Ô nhiễm không khí tại Hà Nội và tp Hồ Chí Minh ngày càng nghiêm trọng. Xe máy và ô tô là “thủ phạm” chính gây ra. Nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp quyết liệt để giảm thiểu.
Văn phòng Chính phủ ngày 17/3 thông báo chỉ đạo của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà về xây dựng Quy chuẩn quốc gia về khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ đang lưu hành. Cụ thể, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ ban hành lộ trình áp dụng Quy chuẩn Việt Nam (QCVN) về khí thải xe máy ngay trong tháng 4/2025.
Cùng với đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với UBND TP Hà Nội và TP HCM để nghiên cứu các biện pháp hạn chế phương tiện giao thông phát thải cao tại các khu vực ô nhiễm. Hai thành phố lớn cũng được giao ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền phê duyệt chính sách khuyến khích phát triển giao thông công cộng và chuyển đổi sang các phương tiện xanh.
Tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội và tp Hồ Chí Minh, 2 đô thị lớn của Việt Nam ngày càng nghiêm trọng. Theo dữ liệu từ hệ thống quan trắc không khí (IQAir), thời gian gần đây, chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại Hà Nội và tp Hồ Chí Minh luôn ở mức cao hàng đầu thế giới, tác động rất lớn đến sức khoẻ của người dân.
Vấn đề này đã được báo động nhiều nhưng đến nay vẫn chưa có những chính sách mang lại hiệu quả, chất lượng không khí chưa được cải thiện mà còn có xu hướng xấu đi.
Các báo cáo nghiên cứu đã chỉ ra, một trong những nguồn gây ô nhiễm lớn là phương tiện giao thông sử dụng xăng, dầu và đòi hỏi phải có những giải pháp thực sự quyết liệt, cấp bách để giảm thiểu.
Giảm thiểu như nào?
Tại một hội nghị khoa học về thực trạng và giải pháp xử lý các vấn đề cấp bách trong công tác bảo vệ môi trường Thủ đô Hà Nội, có ý kiến cho rằng, cần cấp quota (hạn ngạch) cho xe máy, ô tô chạy xăng đăng ký mới. Tiến sỹ Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam đề xuất, Hà Nội nên áp dụng giải pháp cấp quota cho xe máy, ô tô chạy xăng, dầu đăng ký mới, để hạn chế và giảm thiểu các phương tiện này, qua đó cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng, nên sử dụng các chính sách thuế, phí để hạn chế sử dụng các phương tiện giao thông sử dụng xăng, dầu, đặc biệt là với xe máy và khuyến khích chuyển đổi sang các phương tiện giao thông xanh.
Thị trường cung ứng xe điện ở Việt Nam hiện khá đa dạng và sôi động, với nhiều nhà cung cấp cạnh tranh về chất lượng và giá cả. Mức độ đón nhận của người tiêu dùng đối với xe điện cũng khá cao, đặc biệt là ở thành thị. Rào cản lớn nhất chính là giá bán xe còn cao.
Hiện ô tô điện tại Việt Nam chỉ được miễn lệ phí trước bạ lần đầu đến hết ngày 28/2/2027 và hưởng ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt từ 1-3%, đến hết 28/2/2027. Sau thời điểm này sẽ điều chỉnh tăng lên. Với xe máy điện đến nay chưa có chính sách hỗ trợ nào. Doanh nghiệp sản xuất lắp ráp xe máy điện, nhập khẩu linh kiện phải chịu thuế suất 20%. Xe máy điện vẫn chịu lệ phí trước bạ và phí cấp biển số như xe máy xăng. Mua xe không được trợ cấp tiền.
Trong khi đó, 2 nước láng giềng của Việt Nam là Thái Lan và Indonesia đã ban hành những chính sách khuyến khích chuyển đổi sang giao thông xanh. Từ đầu năm 2023, Indonesia đã hỗ trợ 5.000 USD trừ vào giá cho mỗi chiếc ô tô điện bán ra và gần 500 USD cho xe máy điện. Chính phủ cũng chi trả 320 USD chi phí cho việc hoán đổi một chiếc xe máy từ động cơ đốt trong sang động cơ điện. Chính phủ Thái Lan đã trợ cấp 4.500 USD cho ô tô điện có giá bán dưới 60.000 USD và 500 USD cho xe máy điện có giá bán dưới 4.500 USD.
Vấn đề trợ cấp tiền cho người dân mua xe điện đã từng được Bộ Giao thông Vận tải đề xuất vào đầu tháng 8/2023. Theo đó, để thúc đẩy chuyển dịch hành vi tiêu dùng từ xe chạy xăng, dầu sang xe điện và phát triển ngành công nghiệp ô tô, Bộ Giao thông Vận tải đã đề xuất Chính phủ trợ cấp cho người dân khoản tiền khi mua xe điện. Tuy nhiên, đề xuất này ngay lập tức đã bị Bộ Tài chính bác bỏ.
Nếu có chính sách hỗ trợ tiền để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang xe điện chắc chắn sẽ được người dân ủng hộ. Việc chuyển đổi sang xe điện tại các đô thị lớn của Việt Nam sẽ mang lại nhiều lợi ích to lớn. Vừa giảm thiểu ô nhiễm không khí, cải thiện sức khỏe cộng đồng; vừa tạo ra cơ hội việc làm trong hệ sinh thái xe điện và tăng cường an ninh năng lượng, thông qua việc giảm nhập khẩu dầu thô.
Nguồn: diendandoanhnghiep.vn
