Thời gian gần đây, Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC – thuộc Cục An toàn thông tin), Trung tâm xử lý tin giả Việt Nam (Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử) liên tục đưa ra cảnh báo các trang web giả mạo tới người tiêu dùng. Tuy nhiên, vấn nạn này vẫn gia tăng với nhiều hình thức biến tướng.
Mọc như nấm sau mưa
Website giả xuất hiện đã vài năm gần đây, nhưng khi đợt dịch Covid-19 thứ tư bùng phát thì tình trạng này càng trở nên phổ biến hơn. Theo thống kê, có rất nhiều ngân hàng, doanh nghiệp, tổ chức bị giả mạo website như ngân hàng Vietcombank, Eximbank, tập đoàn điện lực Việt Nam, Truyền hình cáp SCTV….. Táo tợn hơn, một số cơ quan Nhà nước cũng bị giả mạo website như cổng TTĐT tỉnh Bắc Ninh, Bộ Y tế, thậm chí cả cổng TTĐT của Bộ Công an cũng bị giả mạo.
Việc lập website giả mạo đều nhằm mục đích xấu như: lừa đảo, đánh cắp dữ liệu cá nhân, bán hàng kém chất lượng, trục lợi từ hoạt động quyên góp từ thiện….. Điều này, đã ảnh hưởng đến uy tín của các tổ chức nhà nước, gây thiệt hại cho doanh nghiệp, làm hoang mang dư luận xã hội và ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng.
Giao diện 1 website giả mạo website của SCTV
Những hệ lụy
Nếu không cảnh giác, người tiêu dùng rất dễ bị kẻ gian lừa đảo, chiếm đoạt tiền trong tài khoản hoặc mua phải hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng và nguy hại hơn sẽ là những thông tin thất thiệt, gây hoang mang.
Tháng 3/2021, chị T. đã bị nhóm của Trương Huy Cường (Quảng Nam) lừa lấy 200 triệu đồng thông qua website giả của ngân hàng T bằng đường link: http://bom.to.TCBanktrasoat với hình thức lừa đảo rất tinh vi.
Anh Hoàng Anh (Hà Nội) đã đặt hoa qua mạng nhưng nhận được sản phẩm kém chất lượng. Khi xem kỹ lại website đã đặt hàng thì hóa ra anh đã vào nhầm trang website hoathuongyeu chứ không phải website hoayeuthuong chỉ vì 2 trang website này giống nhau về hình thức chỉ có khác về tên miền.
Một nhà cung cấp dịch vụ truyền thông và viễn thông hàng đầu Việt Nam là Truyền hình cáp SCTV cũng bị các đối tượng lập rất nhiều website giả mạo, với mục đích để nói xấu hoặc cung cấp thông tin không trung thực về dịch vụ của SCTV nhằm lôi kéo khách hàng đang có nhu cầu sử dụng dịch vụ của SCTV hoặc khách hàng đang sử dụng dịch vụ của SCTV có yêu cầu bảo hành, bảo trì sang các đơn vị cung cấp khác, gây ảnh hưởng rất nhiều đến thương hiệu SCTV. “Các đối tượng lập website SCTV giả mạo thường dùng thông tin, hình ảnh của SCTV để gắn vào tên miền của mình, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng như: sctvcab.com, mangsctv.com, sctv-vn.online……Trên những website này, các đối tượng để số điện thoại di động của cá nhân trong phần dịch vụ lắp đặt truyền hình cáp và internet. Nếu có khách hàng yêu cầu bảo trì gọi vào số đó, các đối tượng này sẽ trực tiếp hoặc chuyển tiếp cho một người khác để tư vấn khách hàng chuyển sang sử dụng của nhà cung cấp dịch vụ khác. Điều này làm ảnh hưởng rất nhiều đến SCTV trong công tác phát triển khách hàng cũng như bảo hành, bảo trì” – Đại diện phòng Kiểm toán – Pháp chế của SCTV cho biết.
Trên đây chỉ là 3 trong số rất nhiều doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức bị ảnh hưởng bởi việc lập website giả. Mặc dù các cơ quan chức năng đã cảnh báo rất nhiều về tình trạng này nhưng còn không ít người do chưa cập nhật thông tin vẫn bị mắc lừa bởi những trang website giả mạo.
