Thời điểmtổng kết năm họcđược nhiều người gọi vui là “mùa khoe con”, nơi người lớn háo hức chia sẻ thành tích học tập của con cái để bày tỏ sự tự hào. Tuy nhiên, đằng sau những tấm ảnh tưởng chừng vô hại ấy là những nguy cơ tiềm ẩn.
Thời điểm này, mạng xã hội tràn ngập hình ảnh giấy khen, bảng điểm, video con hát múa nhận thưởng… từ các bậc phụ huynh học sinh (PHHS). Nhưng ít ai lường trước được rằng, “mùa khoe con” với những bài viết công khai trên Facebook, nhiều tình huống bất ngờ xảy ra.
Chị Hoàng Thị Kim Loan (33 tuổi), PHHS Trường THCS Mỹ Phước (TP.Bến Cát, tỉnh Bình Dương), kể về trải nghiệm hoang mang: “Tôi đăng giấy khen của con gái lên trang Facebook cá nhân để chia sẻ với bạn bè, người thân. Ai ngờ vài ngày sau lại nhận được cuộc gọi xưng là giáo viên trường con học, bảo đóng tiền cho chuyến dã ngoại. Họ đọc vanh vách họ tên con, lớp, giáo viên chủ nhiệm… Tôi suýt chuyển khoản vì tưởng thật”.
Hình ảnh chia sẻ niềm tự hào khi con đạt kết quả tốt trong học tập xuất hiện nhiều trên mạng xã hội
ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH
Chị Chu Thị Hạ (36 tuổi), PHHS Trường THCS Trần Phú (TP.Tân An, tỉnh Long An), cho biết: “Tôi có đăng giấy khen và ảnh của con lên mạng xã hội. Chủ yếu là để lưu lại một kỷ niệm đẹp. Nhưng không ngờ có những tài khoản chẳng biết là của ai, vào bình luận: “Học chưa giỏi lắm”, “Điểm số vẫn còn thấp lắm”… Tôi đọc và niềm vui không còn nữa, những tự hào tan biến”.
Anh Lê Văn Tuyền (32 tuổi), PHHS Trường tiểu học thị trấn Yên Cát (H.Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa), cũng kể: “Cách đây vài ngày tôi có khoe thành tích học tập của con trên trang Facebook cá nhân. Và sau đó phải nhận hàng loạt cuộc gọi điện thoại mời tham gia các khóa học kỹ năng, tiếng Anh. Tôi đã vô tình làm lộ nhiều thông tin cá nhân của con”.
Một số học sinh cho biết cảm thấy không thoải mái khi hình ảnh của mình bị đăng tải công khai, thậm chí bị bình luận, so sánh.
Nguyễn Huỳnh Bảo, học sinh lớp 7 một trường THCS ở TP.Thủ Đức (TP.HCM), cho biết: “Em thấy ngại và buồn lắm khi mẹ đăng hình em cầm giấy khen rồi “tag” (đánh dấu – PV) cả họ hàng vào. Em học đâu phải để mẹ khoe”.
Chị Hồ Minh Anh (34 tuổi), ngụ ở 252/10/17 Quốc lộ 1K (TP.Thủ Đức, TP.HCM), cho biết con gái học lớp 5 từng giận suốt cả tuần vì bị bạn bè trêu chọc do mẹ đăng ảnh giấy khen với dòng trạng thái: “Cả lớp có mình con được học sinh xuất sắc”.
“Tôi không cố ý làm con tổn thương, do thấy tự hào quá nên chia sẻ. Giờ tôi phải xin lỗi con và rút kinh nghiệm”, chị nói.
Nhiều người cho rằng mạng xã hội đang vào “mùa khoe con”
ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH
Coi chừng… hại con
Theo thạc sĩ Huỳnh Thanh Thuận, chuyên gia truyền thông mạng xã hội (Trường CĐ Quốc tế Kent), việc “khoe con” là nhu cầu chính đáng của các PHHS. Nhưng nếu không kiểm soát kỹ thông tin đăng tải, có thể vô tình xâm phạm quyền riêng tư và an toàn của trẻ.
“Chúng ta có xu hướng xem nhẹ thông tin cá nhân của trẻ nhỏ, trong khi luật pháp quốc tế và trong nước đều quy định rất rõ ràng rằng trẻ có quyền được bảo vệ thông tin cá nhân, danh tính và hình ảnh. Cha mẹ không có quyền tự động chia sẻ mọi thứ về con mà không suy xét đến hệ quả”, ông Thuận nhấn mạnh.
Cũng theo ông Thuận, nhiều PHHS sử dụng ảnh con như một hình thức “làm thương hiệu” cá nhân trên mạng xã hội, thậm chí gắn kèm tên trường, điểm số, thành tích như một “chứng chỉ” cho sự đầu tư giáo dục. “Vô hình trung, trẻ trở thành công cụ để cha mẹ thể hiện. Điều đó không chỉ áp lực với trẻ, mà còn có thể khiến các em dễ bị so sánh, tổn thương hoặc bị bắt nạt nếu không đạt được thành tích tương đương trong tương lai”, ông nói.
