VTV.vn – Gần một thập kỷ phát triển trong bối cảnh thiếu vắng hành lang pháp lý rõ ràng, thị trường cho vay ngang hàng tại Việt Nam từng rơi vào “vùng xám” pháp lý.
P2P Lending, cho vay ngang hàng là hình thức kết nối trực tuyến giữa người vay và người cho vay mà không cần qua trung gian tài chính truyền thống. Gần một thập kỷ phát triển trong bối cảnh thiếu vắng hành lang pháp lý rõ ràng, thị trường cho vay ngang hàng tại Việt Nam từng rơi vào “vùng xám” pháp lý, dẫn đến nhiều biến tướng, rủi ro cho người vay lẫn nhà đầu tư.
Tuy nhiên, từ ngày 1/7 tới, lĩnh vực này sẽ chính thức được đưa vào cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, hay còn gọi là sandbox, theo Nghị định 94/2025 của Chính phủ. Đây là một bước ngoặt được kỳ vọng sẽ định hình lại toàn bộ thị trường.
Người vay tiền chỉ nhau cách bùng nợ, người cho vay đòi nợ vượt ngoài khuôn khổ pháp luật. Trong khi có những khoản vay lãi suất cao ngất ngưởng, lên tới vài trăm, thậm chí vài nghìn % một năm. Hàng loạt vụ việc liên quan đến vay tiền, thông qua các nền tảng online thời gian qua, khi mà việc vay vốn quá dễ dàng, chỉ bằng một vài thao tác trên máy tính hoặc điện thoại, là đã có thể tiếp cận khoản vay từ vài trăm nghìn đến hàng chục triệu đồng.
Ông Đỗ Ngọc Thịnh – Chuyên gia tài chính cho biết: “Các hoạt động cho vay này diễn ra khá dễ dàng. Chính vì vậy, khi người dân thực hiện các hoạt động vay, họ cũng không kiểm soát kỹ nên cũng dễ dẫn đến nguy cơ vỡ nợ. Thứ hai, các hoạt động ứng dụng cho vay ngang hàng không được truy cập các nguồn thông tin như CIC, các hoạt động thu hồi nợ cũng diễn ra một cách rất tự phát”.
Theo thống kê, hiện có khoảng 200 nền tảng cho vay ngang hàng đang hoạt động tại Việt Nam, chủ yếu dưới danh nghĩa các công ty công nghệ. Không thể phủ nhận vai trò, khi các nền tảng này đã đáp ứng một phần nhu cầu vay của khoảng 40-50 triệu người có thu nhập nhưng khó chứng minh tài chính, không thể tiếp cận các kênh tín dụng chính thống. Dù có đóng góp nhất định trong mở rộng tiếp cận vốn, nhưng nếu không kiểm soát rủi ro, hệ lụy sẽ lan rộng không chỉ với người vay mà cả nhà đầu tư.
Nghị định 94 đưa ra khuôn khổ thử nghiệm có kiểm soát, sẽ kiểm soát toàn diện hoạt động cho vay ngang hàng trong hai năm. Tất cả các hoạt động – từ vận hành, phân tích tín dụng, bảo mật thông tin, đến báo cáo tài chính – sẽ được giám sát bởi Ngân hàng Nhà nước.
Ông Trần Minh Hải – Giám đốc Công ty Luật Basico nhận định: “Một hệ thống pháp lý làm sao để bảo đảm quyền lợi của bên cho vay, quyền lợi cuả bên nhận đảm bảo, thậm chí bên đi vay sẽ thông suốt khi các nguồn vốn được nhịp nhàng đưa ra, thu hồi và tái sử dụng vào trong các hoạt động cho vay. Những tính đồng bộ đó sẽ làm nên tính hiệu quả hơn cho thị trường cho vay ngang hàng”.
Từ “vùng xám” đến chính danh, cơ chế thử nghiệm được áp dụng từ ngày 1/7 tới đây, được kỳ vọng sẽ là bước chuyển mình quan trọng với cho vay ngang hàng. Và khi có hành lang pháp lý, các nền tảng cho vay ngang hàng mới có thể lớn: tiếp cận lượng khách hàng lớn hơn, với thông tin tín dụng đầy đủ hơn, đồng thời, tiếp cận nguồn lực lớn hơn từ nhà đầu tư, từ các ngân hàng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
