Cái giá của Ukraine trong hai chiến dịch tấn công táo bạo vào Kursk

Với những đợt tấn công nhanh chóng và mạnh mẽ vào lãnh thổ của Nga, các cuộc tấn công này có mục đích thách thức các lực lượng của Moscow và cán cân quyền lực trên nhiều mặt trận.

Trong khi thành công của cuộc tấn công đầu tiên thúc đẩy tinh thần chiến đấu của Ukraine thì những tác động dài hạn vẫn chưa rõ ràng. Khi các lực lượng của Ukraine tiếp tục đẩy mạnh cuộc tấn công thứ hai, có thể thấy rõ, mặc dù có tầm quan trọng mang tính biểu tượng nhưng khu vực Kursk chỉ mang lại giá trị kinh tế và chiến lược hạn chế so với các khu vực ở phía Đông và phía Nam Ukraine.

Cuộc xung đột này nhấn mạnh đến những thách thức phức tạp mà Ukraine phải đối mặt như bảo vệ chủ quyền của mình trong khi cân bằng các nguồn lực hạn chế, sự hỗ trợ quốc tế và vấn đề tâm lý.

Cuộc tấn công Kursk lần đầu tiên vào tháng 8/2024

Cuộc tấn công vào Kursk lần đầu tiên, được phát động vào ngày 6/8/2024 là một động thái táo bạo và chưa từng có của Ukraine vào lãnh thổ Nga. Chỉ trong vài ngày, họ đã tiến sâu vào khu vực này, chiếm được khoảng 1.250km2, bao gồm cả thị trấn Sudzha có tầm quan trọng chiến lược. Giới quan sát phương Tây cho rằng, đây là thắng lợi quan trọng với Ukraine, không chỉ về mặt quân sự mà còn mang tính biểu tượng vì nó cho thấy khả năng thách thức lực lượng Nga trên chính lãnh thổ của họ.

Cuộc tấn công không chỉ nhằm mục đích chiếm lãnh thổ mà còn có một mục đích chiến lược rõ ràng. Ukraine có ý định buộc Nga phải chuyển hướng nguồn lực khỏi mặt trận phía Đông – nơi đang chứng kiến giao tranh ác liệt và Moscow gây áp lực lớn lên hệ thống phòng thủ của Kiev. Khu vực này là một chiến trường quan trọng và việc Nga tập trung vào đó sẽ đe dọa áp đảo lực lượng của Ukraine.

Bằng cách tấn công sâu vào Nga, Kiev hy vọng buộc Moscow phải tái triển khai quân đội để bảo vệ lãnh thổ của mình, giảm bớt căng thẳng ở mặt trận phía Đông và có thể làm gián đoạn các cuộc tấn công của Nga.

Ban đầu, cuộc tấn công được ca ngợi là một thắng lợi lớn với lực lượng. Tuy nhiên, khi những tuần tiếp theo trôi qua, những vết nứt trong chiến lược bắt đầu xuất hiện. Nga đã đáp trả bằng lực lượng áp đảo khi triển khai thêm khoảng 50.000 quân đến khu vực này.

Được hỗ trợ bởi khả năng trên không vượt trội và mạng lưới hậu cần mạnh mẽ, quân đội Nga có thể tập hợp lại và tiến hành một cuộc phản công mạnh mẽ. Vào tháng 10/2024, Moscow tuyên bố giành lại khoảng một nửa lãnh thổ mà Ukraine chiếm giữ, về cơ bản đã ngăn chặn được chiến dịch.

Hạn chế chính của cuộc tấn công vào Kursk là nó đã không đạt được mục tiêu chính: Đó là buộc Nga phải chuyển hướng tập trung và nguồn lực khỏi Donbass. Bất chấp cuộc xâm nhập vào lãnh thổ của mình, Nga vẫn duy trì các cuộc tấn công ở miền Đông Ukraine, tiếp tục giành thêm lãnh thổ ở các khu vực quan trọng. Áp lực với nguồn lực của Ukraine, vốn đã căng thẳng thậm chí còn trở nên nghiêm trọng hơn khi quân đội và trang thiết bị được chuyển hướng đến Kursk, khiến các mặt trận quan trọng khác dễ bị tổn thương hơn.

Khi chiến dịch này kết thúc, nhiều người bắt đầu đặt câu hỏi, liệu các nguồn lực dành cho Kursk có thể được sử dụng tốt hơn ở những nơi khác hay không, đặc biệt trong việc bảo vệ miền Đông Ukraine.

