Học nghề sau lớp 9: Làm sao để thành công?

Chương trình được phát tại các địa chỉ thanhnien.vn, fanpage Facebook, kênh YouTube, TikTok Báo Thanh Niên.

MIỄN HỌC PHÍ, LIÊN THÔNG NGÀY CÀNG THUẬN LỢI

Có mặt tại chương trình, thạc sĩ Trần Phương, Hiệu trưởng Trường trung cấp Việt Giao, nhận định: “Năm 2025, giáo dục nghề nghiệp có một thay đổi lớn khi các trường CĐ, trung cấp được giao về Bộ GD-ĐT. Điều này mang đến thuận lợi nhất định vì các trường CĐ, trung cấp sẽ hội nhập vào hệ thống tuyển sinh chung của Bộ GD-ĐT, tạo nên sự thống nhất trong quản lý và xuyên suốt về vấn đề liên thông”.

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Theo thạc sĩ Trần Phương, trước đây đã có các quy định liên thông tạo điều kiện cho HS tốt nghiệp THCS đi học nghề có thể học tiếp lên ĐH. Tuy nhiên trong tình hình mới việc liên thông sẽ càng thuận lợi và rõ ràng hơn.

“Khi có bằng trung cấp và hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa do Bộ GD-ĐT quy định, các em hoàn toàn có thể liên thông lên ĐH chính quy hoặc tham gia kỳ thi tốt nghiệp THPT để lấy điểm xét tuyển ĐH. Khi vào học ĐH còn được giảm khối lượng 20% kiến thức. Trường trung cấp Việt Giao hợp tác với nhiều trường ĐH tại TP.HCM để các em có thể theo học liên thông đúng ngành nghề.

Cô Nguyễn Thị Mộng Lành, Giám đốc Trung tâm tuyển sinh – truyền thông Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn, cũng cho hay việc liên thông rất thuận lợi khi HS học trung cấp có thể liên thông lên bậc CĐ ngay tại trường và liên thông lên các trường ĐH.

Bên cạnh liên thông, thì một lợi thế lớn của học nghề sau lớp 9, theo thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường, Phó hiệu trưởng Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành, là các em có thể tiết kiệm được rất nhiều thời gian và chi phí, chỉ mất 3 năm để vừa học văn hóa vừa học nghề và sớm tham gia thị trường lao động.

“Đặc biệt, nhà nước có chính sách hỗ trợ 100% học phí cho HS tốt nghiệp THCS đi học trung cấp. Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành không thu thêm bất cứ khoản nào. Vì thế, các em sẽ không phải tốn nhiều chi phí khi theo học”, thạc sĩ Thiên Trường cho hay.

Thạc sĩ Trần Phương cũng thông tin mức hỗ trợ tùy vào ngành học. Theo đó, tiền cấp bù học phí mà HS được nhận khi học tại Trường trung cấp Việt Giao từ 40 – 42 triệu đồng/khóa. Tại các trường, trong đó có Trường CĐ Bách khoa Sài Gòn, HS không chỉ được nhận lại học phí mà còn có cơ hội nhận học bổng nếu có học lực tốt.

Ảnh: Mỹ Quyên

NHIỀU NGÀNH HỌC PHÙ HỢP, NHU CẦU NHÂN LỰC CAO

Cô Nguyễn Thị Mộng Lành cho rằng với độ tuổi 15, 16, HS đều có thể học được các ngành như công nghệ kỹ thuật ô tô, điện – điện tử, du lịch, kinh tế, thiết kế… Quan trọng là các em có sự yêu thích, đam mê.

“Chẳng hạn ngành công nghệ kỹ thuật ô tô thì 2 năm đầu các em được học các môn văn hóa với chương trình khá nhẹ nhàng, sau đó học các môn về nghề với khối lượng thực hành chiếm 70%.

Trường chú trọng dạy cho HS vững tay nghề trước khi ra thị trường lao động nên các em hoàn toàn có thể làm việc tại các hãng ô tô. Mức lương của người mới tốt nghiệp CĐ ngành này từ 6 – 15 triệu đồng phụ thuộc vào năng lực của mỗi em”, cô Lành chia sẻ.

Tại Trường trung cấp Việt Giao, thạc sĩ Trần Phương cho biết có nhiều ngành phù hợp với HS sau lớp 9 và thị trường lao động đang rất khát nhân lực, đặc biệt tại TP.HCM. “Chẳng hạn như ngành hướng dẫn du lịch, dành cho các em thích giao tiếp, khám phá và có khả năng ngoại ngữ, có thể làm hướng dẫn viên, đại lý du lịch… tại TP.HCM, một trung tâm du lịch lớn, với thu nhập cao. Ngoài ra có ngành chế biến món ăn, quản trị dịch vụ giải trí và tổ chức sự kiện, quản trị khách sạn, kế toán… cơ hội việc làm cũng rất lớn”, ông Phương chia sẻ.

