Xe xanh bứt tốc năm 2025: Tăng trưởng có đi kèm bền vững?

Động lực cho sự tăng trưởng này đến từ nhiều yếu tố cộng hưởng. Đầu tiên là chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Nhà nước. Từ tháng 3/2022, ô tô điện chạy pin được miễn lệ phí trước bạ lần đầu và theo Nghị định 51/2025 ban hành ngày 1/3, Chính phủ đã đồng ý gia hạn chính sách này thêm 2 năm, kéo dài thời gian miễn lệ phí trước bạ đến ngày 28/2/2027. Điều đó giúp xe điện có lợi thế cạnh tranh rõ rệt về chi phí lăn bánh, kích thích nhu cầu tiêu dùng.

Song song với chính sách ưu đãi, hạ tầng trạm sạc đang được mở rộng nhanh chóng. Nhiều doanh nghiệp lớn như VinFast, V-Green, EVN, Petrolimex, PV Power cùng các nhà đầu tư tư nhân đã tích cực phủ sóng hệ thống trạm sạc trên khắp cả nước. Sự phát triển này không chỉ giúp xóa bỏ rào cản về quãng đường di chuyển và khả năng sạc điện, mà còn tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy thói quen sử dụng xe xanh của người dân.

Thực tế, nhận thức của người tiêu dùng về lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường khi sử dụng xe điện và hybrid ngày càng được nâng cao. Đặc biệt tại các đô thị lớn, nhiều người bắt đầu chuyển hướng sang xe xanh bởi chi phí vận hành thấp, bảo dưỡng đơn giản, cùng với sự hỗ trợ ngày càng tốt từ mạng lưới trạm sạc.

Nhờ đó, thị trường xe xanh tại Việt Nam đã ghi nhận những kết quả ấn tượng trong thời gian gần đây. Cụ thể, theo báo cáo kết quả kinh doanh của Công ty VinFast, 4 tháng đầu năm 2025 có 44.691 chiếc ô tô thuần điện đã được giao cho khách hàng tại Việt Nam, chiếm khoảng 25% doanh số bán toàn thị trường. Đáng chú ý, bên cạnh sự tăng tốc của xe thuần điện, các mẫu xe hybrid cũng ghi nhận đà tăng trưởng ấn tượng. Theo báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), lũy kế 4 tháng đầu năm 2025, các doanh nghiệp thành viên đã bán được tổng cộng 3.535 chiếc xe hybrid các loại.

Không dừng lại ở sản phẩm nội địa, thị trường còn chứng kiến sự đổ bộ mạnh mẽ của các thương hiệu quốc tế và Trung Quốc như BYD, Wuling, Omoda & Jaecoo,… mang tới nhiều mẫu EV với mức giá cạnh tranh. Các hãng lớn như Hyundai, Kia, Toyota, Honda cũng không đứng ngoài cuộc chơi, khi liên tục công bố chiến lược mở rộng dải sản phẩm xe điện và hybrid tại Việt Nam.

Theo các chuyên gia, những phân khúc được kỳ vọng sôi động nhất trong thời gian tới bao gồm: xe điện đô thị cỡ nhỏ, xe điện giá rẻ và xe hybrid tầm trung. Những dòng xe này không chỉ dễ tiếp cận với số đông nhờ giá cả hợp lý mà còn phù hợp với điều kiện giao thông tại các thành phố lớn ở Việt Nam.

Tuy nhiên, khi thị trường đang trong giai đoạn “tăng tốc”, giới quan sát cũng đưa ra cảnh báo cần thận trọng trong việc quy hoạch và phát triển ngành công nghiệp xe xanh. Bài học từ Trung Quốc, một trong những quốc gia dẫn đầu thế giới về EV, là một ví dụ đáng lưu ý. Hiện tại, theo Goldman Sachs, công suất sản xuất xe điện tại Trung Quốc đã lên tới 20 triệu xe mỗi năm, nhưng mới chỉ khai thác được khoảng một nửa. Tình trạng dư thừa sản lượng khiến nhiều doanh nghiệp thua lỗ, dẫn đến hệ lụy lớn về môi trường, việc làm và lãng phí nguồn lực đầu tư.

Với các chính sách thúc đẩy xe điện khá tương đồng, Việt Nam cần có lộ trình phát triển bài bản và bền vững hơn. Việc kiểm soát quy hoạch nhà máy, theo dõi năng lực sản xuất, đánh giá chính xác sức mua nội địa và kiểm soát nhập khẩu là những yếu tố then chốt nhằm tránh lặp lại sai lầm về mất cân đối cung – cầu.

Đồng thời, Việt Nam cũng cần đầu tư vào chuỗi giá trị dài hạn cho ngành xe điện. Trong đó, nghiên cứu công nghệ pin, phát triển trung tâm logistics chuyên biệt và đẩy mạnh sản xuất linh kiện nội địa là những ưu tiên cần thiết. Điều này không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào nguồn cung toàn cầu mà còn bảo vệ thị trường trước các rủi ro về biến động giá cả và căng thẳng thương mại.

Mặc dù còn nhiều thách thức, nhưng với cam kết đạt trung hòa carbon vào năm 2050 như đã nêu tại COP26, cùng các chính sách ưu đãi và đẩy mạnh hạ tầng, thị trường xe điện và hybrid tại Việt Nam đang có nền tảng vững chắc để bứt phá. Năm 2025 được kỳ vọng sẽ là dấu mốc quan trọng trong hành trình chuyển đổi xanh của ngành ô tô Việt Nam, hướng tới một tương lai giao thông hiện đại, thân thiện với môi trường và phát triển bền vững.