VTV.vn – Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh việc cho vay đặc biệt lãi suất 0%, không tài sản đảm bảo không phải là việc thường xuyên, liên tục.
Cần có cơ chế xử lý nhanh các vấn đề đặc biệt
Ngày 29/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng đã giải trình, làm rõ vấn đề cho vay đặc biệt lãi suất 0%, không có tài sản đảm bảo.
Theo quy định hiện hành, thẩm quyền cho vay đặc biệt 0%/năm, không có tài sản đảm bảo là của Thủ tướng. Ở lần sửa luật này, ban soạn thảo đề xuất phân quyền quyết việc này cho Ngân hàng Nhà nước.
Cụ thể, dự thảo luật đề xuất Ngân hàng Nhà nước được quyết định cho tổ chức tín dụng vay đặc biệt có hoặc không có tài sản bảo đảm. Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc, với mức lãi vay 0%/năm.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng
Về vấn đề này, Thống đốc cho biết, theo Luật Các tổ chức tín dụng cũ trước khi sửa đổi năm 2024, việc cho vay đặc biệt được thực hiện theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Tại đây, Ngân hàng Nhà nước sẽ quy định có hay không có tài sản đảm bảo, có lãi suất hay không có lãi suất. Khi sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng 2024, trong quá trình thảo luận và hoàn thiện dự thảo Luật, đặt ra đưa thẩm quyền cho vay đặc biệt không có tài sản đảm bảo, lãi suất 0% lên Thủ tướng Chính phủ.
Tuy nhiên theo Thống đốc, trước thực tiễn biến động của hệ thống các tổ chức tín dụng trên thế giới cũng như Việt Nam cần phải có cơ chế xử lý nhanh các vấn đề. Đây là một trong các lý do cho đề xuất chuyển quyền quyết định cho vay đặc biệt không có tài sản đảm bảo, lãi suất 0% cho Ngân hàng Nhà nước.
Thống đốc khẳng định việc cho vay đặc biệt không có tài sản đảm bảo, lãi suất 0% không phải là việc thường xuyên, liên tục. Đây là trường hợp rất đặc biệt. Trong Luật Luật Các tổ chức tín dụng 2024 đã thiết kế hàng loạt quy định để phát hiện từ sớm, từ xa tổ chức tín dụng nào có vấn đề để đưa vào tình trạng can thiệp sớm.
Trong quá trình can thiệp sớm, nếu ngân hàng yếu thanh khoản thì sẽ được vay từ Ngân hàng Nhà nước có lãi suất. “Chứ không phải “chưa gì đã được vay lãi suất 0%””, Thống đốc nhấn mạnh.
Ngoài ra, việc cho vay đặc biệt cũng được áp dụng với tổ chức tín dụng đối mặt sự cố rút tiền hàng loạt. Bởi việc rút tiền hàng loạt có thể lây lan toàn hệ thống.
Một trường hợp nữa khi tổ chức tín dụng bị kiểm soát đặc biệt thì mới cần cho vay. Khi xem xét cho vay đặc biệt bao giờ cũng yêu cầu các ngân hàng có tài sản đảm bảo trước. Khi nào khó khăn lắm, không còn tài sản đảm bảo thì lúc đấy mới cho vay đặc biệt.
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh việc cho vay đặc biệt lãi suất 0%, không tài sản đảm bảo không phải là việc thường xuyên, liên tục
Nói thêm về tiêu chuẩn, điều kiện để vay đặc biệt, lãi suất 0%, không tài sản đảm bảo, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cho biết không hẳn các ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt mới cho vay mà còn phải căn cứ thực tế.
“Diễn biến mỗi ngân hàng rất khác nhau. Sự cố rút tiền hàng loạt không chỉ xảy ra với các ngân hàng yếu kém. Cách đây 2 năm tại Mỹ, ngân hàng First Republic Bank hoạt động 2 năm có lãi nhưng sự cố rút tiền hàng loạt vẫn xảy ra,và nguy cơ đổ vỡ cao”, bà Hồng thông tin.
Sự cố rủi ro rút tiền hàng loạt không chỉ xuất phát từ yếu kém của tổ chức tín dụng mà đến từ nhiều yếu tố khách quan. Đôi khi do tin đồn, sự cố công nghệ… đều dẫn đến rút tiền hàng loạt. Khi vấn đề này xảy ra cần phải xử lý rất nhanh.
Tăng cường quyền hạn phải đi đôi với trách nhiệm
Trước đó trong phiên thảo luận, về vấn đề cho vay đặc biệt, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) đánh giá đây là chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, thể hiện rõ vai trò của Ngân hàng Nhà nước trong việc hỗ trợ các tổ chức tín dụng đang trong tình trạng đặc biệt khó khăn, nhằm giữ vững an toàn của hệ thống tài chính – ngân hàng.
Tuy nhiên, đại biểu Thông lo ngại, quy định mức lãi suất 0%/năm mà không gắn với điều kiện áp dụng cụ thể có thể dẫn tới lạm dụng chính sách, tạo rủi ro, làm sai lệch môi trường cạnh tranh giữa các tổ chức tín dụng và tăng áp lực lên ngân sách quốc gia.
Bên cạnh đó, quy định này có khả năng mâu thuẫn với nguyên tắc thị trường, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn lực nhà nước nếu không có cơ chế kiểm soát.
Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận)
Do vậy, ông Thông đề nghị cần quy định cụ thể: “Lãi suất 0% chỉ áp dụng cho tổ chức tín dụng thuộc diện kiểm soát đặc biệt, tái cơ cấu bắt buộc hoặc có ảnh hưởng hệ thống đến sự ổn định tài chính quốc gia”. Đồng thời, bổ sung cơ chế giám sát, công khai và đánh giá hiệu quả việc sử dụng nguồn vay đặc biệt này.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Hải Nam, đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đề nghị ban soạn thảo cần quy định rõ các tiêu chí, quy định, hạn mức khoản cho vay đặc biệt lãi suất 0%. Theo đại biểu Nam, các quy định cần được xem xét, cân đối với nguồn lực tài chính của Ngân hàng Nhà nước. Ông Nam cho rằng, việc cho vay đặc biệt cũng làm thu hẹp dư địa chính sách tiền tệ, cần thiết phải có quy định về hạn mức khoản vay.
Bên cạnh việc phân cấp, phân quyền cho Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quyết định về khoản vay đặc biệt, đại biểu Nguyễn Hải Nam cho biết dự thảo luật chưa đề cập đến vấn đề trách nhiệm. Theo ông Nam, tăng cường quyền hạn phải đi đôi với trách nhiệm, khi hoạt động cho vay luôn gắn với các rủi ro.
“Tôi chưa thấy dự thảo đề cập đến trách nhiệm. Trong trường hợp có rủi ro, thì trách nhiệm nằm ở cá nhân hay tập thể”- đại biểu Nam băn khoăn và đề nghị ban soạn thảo làm rõ thêm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
