Hàng tỷ USD và Euro đổ vào Nga bất chấp lệnh trừng phạt

Đồng nhân dân tệ được giao dịch nhiều nhất

Reuters cho hay, những số liệu chưa từng được báo cáo trước đây cho thấy, Nga đã xoay xở để tránh các lệnh trừng phạt ngăn chặn nhập khẩu tiền mặt. Trong khi đó, USD và Euro vẫn là công cụ hữu ích cho thương mại và du lịch, ngay cả khi Moscow nỗ lực giảm tiếp xúc với các loại tiền tệ mạnh.

Cũng theo Reuters, thông tin từ dữ liệu hải quan thu cho thấy, tiền mặt được vận chuyển đến Nga từ các quốc gia bao gồm UAE và Thổ Nhĩ Kỳ – Đây những quốc gia không áp đặt hạn chế đối với thương mại với Nga.

Trước đó, tháng 12 năm ngoái, chính phủ Hoa Kỳ đã đe dọa trừng phạt các tổ chức tài chính hỗ trợ Nga và đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với các công ty từ các nước thứ ba trong suốt năm 2023 và 2024.

Nga bắt đầu dán nhãn đồng USD và đồng Euro là “độc hại” vào năm 2022 – khi các lệnh trừng phạt toàn diện cắt giảm khả năng tiếp cận hệ thống tài chính toàn cầu, cản trở thanh toán và thương mại. Khoảng 300 tỷ USD dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Nga tại châu Âu đã bị đóng băng.

Từ đó đến nay, đồng nhân dân tệ của Trung Quốc đã vượt qua đồng USD để trở thành loại tiền tệ nước ngoài được giao dịch nhiều nhất tại Moscow, mặc dù vẫn còn tồn tại những vấn đề thanh toán Ngân hàng trung ương Nga.

Đồ họa Reuters

Dmitry Polevoy, giám đốc đầu tư tại Astra Asset Management ở Nga cho biết, nhiều người Nga vẫn muốn có ngoại tệ tiền mặt để đi du lịch nước ngoài, cũng như nhập khẩu một lượng nhỏ và tiết kiệm trong nước.

Người phát ngôn của Ủy ban châu Âu cho biết, họ không thể bình luận về các trường hợp áp dụng lệnh trừng phạt riêng lẻ. Liên minh châu Âu sẽ hợp tác với các nước thứ ba khi nghi ngờ lệnh trừng phạt đang bị lách luật.

Box: Các tài liệu cho thấy lượng tiền mặt nhập khẩu tăng đột biến ngay trước cuộc xâm lược. Từ tháng 11/2021 đến tháng 2/2022, 18,9 tỷ USD và Euro đã vào Nga, so với chỉ 17 triệu USD trong bốn tháng trước đó.

Dòng tiền Nga chảy ra thế giới hạn chế

Ngân hàng trung ương Nga đã nhanh chóng hạn chế việc rút tiền mặt bằng ngoại tệ của cá nhân sau cuộc xâm lược Ukraine, nhằm mục đích hỗ trợ đồng rúp đang mất giá.

Theo dữ liệu, chỉ có 98 triệu USD và Euro rời khỏi Nga từ tháng 2 năm 2022 đến cuối năm 2023.

Ngược lại, dòng tiền nước ngoài chảy vào cao hơn nhiều. Được biết, đơn vị khai báo ngoại tệ lớn nhất là một công ty ít người biết đến, Aero-Trade, cung cấp dịch vụ mua sắm miễn thuế tại sân bay và trên các chuyến bay. Công ty này đã khai báo khoảng 1,5 tỷ USD trong thời gian đó.

Aero-Trade đã ghi nhận 73 lô hàng trị giá 20 triệu USD hoặc Euro mỗi lô, tất cả đều được thông quan tại sân bay Domodedovo của Moscow – một trung tâm quốc tế gần trụ sở chính của công ty. Các lô hàng được mô tả trong tờ khai hải quan là trao đổi hoặc doanh thu từ thương mại trên máy bay.

Theo hồ sơ hải quan, một lô hàng trị giá 20 triệu euro do Aero-Trade xử lý đã được Yves Rocher Vostok – một công ty con của tập đoàn mỹ phẩm Pháp Yves Rocher, nhập khẩu vào tháng 2/2023, hiện vẫn đang điều hành hàng chục cửa hàng tại Nga và không có quốc gia xuất xứ hoặc tên nhà cung cấp nào được liệt kê trong dữ liệu.

Chủ yếu xuất khẩu kim loại quý

Theo hồ sơ hải quan và một người hiểu biết về các giao dịch, hơn một phần tư trong số 2,27 tỷ USD được các ngân hàng nhập khẩu, phần lớn là để thanh toán cho kim loại quý.

Một số ngân hàng Nga đã nhận được tiền mặt trị giá 580 triệu USD từ nước ngoài trong khoảng thời gian từ tháng 3/2022 – 12/2023 và xuất khẩu số lượng kim loại quý tương đương. Trong nhiều trường hợp, các lô hàng vàng hoặc bạc đã được chuyển đến các công ty cung cấp tiền giấy.

Ví dụ, ngân hàng cho vay Vitabank của Nga đã nhập khẩu 64,8 triệu USD từ công ty kinh doanh vàng Thổ Nhĩ Kỳ Demas Kuyumculuk vào năm 2022 và 2023. Trong cùng kỳ, Vitabank đã xuất khẩu 59,5 triệu USD vàng và bạc cho công ty Thổ Nhĩ Kỳ này.

Một người hiểu rõ hoạt động của Demas xác nhận công ty này đã tham gia vào một loạt giao dịch đổi tiền mặt lấy vàng liên quan đến Vitabank và hai công ty cho vay khác của Nga từ tháng 3/2022 – 9/2023. Đồng thời cho biết, việc chuyển tiền giấy từ UAE sang Nga là giải pháp duy nhất mà Demas tìm ra để hoàn tất các hợp đồng dài hạn đã ký trước khi lệnh trừng phạt của phương Tây có hiệu lực với các nhà cung cấp vàng của Nga, đồng thời vẫn tuân thủ các quy định của Thổ Nhĩ Kỳ và quốc tế liên quan đến thanh toán xuyên biên giới. Rõ ràng, các lệnh trừng phạt thực sự cắt đứt Nga khỏi hệ thống tài chính phương Tây nên việc thanh toán hóa đơn bằng chuyển khoản truyền thống không còn khả thi nữa.