Chuyên gia tâm lý Hoàng Hải Sanh, Trung tâm tư vấn tâm lý An Nam (TP.Thủ Đức, TP.HCM), nói: “Phụ huynh cần tôn trọng cảm xúc của con, hỏi ý kiến con trước khi đăng ảnh hay chia sẻ thông tin cá nhân. Không phải đứa trẻ nào cũng thích bị đưa ra làm “tâm điểm” trên mạng xã hội. Nhiều trẻ không thoải mái khi bị so sánh, gán mác “con nhà người ta”. Có trẻ sợ năm sau học kém hơn sẽ vô tình khiến phụ huynh mất mặt. Những áp lực này đang âm thầm hủy hoại sự tự tin và tâm lý tự nhiên của trẻ”.
Anh Trương Hoàng Bảo, thành viên diễn đàn chongluadao.vn, cho rằng: “Hình ảnh giấy khen, bảng điểm tưởng chừng vô hại, nhưng có thể chứa rất nhiều thông tin nhạy cảm. Tên thật của trẻ, lớp học, trường học, mã định danh Bộ Giáo dục và Đào tạo, chữ ký của giáo viên, mộc đỏ của cơ quan giáo dục… Tất cả đều có thể bị khai thác để làm giả giấy tờ, thực hiện hành vi lừa đảo, hoặc thậm chí theo dõi trẻ ngoài đời thật”.
Theo anh Bảo, từng có những vụ lừa đảo tinh vi khi đối tượng gọi điện đến từng phụ huynh trong danh sách lớp, mạo danh nhà trường hoặc hội phụ huynh, yêu cầu đóng tiền hoặc cung cấp thông tin. Nguồn dữ liệu mà họ khai thác đa phần đều từ mạng xã hội.
Khoe thành tích học tập của con trên mạng xã hội coi chừng… hại con
ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH
“Khoe con” thế nào cho an toàn?
Anh Bảo khuyến cáo: “Cha mẹ cần học cách giấu thông tin quan trọng: che tên trường, lớp, hoặc chỉ đăng phần thưởng nhưng không ghi rõ chi tiết cá nhân. Tuyệt đối không chia sẻ hình ảnh có biển số xe, địa chỉ nhà, hoặc những thông tin có thể suy ra lịch sinh hoạt của trẻ”.
Theo anh Vũ Quang Trí (32 tuổi), làm việc tại Công ty tư vấn đầu tư và phát triển công nghệ AIC (Hà Nội), trong thời đại công nghệ số, dữ liệu cá nhân là tài sản quý giá, và cũng là “con dao hai lưỡi” nếu không được kiểm soát.
Anh Trí cho rằng: “Việc chia sẻ hình ảnh, dữ liệu trẻ em trên mạng xã hội cần tuân theo nguyên tắc “ẩn danh, chọn lọc, giới hạn”. Nếu phụ huynh vẫn muốn chia sẻ, và được sự đồng ý của con cũng hãy che các thông tin như họ tên, lớp, trường, mộc đỏ, chữ ký giáo viên. Ưu tiên chia sẻ trong nhóm kín hoặc dùng ứng dụng lưu trữ cá nhân thay vì công khai toàn mạng. Kẻ xấu hiện nay có thể dùng AI (trí tuệ nhân tạo) để nhận diện hình ảnh, thậm chí làm giả giấy tờ hoặc tạo danh tính ảo từ những gì lấy được từ mạng xã hội. Không ai nghĩ giấy khen lại có thể gây hại, nhưng đó là sự thật đáng lo”.
Thay vì chạy theo những cái “like” ảo hay lời khen của người khác, có phụ huynh chọn cách lưu giữ niềm vui mùa tổng kết theo hướng riêng tư.
Anh Nguyễn Thế Kiệt (38 tuổi), ngụ ở Block A10, chung cư EHome 3 (Q.Bình Tân, TP.HCM), cho biết: “Tôi tạo một album ảnh riêng trên Google Drive, chỉ chia sẻ cho ông bà, người thân trong gia đình. Mỗi cuối năm, cả nhà cùng xem lại hành trình học tập của con. Vừa ý nghĩa, vừa an toàn”.
Anh Đặng Chí Quang (32 tuổi), ngụ ở 606 đường Ba Tháng Hai (Q.10, TP.HCM), cho rằng việc “khoe con” nên được thực hiện một cách chọn lọc, hạn chế chi tiết và tuyệt đối không chia sẻ các thông tin định danh.
“Nếu muốn lưu giữ khoảnh khắc của con, hãy ưu tiên lưu trữ riêng tư trong điện thoại, album gia đình, hoặc chia sẻ trong nhóm kín với người thân thay vì đăng công khai. Thay vì đăng nguyên giấy khen, cha mẹ có thể chụp một phần hình ảnh kèm lời tự sự nhẹ nhàng như “tự hào với sự nỗ lực của con trong năm học qua”. Điều đó vẫn đủ để thể hiện tình cảm mà không phơi bày thông tin cá nhân. Một số ứng dụng mạng xã hội hiện nay cũng hỗ trợ tính năng “chỉ bạn bè” hoặc chia sẻ theo nhóm. Phụ huynh nên tận dụng các chức năng này để kiểm soát phạm vi người xem”, anh Quang gợi ý.
Nguồn: thanhnien.vn