Một ngành đang thu hút hiện nay, theo thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường là tạo mẫu và chăm sóc sắc đẹp, do nhu cầu làm đẹp của người dân ngày càng phát triển. “Tại Trường trung cấp Nguyễn Tất Thành, ngành này đào tạo 4 mô đun gồm kỹ thuật tạo mẫu tóc, kỹ thuật móng, trang điểm và chăm sóc da. Các em được trang bị kỹ năng để làm việc tại các cơ sở thẩm mỹ ngay sau khi tốt nghiệp. Ngoài ra, bằng trung cấp hoàn toàn đủ điều kiện để người học mở cơ sở chăm sóc sắc đẹp tại nhà”, thạc sĩ Trường thông tin.

CƠ HỘI VÀ ĐIỀU KIỆN PHÁT TRIỂN NGHỀ NGHIỆP

Mặc dù ngày nay nhiều phụ huynh đã không còn giữ quan điểm bằng mọi giá phải vào ĐH. Tuy nhiên vẫn còn e ngại khi để con học nghề vì cho rằng học nghề thì khó thành công.

Chia sẻ về vấn đề này, thạc sĩ Trần Phương nhận định: “Học ĐH từng là thước đo mặc định cho sự thành công. Tuy nhiên trong bối cảnh hiện nay học nghề các bạn hoàn toàn có thể phát triển công việc, thăng tiến và thu nhập cao không khác gì với người tốt nghiệp ĐH. Thực tế đã chứng minh rất nhiều em có kỹ năng chuyên sâu, kỹ năng thực chiến đã tạo được các giá trị khi đi làm nên được doanh nghiệp đánh giá cao và giao những vị trí quan trọng”.

Theo ông Phương, nhiều HS học xong còn tự khởi nghiệp, mở tiệm bánh, nhà hàng, cơ sở tổ chức sự kiện… “Khi có tay nghề cao thì khi làm việc tại doanh nghiệp hoặc tự làm chủ thì thu nhập cũng cao. Nhiều em học ngành bếp của trường làm tại các nhà hàng khách sạn lớn, có tay nghề và kinh nghiệm, đạt tới thu nhập 40 – 50 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên ở bất kỳ ngành nghề nào, để thành công các em phải có tinh thần không ngừng học hỏi, đam mê công việc, kiên trì theo đuổi để đạt đến mức độ chuyên gia. Bên cạnh đó luôn chủ động cập nhật kiến thức, có ý thức nâng cao tay nghề, thái độ làm việc khoa học và chuyên nghiệp, có các kỹ năng quản lý thời gian, ứng xử, giao tiếp…”, thạc sĩ Trần Phương cho hay.

Ảnh: Mỹ Quyên

Vì thế, ông Phương cho rằng học nghề phù hợp với nhiều người và đầy tiềm năng trong bối cảnh thị trường lao động hiện nay, và các em hoàn toàn xây dựng được sự nghiệp vững vàng, thu nhập cao, thành công theo cách riêng của mình.

Trong khi đó, thạc sĩ Tô Huỳnh Thiên Trường cho biết không ít HS trường nghề đoạt huy chương tại các kỳ thi kỹ năng nghề khu vực và thế giới. “Điều đó cho thấy các em có thể chinh phục được đỉnh cao trong nghề nghiệp. Rất nhiều em học nghề xong đang làm việc tại các công trình thi công lớn của quốc gia như sân bay Long Thành… Khi chịu khó học hỏi, nỗ lực làm việc nâng cao tay nghề để đạt tới mức độ chuyên gia thì các em luôn có mức thu nhập xứng đáng”, thạc sĩ Trường nhìn nhận.

Theo cô Mộng Lành, gần đây việc lựa chọn học nghề không chỉ dành cho các em không đủ điều kiện vào trường THPT công lập, mà phù hợp với tất cả các bạn cảm thấy yêu thích học nghề, muốn được tham gia thị trường lao động sớm. “Nhiều HS giỏi vẫn quyết định theo hướng học nghề, từ nhu cầu và mong muốn của bản thân. Thị trường lao động rất chú trọng lực lượng lao động có tay nghề. Các em hoàn toàn có thể phát triển sự nghiệp và có thể làm việc ở các vị trí chủ chốt trong doanh nghiệp, có thu nhập tốt nếu luôn trau dồi học hỏi. Theo đó, các em có thể tự học nâng cao hoặc liên thông lên ĐH để có thêm kiến thức…”, cô Lành chia sẻ.