“Nữ thần sông Trường Giang” tuyệt chủng
Cá heo sông Dương Tử (cá heo baiji) còn được biết đến với tên gọi là “Nữ thần sông Trường Giang”, vì sinh vật này quý hiếm đến mức người ta tin rằng nó sẽ mang lại tài lộc và bảo vệ cho ngư dân địa phương, cũng như tất cả những người may mắn nhìn thấy nó.
Thế nhưng, tình trạng đánh bắt quá mức và những hoạt động của con người đã đẩy “Nữ thần sông Trường Giang” đến bờ vực tuyệt chủng.
Ông Samuel Turvey, nhà động vật học và nhà bảo tồn người Anh, người đã sống hơn hai thập kỷ ở Trung Quốc, cho biết: “Cá heo sông Dương Tử là một sinh vật độc đáo và tuyệt đẹp. Loài động vật có vú này đã tồn tại hàng triệu năm. Có nhiều loài cá heo sông khác trên thế giới nhưng loài này rất đặc biệt và khác biệt.”
Theo ông Turvey: “Việc cá heo sông Dương Tử tuyệt chủng không chỉ là một thảm kịch, mà là một mất mát lớn đối con sông và để lại những khoảng trống lớn trong hệ sinh thái.”
Các chuyên gia bày tỏ lo ngại rằng các loài động thực vật bản địa quý hiếm khác ở sông Dương Tử có nguy cơ phải chịu số phận tương tự như cá heo baiji, khi tình hình biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng và điều kiện thời tiết khắc nghiệt gây ảnh hưởng đến con sông dài nhất châu Á.
Mùa hè năm nay, Trung Quốc đã phải đối mặt với đợt nắng nóng tồi tệ nhất từng được ghi nhận và sông Dương Tử, con sông dài thứ ba trên thế giới, đang khô cạn.
Cá heo sông Dương Tử (cá heo baiji)
Lượng mưa được ghi nhận kể từ tháng 7 ở dưới mức trung bình khiến mực nước sông Dương Tử giảm xuống mức thấp kỷ lục: 50% so với mức bình thường vào thời điểm này trong năm, làm lộ ra đáy sông nứt nẻ và thậm chí là các đảo chìm.
Hạn hán đã gây ra những tác động nghiêm trọng đối với con sông quan trọng nhất của Trung Quốc, trải dài khoảng 6.300 km từ cao nguyên Tây Tạng đến Biển Hoa Đông gần Thượng Hải, cung cấp nước, lương thực, giao thông và năng lượng thủy điện cho hơn 400 triệu dân.
Tác động của hạn hán đối với con người cũng rất khủng khiếp: Các nhà máy phải đóng cửa tạm thời để dành nguồn điện năng và nguồn cung nước sạch cho hàng chục nghìn người đã bị ảnh hưởng.
Các chuyên gia lưu ý rằng các tác động của biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt đối với môi trường là điều vẫn còn ít được lưu tâm. Hàng trăm loài động vật hoang dã và thực vật trong hệ sinh thái của dòng sông này đã và đang chịu ảnh hưởng rất lớn do biến đổi khí hậu và thời tiết khắc nghiệt.
“Sông Dương Tử là một trong những con sông quan trọng về mặt sinh thái đối với đa dạng sinh học và hệ sinh thái nước ngọt, và hàng năm chúng tôi vẫn khám phá ra những loài sinh vật mới”, nhà sinh thái học bảo tồn Hua Fangyuan, từ Đại học Bắc Kinh cho biết.
“Nhiều loài cá và sinh vật dưới nước ít được biết đến hoặc chúng ta chưa khám phá ra rất có thể đang phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng một cách âm thầm”, bà Hua nhấn mạnh.
Một đoạn sông Dương Tử cạn nước vì hạn hán
Hàng trăm loài sinh vật đang bị đe dọa
Trong nhiều năm, các nhà bảo tồn và nhà khoa học đã xác định và lập hồ sơ về hàng trăm loài động thực vật hoang dã có nguồn gốc từ sông Dương Tử.