Cuộc tấn công Kursk lần thứ hai vào tháng 1/2025

Ngày 5/1/2025, Ukraine đã phát động cuộc tấn công thứ hai vào khu vực Kursk của Nga, nhấn mạnh cam kết duy trì áp lực với Moscow. Không giống như cuộc tấn công đầu tiên, nỗ lực mới này phản ánh một cách tiếp cận được tính toán nhiều hơn, kết hợp các cuộc tấn công bằng tên lửa tầm xa nhằm vào hậu cần của Nga với các cuộc tấn công trên bộ chính xác cấp đại đội nhằm chiếm giữ các khu vực quan trọng trong khi giảm các cuộc đối đầu trực tiếp với những vị trí được củng cố mạnh mẽ của Nga.

Cuộc tấn công tập trung vào khu vực Sudzha, nơi các lực lượng của Ukraine đang cố gắng xuyên thủng phòng tuyến Nga và tiến sâu hơn vào khu vực Kursk. Các địa điểm như Berdin, Leonidovo và Bolshoye Soldatskoye đã trở thành tâm điểm của các cuộc giao tranh dữ dội khi Ukraine nỗ lực thiết lập một chỗ đứng vững chắc hơn trong khu vực. Các cuộc tấn công tầm xa đang làm gián đoạn các tuyến tiếp tế, kho đạn dược và trung tâm vận tải của Nga, khiến Moscow khó tăng cường sức mạnh cho các tiền tuyến của mình.

Tuy nhiên, tác động chiến lược lớn hơn của cuộc tấn công có thể bị hạn chế. Nga đang phản ứng bằng cách triển khai quân tiếp viện và phát động các cuộc phản công để ổn định tiền tuyến. Được hỗ trợ bởi các đơn vị cơ giới, pháo binh và các vị trí phòng thủ vững chắc, các lực lượng của Nga đang tập hợp lại, tăng cường giao tranh ở Kursk. Cả hai bên đều chịu thương vong nhất định và những gì ban đầu có vẻ là một cuộc tấn công táo bạo có thể trở thành một cuộc giao tranh đòi hỏi nhiều nguồn lực hơn cho Ukraine.

Sự phức tạp của cuộc tấn công Kursk của Ukraine

Cuộc tấn công Kursk bộc lộ một số thách thức quan trọng, làm phức tạp thêm các nỗ lực của Ukraine và đặt ra câu hỏi về hiệu quả chiến lược của nước này. Những thách thức đó bao gồm các khía cạnh như chính trị, tâm lý, ngoại giao, kinh tế và chiến lược, nhấn mạnh tính phức tạp của việc duy trì một cuộc xung đột có rủi ro cao chống lại một đối thủ dồi dào về nguồn lực.

Phân bổ nguồn lực và điểm yếu của mặt trận phía Đông

Một trong những vấn đề cấp bách nhất với các hoạt động ở Kursk là việc chuyển hướng đáng kể các nguồn lực của Ukraine để hỗ trợ chiến dịch. Do đó, quyết định này đã khiến các khu vực quan trọng ở miền Đông Ukraine, đặc biệt là Donbass không được bảo vệ đầy đủ.

Trong cuộc tấn công đầu tiên, lực lượng Nga đã nắm bắt cơ hội để tăng cường các hoạt động của họ ở phía Đông và đạt được những thành quả đáng kể. Hiện tại, trong cuộc tấn công thứ hai, họ đang tiến vào các thị trấn quan trọng như Toretsk và Kurakhove.

Việc không thể làm gián đoạn các cuộc tấn công của Nga ở Donbass đã đặt câu hỏi về hiệu quả của chiến dịch Kursk. Thay vì buộc Moscow phải chuyển hướng tập trung, cuộc tấn công Kursk đầu tiên vô tình tạo cho Nga cơ hội củng cố các thành quả của mình ở phía Đông cũng như quyền kiểm soát với khu vực này – vốn đóng vai trò quan trọng với sự phục hồi kinh tế của Ukraine và có ý nghĩa hơn nhiều như một đòn bẩy trên bàn đàm phán.

Giá trị kinh tế và chiến lược hạn chế của Kursk

Mặc dù khu vực Kursk có ý nghĩa biểu tượng, đặc biệt là minh chứng cho khả năng của Ukraine trong việc giành lãnh thổ của Nga nhưng giá trị kinh tế của khu vực này tương đối khiêm tốn. Kursk đóng vai trò nhất định trong sản xuất nông nghiệp của Nga và là trung tâm trung chuyển khí đốt nhưng giá trị của khu vực này khiêm tốn hơn so với vai trò của Donbass ở Ukraine.

