Lạm phát gây lo ngại

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, trong 5 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 305,53 tỷ USD, tăng 16,6% so với cùng kỳ năm trước, trong đó, xuất khẩu tăng 15,2%, nhập khẩu tăng 18,2%. Cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 8,01 tỷ USD.

Trong 5 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước đạt 156,77 tỷ USD, tăng 15,2% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 43,69 tỷ USD, tăng 20,5%, chiếm 27,9% tổng kim ngạch xuất khẩu, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 113,08 tỷ USD, tăng 13,3%, chiếm 72,1%.

Về nhập khẩu, 5 tháng đầu năm 2024, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước đạt 148,76 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm trước, trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 54,95 tỷ USD, tăng 24,2%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 93,81 tỷ USD, tăng 14,9%.

Nguốn: Tổng cục Thống kê.

Về thị trường xuất, nhập khẩu hàng hóa 5 tháng đầu năm 2024, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 44,0 tỷ USD. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch ước đạt 54,9 tỷ USD.

Trong 5 tháng đầu năm 2024, xuất siêu sang Hoa Kỳ ước đạt 38,1 tỷ USD tăng 24,2% so với cùng kỳ năm trước, xuất siêu sang EU ước đạt 14,3 tỷ USD, tăng 18,4%, xuất siêu sang Nhật Bản 290 triệu USD, giảm 61,8%; nhập siêu từ Trung Quốc 32,3 tỷ USD, tăng 55,9%; nhập siêu từ Hàn Quốc 11,1 tỷ USD, tăng 1,3%; nhập siêu từ ASEAN 4,2 tỷ USD, tăng 39,1%.

Công ty Chứng khoán ACBS đánh giá, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục hồi phục tích cực trong tháng 5/2024 với những động lực tăng trưởng truyền thống: Hoạt động sản xuất công nghiệp liên quan đến các công ty FDI (IIP ngành công nghiệp chế biến chế tạo tăng 10,6% so với tháng trước; Vốn FDI giải ngân tiếp tục duy trì ổn định, tăng 9,4%; Hoạt động xuất nhập khẩu tăng mạnh trở lại và hoạt động xuất khẩu hồi phục mạnh mẽ từ nhóm FDI (xuất khẩu nhóm FDI tăng 10,85%) ; Tăng trưởng khách du lịch trở lại mức trước dịch (khách quốc tế đến Việt Nam 5 tháng đầu năm 2024 tăng 3,9% so với 5 tháng đầu năm 2019 trước dịch và doanh thu bán lẻ từ hoạt động lữ hành tăng hơn 23% trong 5 tháng đầu năm 2024 so với 5 tháng đầu năm 2019.

Tuy nhiên, sự hồi phục của tổng cầu vẫn còn yếu với nhu cầu tiêu dùng hồi phục chậm khi doanh thu bán lẻ hàng hóa tháng 5/2024 chỉ tăng 8,2% so với tháng trước (vẫn tăng trưởng dưới mức trung bình giai đoạn trước dịch là 11%) và tổng thể doanh thu bán lẻ hàng hóa & dịch vụ cũng chỉ tăng 8,7% trong 5 tháng đầu năm 2024, loại các yếu tố giá ra thì chỉ tăng 5,2%.

ACBS cho rằng, lạm phát tiếp tục là yếu tố đáng lo ngại khi trung bình 5 tháng đã chạm mốc 4% trong khi giá heo hơi đang trong đà tăng (trong 5 tháng đầu năm tăng 40% và giá đã đạt mốc cao nhất kể từ năm 2020). Bên cạnh đó, giá xăng dầu cũng khó có xu hướng giảm khi giá dầu thế giới đang rơi vào giai đoạn lực cầu mạnh mùa hè do các hoạt động di chuyển, tiêu dùng và tích trữ cho mùa đông cuối năm.

“Mặc dù vậy, chúng tôi đánh giá lạm phát của Việt Nam vẫn có thể đạt mức mục tiêu 4,5% của Chính phủ và Chính phủ sẽ áp dụng nhiều biện pháp điều tiết để hỗ trợ mặt bằng giá ổn định trở lại nếu có sự biến động vượt mức cho phép”, ACBS đánh giá.

Tín hiệu tích cực cho nền kinh tế

Cũng theo ACBS, Việt Nam ghi nhận tháng nhập siêu đầu tiên trong gần 2 năm qua với nhập siêu trong riêng tháng 5/2024 đạt hơn 1 tỷ USD. Nhìn sơ qua, có vẻ đây là tin buồn vì tăng thêm áp lực tỷ giá. Tuy nhiên, khi phân tích kỹ lưỡng từng số liệu, đây lại có thể là tín hiệu tích cực cho nền kinh tế. Số liệu cho thấy, nhập khẩu tăng mạnh do nhu cầu nhập nguyên vật liệu cho sản xuất, đặc biệt là hàng điện tử, điện máy và dệt may.

Do đó, Công ty Chứng khoán này cho rằng, việc nhập khẩu hiện tại có thể là bước đi trước của xuất khẩu ở các lĩnh vực chủ lực này. Tăng trưởng nhập khẩu chậm trong năm 2023 cũng kìm hãm đà hồi phục của xuất khẩu. Mặc dù thặng dư thương mại có thể giúp giảm áp lực lên tỷ giá trong năm 2023 nhưng đổi lại nền kinh tế cũng ảm đạm trong năm 2023.

Chi tiết hơn, theo ACBS, số liệu nhập khẩu bật tăng rõ nét bắt đầu từ đầu tháng 4, sau một chuỗi tăng trưởng ảm đạm. Các mặt hàng nhập khẩu tập trung vào các nguyên liệu then chốt cho sản xuất như: linh kiện điện tử, máy tính, máy móc thiết bị, nguyên vật liệu dệt may, sắt thép.

Nhập khẩu linh kiện điện tử máy tính, máy móc thiết bị tăng từ 20-50% trong riêng tháng 5/2024 dự kiến sẽ giúp Việt Nam thúc đẩy từ 20-30% xuất khẩu trong nửa cuối năm 2024. Tăng trưởng mạnh của nguyên vật liệu dệt may, với mức tăng 33% trong tháng 5 và hơn 20% trong 5 tháng đầu năm, báo hiệu đơn hàng dệt may sẽ tăng tốt trong nửa cuối năm 2024.

Nhập khẩu sắt thép và sản phẩm sắt thép cũng tăng mạnh trong tháng 4 và tháng 5/2024 (tăng 16% so với tháng trước trong tháng 4 và tăng 47% so với tháng trước trong tháng 5/2024, trong đó, hơn 60% là đến từ Trung Quốc. Đây có thể coi là động thái tích trữ hàng giá rẻ để phục vụ cho nhu cầu tiêu thụ đang tăng lên, đồng thời đối phó với rủi ro về chính sách thuế.

“Vì vậy, nhập siêu ở thời điểm tuy tạo áp lực tỷ giá trong ngắn hạn nhưng lại mở ra tín hiệu tích cực hơn cho giai đoạn hồi phục các lĩnh vực sản xuất, chế biến, chế tạo trong thời gian tới”, ACBS đánh giá.