Cần tăng cường quản lý phụ phí của hãng tàu nước ngoài tại Việt Nam

Thực trạng hoạt động của hãng tàu nước ngoài tại Việt Nam

Các quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam đã và đang tạo điều kiện thuận lợi cho các hãng tàu nước ngoài trong việc giao thương, khai thác tại cảng của quốc gia. Tuy nhiên, với hiện trạng hoạt động của các hãng tàu nước ngoài tại Việt Nam đã và đang ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của doanh nghiệp xuất nhập khẩu, cảng biển, logistics và công tác quản lý của Nhà nước.

Tàu Cosco Shipping Aquarius sức chứa gần 2.500 container cập Cảng quốc tế Cái Mép

Cụ thể, theo chia sẻ của ông Nhữ Đình Thiện, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội VISABA, gần 100% sản lượng hàng xuất nhập khẩu của Việt Nam đều do các hãng tàu nước ngoài đảm nhận. Các hãng tàu nước ngoài ra vào cảng, mở tuyến không cần phải báo cáo vì pháp luật hiện hành của Việt Nam không có quy định về đăng ký, quản lý tuyến vận tải.

Các hãng tàu đang thu khoảng 10 loại phụ phí đối với hàng hóa tại cảng biển (như phụ thu phí THC, phụ thu chứng từ, phụ thu xăng dầu, vệ sinh container…). Tuy nhiên, mức giá và các loại phụ thu này do hãng tàu tự quyết định mà không có sự thỏa thuận với khách hàng. Các chủ hàng Việt Nam do không phải là người đàm phán ký hợp đồng vận chuyển nên các điều khoản về phụ thu mà hãng tàu đưa ra chủ hàng buộc phải chấp nhận để lấy được hàng. Ngay từ đầu năm 2024, các hãng tàu nước ngoài đã liên tục công bố tăng từ 10–20% phí THC đối với mỗi loại dịch vụ container;

Các hãng tàu khi muốn điều chỉnh các loại phí và phụ phí, chỉ cần niêm yết thay đổi giá trước thời điểm điều chỉnh giá 15 ngày và không phải thông qua kiểm tra, giải trình các yếu tố cấu thành phí và phụ phí (theo Nghị định 146/2016/NĐ-CP ngày 02/11/2016 về niêm yết giá, phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa container bằng đường biển, giá dịch vụ tại cảng biển); 

Phụ lục 1. Phí và phụ phí THC

Các hãng tàu nước ngoài đã và đang yêu cầu các depot chiết khấu rất mạnh, đến 50-60% giá nâng hạ, trong khi phí này không liên quan đến các hãng tàu.

“Với 25 Triệu TEUS thông qua cảng biển Việt Nam, trong đó khoảng 15 triệu container hàng hóa XNK thì Việt Nam đang là thị trường quan trọng của các hãng tàu nước ngoài. Bình quân 1 container phụ thu của họ là 200 USD/Container thì hàng năm chúng ta đang để trên 3 tỷ USD thiếu kiểm soát. Đây là khoản thu trên lãnh thổ Việt Nam và do các chủ hàng XNK chúng ta chi trả. Việc này làm tăng chi phí logistics và giảm sức cạnh tranh hàng hóa của Việt Nam với các nước khác. Cụ thể là hiện nay có những tuyến vận tải giá cước bằng 0 hoặc âm”, ông Thiện nhấn mạnh thực trạng.

Phụ lục 2. Lưu đồ hàng hóa xuất nhập khẩu

Đề xuất của VISABA

Với hiện trạng nêu trên, Hiệp hội VISABA đã gửi công văn tới Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài Chính, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công Thương, Cục Quản lý giá và Cục Hàng hải Việt Nam, đề xuất các Cơ quan Ban Ngành bổ sung Phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hoá container bằng đường biển vào danh mục hàng hoá, dịch vụ thuộc diện kê khai giá để hoàn thiện cơ chế quản lý mức giá và các loại phụ thu đối với hàng hoá tại cảng biển, tránh trường hợp các hãng tàu tuỳ tiện tăng giá và lạm thu ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ hàng. Trong trường hợp các phụ thu siêu lợi nhuận thì phải áp thuế tiêu thụ đặc biệt.

Bên cạnh đó, theo ông Nhữ Đình Thiện Phó Tổng Thư ký Hiệp hội VISABA thì “chúng ta có thể tham khảo học hỏi kinh nghiệm quản lý các hãng tàu nước ngoài từ các quốc gia lân cận như Trung Quốc, Thái Lan, Singapore…để xây dựng, hoàn thiện các giải pháp tăng cường kiểm soát hoạt động của các hãng tàu nước ngoài, tránh thất thu ngân sách Nhà nước, bảo vệ các doanh nghiệp trong nước”.

Công tác quản lý hãng tàu nước ngoài cần phải chặt chẽ hơn để hoàn thiện chính sách quản lý của Nhà nước, sớm tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp nhằm thúc đẩy sự giao thương kinh tế, giữ vững và nâng tầm vị thế ngành hàng hải Việt Nam, góp phần vào sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.