Đuổi chém nhau chưa thành nhưng đối phương đã nhảy cầu tử vong, phạm tội gì?

Dưới góc độ pháp lý, có thể đưa ra một số khả năng về tội danh như:

Tội giết người

Theo luật sư Thế, nếu cơ quan tiến hành tố tụng có đủ căn cứ vững chắc để chứng minh rằng người thực hiện hành vi đuổi chém có lỗi cố ý trực tiếp hoặc lỗi cố ý gián tiếp đối với cái chết của nạn nhân, cụ thể:

Lỗi cố ý trực tiếp: Người phạm tội nhận thức rõ hành vi đuổi chém của mình sẽ dồn nạn nhân vào tình thế buộc phải nhảy cầu và qua đó tước đoạt tính mạng của nạn nhân, đồng thời mong muốn hậu quả chết người đó xảy ra.

Ví dụ, biết rõ nạn nhân không biết bơi, biết khu vực cầu nhảy xuống là nguy hiểm chết người nhưng vẫn quyết liệt truy đuổi, dồn ép đến cùng.

Lỗi cố ý gián tiếp: Người phạm tội nhận thức rõ hành vi đuổi chém của mình có thể dẫn đến việc nạn nhân nhảy cầu và chết, tuy không mong muốn trực tiếp hậu quả này nhưng có ý thức bỏ mặc, chấp nhận cho hậu quả đó xảy ra. Khi đó, người phạm tội có thể phải đối mặt với các khung hình phạt được quy định tại điều 123 bộ luật Hình sự.

Khoản 2 điều 123 bộ luật Hình sự quy định, phạt tù từ 7 – 15 năm nếu không có các tình tiết tăng nặng định khung. Khoản 1 điều 123 bộ luật Hình sự quy định, phạt tù từ 12 – 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình nếu hành vi phạm tội có các tình tiết tăng nặng định khung như có tính chất côn đồ (hành vi đuổi chém hung hãn có thể được xem xét ở tình tiết này), vì động cơ đê hèn, hoặc các tình tiết khác được liệt kê tại khoản 1.

Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác

Cũng theo luật sư Thế, đây là khả năng có nhiều cơ sở để xem xét hơn nếu mục đích ban đầu của người đuổi chém được xác định là chỉ nhằm gây thương tích (ví dụ như chém để dằn mặt, trả thù…). Nhưng hành vi đuổi chém đó đã tạo ra một tình huống nguy hiểm trực tiếp, bất ngờ khiến nạn nhân trong cơn hoảng loạn phải nhảy cầu và tử vong.

Trong trường hợp này, người phạm tội có lỗi cố ý đối với hành vi gây thương tích và lỗi vô ý đối với hậu quả chết người của nạn nhân thì áp dụng theo điểm a khoản 4 điều 134 bộ luật Hình sự, phạt tù từ 7 – 14 năm.

Tội vô ý làm chết người

Như đã phân tích ban đầu, luật sư Thế cho rằng khả năng này ít xảy ra do hành vi đuổi chém vốn dĩ đã thể hiện ý định cố ý (ít nhất là cố ý gây thương tích). Chỉ trong những trường hợp rất đặc biệt, nếu chứng minh được hành vi đuổi không mang tính hung hãn cao độ, không có ý định gây thương tích rõ ràng, và việc nạn nhân nhảy cầu là một phản ứng hoàn toàn bất ngờ, khó lường, thì mới có thể xem xét. Hình phạt cho tội này nhẹ hơn đáng kể (phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 – 5 năm).

Trách nhiệm dân sự

Bên cạnh trách nhiệm hình sự, người thực hiện hành vi đuổi chém dẫn đến cái chết của nạn nhân còn phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại về dân sự cho gia đình nạn nhân theo quy định của pháp luật. Các khoản bồi thường có thể bao gồm: chi phí mai táng, tiền tổn thất tinh thần, tiền cấp dưỡng cho những người mà nạn nhân có nghĩa vụ cấp dưỡng (nếu có), và các thiệt hại khác theo quy định.

Cũng theo luật sư Thế, việc xác định chính xác tội danh và khung hình phạt đòi hỏi quá trình điều tra, thu thập chứng cứ toàn diện và xét xử công tâm, khách quan của các cơ quan tiến hành tố tụng. Luật sư bào chữa sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích các tình tiết, làm rõ ý thức chủ quan của thân chủ, đánh giá mối quan hệ nhân quả và các yếu tố khác để bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp cho người bị buộc tội.

Thực tiễn xét xử

Trên thực tế, chưa có bản án tuyên phạt đối với hành vi trên. Tuy nhiên, một vụ án có tính chất tương tự, cụ thể:

Vào ngày 22.5.2011, tại huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk, bị cáo Nguyễn Quý Hợi đã dùng xe máy đuổi theo ông Nguyễn Hồng Thanh với mục đích đánh dằn mặt. Trong lúc chạy trốn, ông Thanh đã lấn sang phần đường ngược chiều và va chạm với xe máy khác, dẫn đến tử vong tại chỗ.

Ban đầu, Hợi bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Ea H’Leo khởi tố về tội gây rối trật tự công cộng. Sau đó vụ án được chuyển lên cơ quan tố tụng cấp tỉnh và Hợi bị khởi tố, truy tố về tội giết người.

Tháng 5.2014, TAND tỉnh Đắk Lắk xử sơ thẩm đã phạt Hợi 12 năm tù về tội giết người và buộc bồi thường cho gia đình bị hại hơn 100 triệu đồng. Hợi kháng cáo yêu cầu xem xét lại tội danh. Phía bị hại cũng kháng cáo yêu cầu tăng hình phạt và tăng mức bồi thường.

Tháng 9.2014, xét xử phúc thẩm, TAND cấp cao tại Đà Nẵng nhận định TAND tỉnh Đắk Lắk xử Hợi tội giết người là không đúng pháp luật. Hợi tuy có dùng mô tô đuổi theo ông Thanh, việc ông Thanh điều khiển xe chạy với tốc độ nhanh, rẽ trái tông vào xe khác tự gây tai nạn dẫn đến tử vong là do lỗi của bị hại.

Xét về hành vi, hậu quả và mối quan hệ nhân quả thì thấy Hợi không trực tiếp gây ra cái chết đối với ông Thanh nên không phạm tội giết người như cấp sơ thẩm quy kết. Bị cáo Hợi có thể bị điều tra về một tội phạm khác (nếu có). Từ đó tòa phúc thẩm đã hủy án sơ thẩm, giao hồ sơ cho cấp sơ thẩm điều tra lại.

Sau đó liên ngành Công an – Viện KSND – TAND tỉnh Đắk Lắk có văn bản kiến nghị TAND tối cao hủy bản án phúc thẩm để TAND cấp cao tại Đà Nẵng xét xử lại.

Ngày 30.5.2016, TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã mở phiên tòa phúc thẩm lưu động tại TAND tỉnh Đắk Lắk để xét xử bị cáo Nguyễn Quý Hợi về tội giết người. Trái với phiên phúc thẩm lần đầu, lần này tòa đã tuyên Hợi phạm tội giết người và phạt bị cáo này 12 năm tù vì hành vi đuổi theo của Hợi đã tạo ra một tình huống nguy hiểm, khiến nạn nhân hoảng loạn và gây ra cái chết trong tình huống này.