Nếu muốn kinh tế tư nhân cất cánh cần hoàn thiện thể chế theo hướng thị trường thật sự, trong đó quyền sở hữu, quyền cạnh tranh bình đẳng và quyền được tự do kinh doanh phải được luật hóa rõ ràng.
Ông Đinh Hồng Kỳ – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (HUBA).
Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị là một dấu mốc quan trọng, khẳng định khu vực tư nhân là một trong những động lực phát triển quan trọng nhất của nền kinh tế. Ngay sau đó, Quốc hội và Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 198 và 139 – thể hiện sự chủ động, quyết liệt của bộ máy Nhà nước. Nhưng để đạt được bước đột phá thực chất, chúng ta cần biến chủ trương thành hành động cụ thể.
Do đó, tôi xin nêu 6 nhóm đề xuất cụ thể:
Thứ nhất, xóa bỏ tư duy “không quản được thì cấm”
Nghị quyết 68 yêu cầu “đảm bảo quyền tự do kinh doanh”, nhưng trên thực tế nhiều lĩnh vực mới như công nghệ số, tài chính phi truyền thống, kinh tế tuần hoàn… vẫn bị hạn chế chỉ vì “chưa có quy định rõ”. Đây là hệ quả của tư tưởng “không quản được thì cấm” – một trở lực tư duy cần loại bỏ.
Theo đó, cần đưa ra một số các giải pháp:
Áp dụng mô hình sandbox (thử nghiệm có kiểm soát) cho các ngành mới, tương tự như Singapore, Anh, Hàn Quốc đang triển khai với Fintech và công nghệ y tế.
Giao Bộ Tài chính và Bộ Tư pháp chủ trì xây dựng cơ chế “được thử nghiệm trừ khi gây nguy hiểm rõ ràng”, thay vì phải “xin phép mới được làm”.
Đồng thời, ban hành Bộ Quy tắc phục vụ doanh nghiệp trong khu vực công, chuyển từ kiểm soát sang hỗ trợ, từ xin – cho sang hậu kiểm minh bạch.
Thứ hai, về quỹ đất hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo
Nghị quyết 139 yêu cầu dành 5% đất khu công nghiệp cho doanh nghiệp nhỏ và sáng tạo. Tôi đề xuất kiến nghị làm theo mô hình JTC LaunchPad (Singapore) – khu sáng tạo tập trung hỗ trợ chi phí thấp, hạ tầng tốt, kèm dịch vụ tư vấn và vốn đầu tư mồi.
Thứ ba, về giảm thanh – kiểm tra chồng chéo
Nghị quyết 139 yêu cầu chấn chỉnh tình trạng thanh kiểm tra trùng lắp, gây mệt mỏi cho doanh nghiệp. Do đó nên áp dụng mô hình hệ thống đánh giá tuân thủ doanh nghiệp như Trung Quốc: Doanh nghiệp được xếp hạng theo rủi ro. Ai tuân thủ tốt thì không cần kiểm tra thường xuyên, ai vi phạm mới bị giám sát chặt.
Thứ tư, về rút ngắn thủ tục hành chính, tích hợp số hóa
Chính phủ có thể tham khảo mô hình của Estonia áp dụng nguyên tắc “once only” để cải cách thủ tục hành chính – Doanh nghiệp chỉ nộp dữ liệu một lần, các sở ngành dùng chung hệ thống. Giảm được chi phí tuân thủ, tăng tính minh bạch, chống sách nhiễu.
Thứ năm, về đánh giá lại thành tích FDI
Các báo cáo cho thấy gần 80% giá trị xuất khẩu sang Mỹ là của FDI. Doanh nghiệp Việt chưa làm chủ chuỗi giá trị, chưa sở hữu công nghệ. Do đó, nên chuyển từ thu hút FDI bằng mọi giá sang “FDI có điều kiện”: có chuyển giao công nghệ, có liên kết với doanh nghiệp nội địa (doanh nghiệp Việt tham gia vào chuỗi cung ứng)
Đồng thời, Nhà nước cần hỗ trợ doanh nghiệp Việt lớn lên để cạnh tranh sòng phẳng, không trở thành “nhà thầu phụ vĩnh viễn”.
Thứ sáu, về hoàn thiện thể chế để được công nhận là nền kinh tế thị trường
Nếu muốn kinh tế tư nhân cất cánh, thì cần hoàn thiện thể chế theo hướng thị trường thật sự – trong đó quyền sở hữu, quyền cạnh tranh bình đẳng và quyền được tự do kinh doanh phải được luật hóa rõ ràng. Khi ấy, Việt Nam sẽ hy vọng thuyết phục được các đối tác lớn như Mỹ, EU và OECD công nhận là nền kinh tế thị trường hoàn chỉnh.
Việc được công nhận không chỉ mang ý nghĩa chính trị, mà còn có tác động kinh tế to lớn giúp Việt Nam tránh rủi ro chiến tranh thương mại, tránh bị áp thuế chống bán phá giá vô lý, và tăng niềm tin cho dòng vốn FDI dài hạn.
Để làm được điều đó, trước tiên phải chấm dứt ưu đãi ngầm, độc quyền, cơ chế xin – cho. Đồng thời công khai bảng điểm cải cách thể chế, có đối thoại chính sách với các nước G7, WT.
Nguồn: diendandoanhnghiep.vn