Trong số đó có loài cá heo không vây sông Dương Tử, giống như cá heo baiji, đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do các hoạt động của con người và việc chúng mất đi môi trường sống.
Các loài bò sát cực kỳ nguy cấp như cá sấu Dương Tử và rùa mai mềm khổng lồ sông Dương Tử (Giải Thượng Hải) – được cho là loài rùa nước ngọt còn sống lớn nhất thế giới – cũng đang ở trên bờ vực tuyệt chủng.
Các chuyên gia cũng lưu ý sự sụt giảm nghiêm trọng về số lượng của nhiều loài cá nước ngọt bản địa, như cá tầm thìa và cá tầm Trung Quốc hiện đã tuyệt chủng.
Một trong những loài có nguy cơ cao là kỳ giông khổng lồ Trung Quốc, một trong những loài lưỡng cư lớn nhất thế giới.
Ông Turvey cho biết các quần thể hoang dã của loài kỳ giông khổng lồ đã không còn: “Mặc dù chúng là loài động vật được bảo vệ, nhưng kỳ giông khổng lồ Trung Quốc đang đối mặt với mối đe dọa lớn hơn từ biến đổi khí hậu, khi nó vốn là loài cực kỳ dễ bị tổn thương.”
“Trong một thời gian dài, chúng đã phải đối mặt với nhiều mối đe dọa như săn trộm, mất môi trường sống và ô nhiễm, và hiện nay còn thêm cả biến đổi khí hậu – những điều này khiến cơ hội sống sót của chúng giảm đi đáng kể”, ông Turvey nói.
Rùa mai mềm khổng lồ sông Dương Tử (Giải Thượng Hải)
Một vấn đề toàn cầu
Các nhóm bảo tồn thiên nhiên như Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF) cho biết tình trạng của sông Dương Tử là mối quan tâm lớn không chỉ đối với người dân và chính phủ Trung Quốc, mà còn của cộng đồng quốc tế.
Nhà khoa học Jeff Opperman từ WWF cho biết: “Các dòng sông trên khắp thế giới, từ châu Âu đến Mỹ, đã chứng kiến tình trạng lưu lượng sông giảm kỷ lục, và điều này đang tác động tiêu cực đến các hệ sinh thái.”
“Lưu lượng sông giảm và nhiệt độ nước cao hơn ở sông Dương Tử là mối đe dọa đối với các loài nước ngọt và gia tăng áp lực đối với các loài động vật vốn đã cực kỳ nguy cấp như loài cá heo không vây sông Dương Tử hay cá sấu Dương Tử với số lượng ít ỏi còn sót lại trong tự nhiên”, ông Opperman cảnh báo.
Theo nhà khoa học của WWF, mực nước sông thấp hơn cũng ảnh hưởng đến các hồ lân cận và vùng đầm lầy, vốn là nơi rất quan trọng đối với hàng triệu con chim di cư dọc theo tuyến Đường bay Đông Á.
Bà Hua, nhà sinh thái học bảo tồn, nhấn mạnh sự cần thiết của việc nâng cao nhận thức cộng đồng và tiếp tục nỗ lực cứu những con sông lớn đang thu hẹp của Trung Quốc. “Con người phụ thuộc vào tự nhiên để tồn tại, đây là bài học cho mọi nền văn minh”, bà Hua nói.
Các chuyên gia đã kêu gọi hành động nhằm ngăn chặn viễn cảnh các loài sinh vật quý hiếm khác trên sông Dương Tử cũng chịu chung số phận như cá heo baiji. Ông Turvey nhấn mạnh: “Điều quan trọng nhất mà chúng ta học được từ cái chết của cá heo sông Dương Tử là sự tuyệt chủng vĩnh viễn mà chúng ta không thể xem thường”./.
Cá tầm sông Dương Tử, hiện đã tuyệt chủng
Theo CNN
Nguồn: toquoc.vn
