Tổng thống Trump giải bài toán hậu tấn công Iran

Giới chức Nhà Trắng xác nhận chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ hạn chế chia sẻ thông tin mật với quốc hội, theo CNN ngày 26.6. Động thái này được đưa ra sau khi các phương tiện truyền thông đưa tin về báo cáo của Cơ quan Tình báo quốc phòng Mỹ (DIA) về thiệt hại của cơ sở hạt nhân Iran sau đòn tấn công của Mỹ hôm 22.6. Các thông tin này được xếp vào tin mật, lẽ ra không được chia sẻ với truyền thông nhưng đã bị rò rỉ.

Đáng chú ý, các thông tin từ báo cáo tình báo của DIA được truyền thông đăng tải lại mâu thuẫn với những tuyên bố trước đó của Tổng thống Trump. Ông chủ Nhà Trắng nói đã phá hủy triệt để các cơ sở hạt nhân của Iran, trong khi báo cáo tình báo bị rò rỉ cho rằng cuộc tập kích của Mỹ chưa thể phá hủy mà chỉ làm chậm chương trình hạt nhân Iran vài tháng. Ông Trump hôm 25.6 nói rằng báo cáo tình báo không đưa ra kết luận rõ ràng, còn Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth chỉ trích đó chỉ là thông tin sơ bộ và cho biết Lầu Năm Góc đang điều tra vụ rò rỉ thông tin. Ông Pete Hegseth ngày 26.6 tổ chức cuộc họp báo lớn cung cấp thông tin về cuộc không kích của Mỹ vào Iran, gọi đó là “hoạt động quân sự phức tạp và bí mật nhất trong lịch sử”. Ông Hegseth cũng chỉ trích việc truyền thông đưa tin “sai sự thật” về đánh giá sơ bộ của tình báo Mỹ về thiệt hại của Iran sau cuộc tấn công.

Phản ứng trước quyết định mới của Nhà Trắng, lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Charles Schumer (đảng Dân chủ) cho rằng đây không phải vấn đề an ninh quốc gia mà là sự bất an của Nhà Trắng. Ông cũng kêu gọi Nhà Trắng “ngay lập tức hủy bỏ” quyết định trên. Nhiều nghị sĩ đảng Dân chủ khác cũng lên tiếng quan ngại về việc có thể bị cắt đứt thông tin tình báo vốn có quy định được cung cấp cho các ủy ban tình báo của quốc hội.

“Học thuyết Trump”

Cũng liên quan các quyết định của Tổng thống Trump, trong bài phát biểu tại sự kiện gần đây, Phó tổng thống Mỹ JD Vance đã gọi cuộc tấn công Iran là một phần của “Học thuyết Trump về chính sách đối ngoại mới”, theo Reuters. Ông Vance mô tả học thuyết dựa trên 3 bước: “Thứ nhất, xác định rõ lợi ích của Mỹ. Thứ hai, cố gắng giải quyết vấn đề bằng phương pháp ngoại giao cứng rắn. Và nếu những nỗ lực đối thoại thất bại, thì bước cuối cùng, ta sẽ sử dụng sức mạnh quân sự áp đảo để giải quyết và rút lui trước khi nó trở thành một cuộc xung đột kéo dài”.

Các nhà quan sát đã đưa ra nhiều quan điểm trái chiều về “Học thuyết Trump”. Trả lời Reuters, ông Aaron David Miller tại Quỹ Carnegie vì hòa bình quốc tế nói: “Tôi nghĩ ông Trump không định hình một học thuyết rõ ràng. Tôi nghĩ ông ấy chỉ đang hành động theo bản năng”. Trong khi đó, ông Clifford May, Chủ tịch Tổ chức Bảo vệ các nền dân chủ (Mỹ), nhận định: “Ông Vance đã đưa ra một bản tóm tắt chính xác về cách Tổng thống Trump xử lý xung đột Trung Đông gần đây”. Theo ông May, thuật ngữ học thuyết có thể còn quá sớm đối với nhiều nhà phân tích và sử gia, nhưng nếu chiến dịch tại Iran đem lại kết quả tích cực, thì đây có thể trở thành một học thuyết mà Tổng thống Trump tự hào.

Trong một diễn biến khác, ông Trump hôm qua tuyên bố các quan chức Mỹ và Iran sẽ tổ chức đàm phán vào tuần tới, theo The Times of Israel. Ông Trump cũng nói thêm: “Chúng tôi có thể ký một thỏa thuận. Tôi không biết, với tôi, tôi không nghĩ là cần thiết đến vậy”. Phía Iran chưa xác nhận về bất kỳ cuộc đàm phán nào sẽ diễn ra vào tuần tới. Một quan chức Iran đã tỏ ý nghi ngờ rằng Mỹ có đáng tin cậy hay không, nhất là sau vụ Mỹ tấn công cơ sở hạt nhân của Iran vừa qua.