Quan chức hàng đầu của DTEK – hãng năng lượng tư nhân lớn nhất tại Ukraine, vừa cảnh báo rằng các trì hoãn trong viện trợ của Mỹ sẽ làm suy yếu năng lực của Kiev khi đương đầu với các cuộc tấn công của Nga nhằm vào nguồn cung điện.
Cụ thể, Tổng giám đốc điều hành của DTEK, ông Maxim Timchenko, nói rằng Ukraine có thể thua trong chiến tranh năng lượng với Nga nếu viện trợ của Mỹ tiếp tục bị đình trệ và không tới Ukraine sớm.
Một trạm điện của Ukraine. Ảnh: Getty.Mất an ninh năng lượng có thể khiến Ukraine thất bại chung cuộc
Lời tuyên bố trên của ông Timchenko đã làm tăng thêm mối quan ngại ngày càng lớn của Kiev về gói viện trợ dành cho họ bị phe Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ chặn lại. Giới chức Ukraine cho biết, gói viện trợ này cần được chuyển đến nước này “trong vòng một tháng” để giúp lực lượng vũ trang của họ ngăn chặn “chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga” ở Ukraine, hiện đã bước sang năm thứ 3.
Tổng giám đốc Timchenko nói với tờ Financial Times: “Sau hai năm chiến sự, chúng tôi không thể để thua trong cuộc chiến năng lượng này. Có nguy cơ chúng tôi bắt đầu thua vì những gì được hứa hẹn đã không được bàn giao cho chúng tôi”.
Vào năm 2022, Nga đẩy mạnh không kích hệ thống năng lượng của Ukraine ngay trước mùa đông, nhằm đẩy Ukraine rơi vào tình trạng tối tăm và lạnh lẽo.
Ông Timchenko nói tiếp: Chiến thắng của Ukraine “phụ thuộc không chỉ vào những người chiến đấu ở tiền tuyến mà còn ở cách sinh tồn của nền kinh tế chúng tôi, vào cách duy trì hoạt động của các ngành công nghiệp và doanh nghiệp”. Theo ông, nguồn cung cấp điện “quan trọng ngang hàng nhau trong cả mùa hè lẫn mùa đông”.
Ngân hàng Thế giới vào tháng 11/2023 ước tính rằng thiệt hại của ngành năng lượng Ukraine trong xung đột vũ trang với Nga là ở mức 12 tỷ USD, với hơn 50% cơ sở hạ tầng năng lượng của nước này bị hư hại trong mùa đông 2022-2023.
Khó khăn chồng chất do Nga tấn công cường độ lớn
Theo ông Timchenko, trong những tháng đầu của mùa đông, Ukraine được chuẩn bị tốt hơn và vẫn bảo vệ khá tốt cơ sở hạ tầng năng lượng của mình, nhưng trong những tuần gần đây, “có thêm nhiều UAV và tên lửa của đối phương đánh trúng mục tiêu”. Ukraine hiện đang chật vật duy trì hệ thống phòng không trong bối cảnh nguồn cung đạn dược từ phương Tây cạn kiệt dần.
Tranh cãi trong Quốc hội Mỹ đã làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu thốn đạn dược của Ukraine, làm ách tắc 60 tỷ USD viện trợ của Mỹ, trong đó một nửa là dành cho vũ khí. Nguồn viện trợ đạn dược, tên lửa của châu Âu cũng đang thiếu dù cho các nước EU hiện tìm cách chuẩn bị nhanh gói viện trợ khẩn cho Ukraine.
Quan chức DTEK nói tiếp: “Chúng tôi khôi phục thiết bị năng lượng mỗi tuần sau khi bị pháo kích. Cái cảm giác rằng chúng tôi ngày càng ít được bảo vệ đã gây hại cho niềm tin của chúng tôi”.
Công ty DTEK đáp ứng khoảng 20% nhu cầu năng lượng của Ukraine. Công ty ghi nhận hơn 9.700 vụ tấn công vào cơ sở hạ tầng của mình kể từ khi Nga phát động tiến công quân sự vào Ukraine vào tháng 2/2022. Gần 160 cuộc tấn công là nhằm vào các nhà máy nhiệt điện của công ty này.
Riêng năm 2024 cho tới nay, công ty hứng chịu 150 cuộc tấn công. Trong quãng thời gian này, hơn một triệu hộ gia đình và doanh nghiệp bị mất điện tại các khu vực hoạt động của DTEK.
Khi mùa đông sắp kết thúc, nhu cầu năng lượng sẽ giảm nhưng ông Timchenko cảnh báo nước này chớ có tư tưởng chủ quan, xả hơi trong 6 tháng tới chỉ vì “chúng tôi không bị đóng băng trong mùa hè”.
Lối đi mới cho ngành năng lượng Ukraine thời chiến?
Tổng giám đốc Timchenko gợi ý một trong những cách Ukraine có thể nâng cao sự kiên cường của mình trước các đòn tấn công của Nga là bằng cách mở rộng năng lượng tái tạo. Một vụ nổ nghiêm trọng bên trong nhà máy điện có thể gây mất điện diện rộng ngay tức khắc nhưng sự cố này ít xảy ra tại các trang trại tạo điện gió, vì tại đây việc tạo ra cùng một lượng điện như ở nhà máy sẽ được phân bố ra nhiều turbine khác nhau, nên một cú tấn công riêng lẻ sẽ khó làm ngừng quá trình sản xuất điện.
DTEK mở nhà máy điện gió Tyligulska 114MW vào tháng 5/2023 và lên kế hoạch tăng sản lượng lên 500MW trong các năm sắp tới. Hãng cũng hướng tới xây dựng thêm một dự án điện tái tạo nữa 650MW về phía Nam thủ đô Kiev.
Ông Timchenko bày tỏ sự tự tin: “Chúng tôi có thể xây thêm các dự án năng lượng tái tạo. Chúng tôi có năng lực tăng cường an ninh năng lượng của chúng tôi. Hiện giờ chúng tôi xuất khẩu năng lực ra khỏi Ukraine. Như vậy năng lượng tái tạo sẽ củng cố an ninh năng lượng của cả EU nữa”.
Tổng giám đốc Timchenko thừa nhận hiện nay các công ty nước ngoài sẽ khó đầu từ hàng triệu USD để phát triển năng lượng tái tạo ở Ukraine do các quan ngại về an ninh do xung đột Nga – Ukraine. Tuy nhiên, ông cho rằng các công ty đó nên khởi động hoạt động chuẩn bị cho tương lai, khi Ukraine nhận thêm vũ khí phòng không và được bảo vệ tốt hơn trong cuộc xung đột này.
Nguồn: vov.vn
