểm chuẩn cho từng phương thức (cũng không có mức điểm chuẩn khác nhau cho từng tổ hợp).

ẢNH: VŨ ĐOAN

Cụ thể, nếu một ngành có nhiều phương thức tuyển sinh hoặc nhiều tổ hợp xét tuyển, trường ĐH phải xác định quy tắc quy đổi tương đương ngưỡng đầu vào và điểm trúng tuyển của các phương thức tuyển sinh, phương thức xét tuyển, tổ hợp xét tuyển theo hướng dẫn chung của Bộ GD-ĐT. Các trường không quy định mã xét tuyển riêng, chỉ tiêu riêng cho từng phương thức xét tuyển hoặc tổ hợp xét tuyển (trừ việc quy định chỉ tiêu xét tuyển thẳng).

Theo Bộ GD-ĐT, với quy định này các trường ĐH không phải phân bổ chỉ tiêu cho các phương thức xét tuyển, tránh được rủi ro khi xét tuyển theo chỉ tiêu của từng phương thức như độ lệch điểm giữa các phương thức quá lớn, có phương thức điểm trúng tuyển rất cao, điểm trúng tuyển học bạ thấp hơn điểm trúng tuyển theo kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông…

Bên cạnh đó, để bảo đảm thí sinh có đầy đủ thông tin trong quá trình đăng ký xét tuyển, quy chế quy định quy tắc quy đổi tương đương phải được công bố công khai muộn nhất cùng thời gian công bố ngưỡng bảo đảm chất lượng đầu vào. Thí sinh không cần chọn mã phương thức, mã tổ hợp… chỉ cần xác định rõ chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo và cơ sở đào tạo mong muốn theo học để quyết định đăng ký. Hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung của Bộ GD-ĐT sẽ sử dụng phương thức có kết quả cao nhất của thí sinh để xét tuyển.

“VẤN ĐỀ ĐAU ĐẦU”

Theo PGS Nguyễn Phong Điền, Phó giám đốc ĐH Bách khoa Hà Nội, quy định quy đổi tương đương điểm trúng tuyển về một thang chung, sau đó xác định một mức điểm chuẩn trên thang chung đó, sẽ là vấn đề “đau đầu” với các trường ĐH. Vấn đề lớn hơn là các trường sẽ rất khó giải thích cho phụ huynh – thí sinh hiểu trong khi không nhà chuyên môn nào dám chắc phương pháp quy đổi của trường mình đảm bảo tính công bằng với tất cả thí sinh.

“Bản thân tính chất của các kỳ thi rất khác nhau. Một số kỳ thi có thể có tính tương đồng, như kỳ thi đánh giá tư duy TSA của ĐH Bách khoa Hà Nội với kỳ thi đánh giá năng lực HSA của ĐH quốc gia Hà Nội, nên có thể quy điểm về chung một thang. Nhưng kỳ thi TSA với kỳ thi tốt nghiệp THPT, tính chất không tương đương, thì quy đổi kiểu gì! Phổ điểm TSA hay HSA đều là hình chuông, phổ điểm thi THPT có được như thế đâu mà đối sánh!”, PGS Nguyễn Phong Điền nhận xét.

Ông phân tích: “Điểm thi THPT có thang điểm 30, điểm TSA có thang điểm 100. Có ý kiến cho rằng học sinh trung bình sẽ làm được bài ở mức 20 điểm kỳ thi tốt nghiệp THPT, cho nên có thể quy đổi mức điểm đó tương đương 50 điểm TSA. Nhưng làm sao quy đổi được như thế khi mà số tỷ lệ thí sinh đạt được các mốc điểm trung vị của hai kỳ thi khác hẳn nhau (do tính chất của kỳ thi khác nhau, chất lượng đề thi cũng rất khác nhau)! Muốn chuyển đổi được thì cách khả dĩ nhất là chia phổ điểm thi tốt nghiệp THPT ra từng khúc rồi chuyển đổi trên từng khúc đó, rất lằng nhằng”.

Một vấn đề khác, theo PGS Nguyễn Phong Điền, là sẽ khiến người dân rơi vào một mê hồn trận khi tìm hiểu thông tin quy đổi điểm tương đương của các trường ĐH.

Ảnh: Đào Ngọc Thạch

LẤY CÁI SAI NÀY THAY THẾ CÁI SAI KHÁC ?

Theo nhiều cán bộ phòng đào tạo thì ngay từ khi Bộ GD-ĐT đưa ra dự thảo quy chế tuyển sinh, đã có nhiều ý kiến không đồng thuận về quy định quy đổi tương đương điểm chuẩn. Cũng đã có nhiều ý kiến trao đổi bên lề với mong muốn Bộ GD-ĐT cân nhắc khi ban hành quy định này. Tuy nhiên Bộ vẫn cho rằng cần phải thay đổi với lập luận các trường không có căn cứ khoa học nào khi xác định phương thức này là bao nhiêu chỉ tiêu, phương thức kia là bao nhiêu chỉ tiêu với cùng một mã ngành. Từ đó dẫn đến không công bằng cho thí sinh, xảy ra tình trạng em giỏi hơn trượt, em kém hơn đỗ (cùng một mã ngành) do đăng ký xét tuyển bằng phương thức khác nhau.

Một cán bộ phòng đào tạo một trường kỹ thuật ở Hà Nội nhận định việc Bộ GD-ĐT đưa ra quy định nói trên là cách làm lấy cái sai này thay cho cái sai khác. Đành rằng việc chia chỉ tiêu cho từng phương thức mà các trường làm chẳng có cơ sở nào, nhưng việc bắt quy về một điểm chuẩn cũng chẳng có cơ sở nào. Vị này phân tích: “Nếu bắt các trường quy đổi thì kiểu nào người ta cũng quy đổi được. Tuy nhiên, dù quy về điểm tương đương nào thì các trường cũng sẽ chẳng có căn cứ khoa học nào cả”.

Về vấn đề này, theo một số trường, có một cách tạm thời giải quyết bất cập do quy định quy đổi tương đương điểm chuẩn trong quy chế tuyển sinh ĐH 2025 là Bộ GD-ĐT nên công bố phổ điểm học bạ (cả 3 năm học) trên toàn quốc. Căn cứ vào phổ điểm này, các trường sẽ đối sánh phổ điểm học bạ với phổ điểm kỳ thi tốt nghiệp THPT, từ đó rút ra quy luật chênh giữa hai phổ điểm, khi đó mới có căn cứ để quy đổi.