Nâng cao cảnh giác
Theo các chuyên gia công nghệ, hiện nay việc lập 1 website trên internet rất dễ dàng vì vậy, tình trạng lập website giả mạo càng trở nên phổ biến. Trong khi đó, việc quản lý tên miền và đăng ký nhãn hiệu lại thuộc 2 cơ quan khác nhau. Vì vậy, việc giám sát nhãn hiệu và tên miền của các đơn vị rất khó khăn.
Để tránh bị lừa bởi những trang website giả mạo, trước tiên người tiêu dùng phải nâng cao cảnh giác, truy xét xem trang web mình vào có đúng của doanh nghiệp mình cần tìm thông qua các thông tin như: tên đơn vị bán hàng, địa chỉ, số điện thoại, mã số thuế… Bên cạnh đó, người dùng cũng không nên khai báo thông tin cá nhân vào những trang website khi chưa xác thực được chủ sở hữu và tuyệt đối không cung cấp mã OTP trên những website này.
Trước tình trạng báo động của các website giả mạo, NCSC đã ra mắt hệ sinh thái Tín nhiệm mạng (https://tinnhiemmang.vn), cung cấp các chứng nhận tín nhiệm giúp người dùng nhận biết nhanh, chính xác các tổ chức, website, hệ thống và thiết bị tin cậy ngăn ngừa các cuộc tấn công lừa đảo. Đây được coi là giải pháp nhằm hạn chế, đẩy lùi vấn nạn lừa đảo trên không gian mạng.
Tháng 5/2021, NCSC cũng đã phối hợp cùng Cốc Cốc, các chuyên gia an ninh mạng triển khai chiến dịch “Khiên Xanh” kêu gọi mỗi cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức báo cáo trang web không an toàn để bảo vệ người dùng Internet tại Việt Nam. Chỉ trong thời gian ngắn, chiến dịch “Khiên xanh” đã nhận được hơn 24.820 website bị báo cáo không an toàn. Cũng trong khoảng thời gian này, có khoảng 3.150 người dùng liên hệ với NCSC khi gặp phải các vấn đề (cung cấp thông tin cá nhân trên các website, không biết website là thật hay giả mạo,…) trong quá trình làm việc, mua sắm, tìm kiếm các thông tin trên Internet.
“Chúng tôi thường xuyên rà soát trên không gian mạng đồng thời cũng tiếp thu phản ánh từ khách hàng qua tổng đài 19001878 để phát hiện những website giả mạo SCTV. Sau khi phát hiện, chúng tôi sẽ gửi cảnh báo vi phạm tới admin của website đó yêu cầu gỡ bỏ thông tin giả mạo. Nếu đối tượng đó không hợp tác, chúng tôi sẽ gửi thông báo đến Sở TTTT, Cục An toàn thông tin, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) để xử lý. Một số website giả mạo chấp nhận đầu tư chi phí quảng cáo để được ưu tiên hiển thị trên nền tảng google tìm kiếm, đối với trường hợp này chúng tôi cũng đã gửi cảnh báo vi phạm đến Trung tâm trợ giúp của Google để yêu cầu không tiếp tục thực hiện quảng cáo” – Đại diện SCTV cho biết thêm.
Khó khăn nhất hiện nay là việc xử lý người vi phạm do không xác định được danh tính thực sự của người lập website giả. Bên cạnh đó, các đối tượng thường lập ra nhiều website giả mạo để nếu có bị đánh sập website này thì lập tức sẽ có website khác thay thế. Đặc biệt khó xử lý hơn nữa là các đối tượng lập trang web giả mạo có tên miền quốc tế.
Để bảo vệ cho người dùng, NCSC đã xuất bản cẩm nang hướng dẫn an toàn thông tin để hướng dẫn người dùng cách nhận biết các thủ đoạn lừa đảo trên không gian mạng. Hãy trang bị cho mình thêm kiến thức để phòng bị cho mình trước những website giả mạo.
Nguyên Bảo