Donbass từ lâu đã là trung tâm công nghiệp của Ukraine, chiếm một phần đáng kể trong sản lượng khai thác, sản xuất thép của đất nước. Kiểm soát khu vực này rất quan trọng với công cuộc tái thiết sau xung đột và sự ổn định kinh tế lâu dài của Ukraine. Điều này cũng áp dụng cho hành lang trên đất liền nối Donbass với Crimea – không chỉ quan trọng về hậu cần quân sự mà còn trải dài qua một số vùng đất nông nghiệp màu mỡ nhất ở Ukraine.

Cuộc tấn công Kursk cũng làm nổi bật giá trị chiến lược hạn chế của khu vực này trong các cuộc đàm phán tiềm năng. Giả sử rằng Ukraine có thể giữ được lãnh thổ này trong trung hạn thì bản thân Kursk không có nhiều sức nặng trong các cuộc đàm phán hòa bình hoặc tranh chấp lãnh thổ.

Không giống như các khu vực Donbass hay Zaporizhzhia, nơi giàu tài nguyên và có ý nghĩa quan trọng đối với lợi ích lâu dài của cả hai quốc gia, Kursk chủ yếu là một khu vực nông nghiệp có tầm quan trọng về mặt hậu cần. Những yếu tố đó khiến khu vực này ít có ý nghĩa hơn trong việc định hình các điều khoản của bất kỳ giải pháp nào trong tương lai.

Ý tưởng sử dụng Kursk như một con bài mặc cả trở nên phức tạp vì thực tế là việc chiếm giữ khu vực này không làm thay đổi cơ bản cán cân quyền lực. Các ưu tiên của Nga vẫn tập trung vào việc củng cố quyền kiểm soát Donbass và các khu vực khác có ý nghĩa quan trọng đối với các mục tiêu chính trị của nước này, đó là thiết lập vùng đệm với NATO.

Việc mất lãnh thổ ở Kursk không gây ra mối đe dọa đáng kể nào đối với nỗ lực chiến đấu của Nga hoặc các mục tiêu rộng hơn của nước này, đặc biệt vì Điện Kremlin vẫn tự tin rằng họ sẽ có thể giành lại lãnh thổ đã mất trong thời gian tới. Điều này giúp Moscow dễ dàng bác bỏ những lợi ích của Ukraine ở Kursk trong các cuộc đàm phán, vì khu vực này và thành công hạn chế của Kiev không có đủ đòn bẩy cần thiết để buộc Moscow phải đưa ra những nhượng bộ có ý nghĩa.

Các khía cạnh tâm lý và chính trị

Các cuộc tấn công ở Kursk cũng mang lại những hàm ý sâu sắc về mặt tâm lý và chính trị, cả ở Ukraine và trên trường quốc tế. Xét ở trong nước, các hoạt động trên có ý nghĩa như một động lực tinh thần. Cảnh tượng quân đội Ukraine tiến vào lãnh thổ Nga tượng trưng cho sự bất chấp và khả năng phục hồi.

Tuy nhiên, khi chiến dịch chững lại và các báo cáo về thương vong ngày càng tăng cũng như các lợi ích hạn chế xuất hiện, sự nhiệt tình của công chúng bắt đầu suy yếu. Những câu hỏi về chi phí của các cuộc tấn công, đặc biệt khi các khu vực quan trọng ở phía Đông bị tổn thất, bắt đầu được đặt ra. Theo thời gian, việc không thể đạt được kết quả hữu hình ở Kursk đã thay đổi câu chuyện trong nước khi một số người đặt câu hỏi liệu chiến dịch này có xứng đáng để hy sinh hay không.

Trên trường quốc tế, cuộc tấn công Kursk củng cố câu chuyện về sự kháng cự của Ukraine, thể hiện khả năng thách thức Nga và duy trì động lực trong cuộc xung đột. Điều này giúp củng cố sự ủng hộ từ các đồng minh phương Tây.

Tuy nhiên, các cuộc tấn công cũng làm dấy lên mối lo ngại về khả năng xung đột leo thang và mở rộng quá mức. Với việc Ukraine phụ thuộc nhiều vào viện trợ quân sự của phương Tây, những câu hỏi liên quan đến việc phân bổ nguồn lực và tính vững chắc về mặt chiến lược của chiến dịch Kursk ngày càng trở nên rõ ràng.

Cuối cùng cuộc tấn công Kursk là sự kết hợp giữa một chiến dịch táo bạo và những bài học cho Ukraine. Trong khi những thành công ban đầu mang lại cho Kiev động lực tinh thần cần thiết và chứng minh với thế giới rằng họ có thể thách thức Nga trên chính lãnh thổ của mình thì giá trị lâu dài của các hoạt động này lại phức tạp hơn. Khu vực Kursk mặc dù có ý nghĩa về mặt biểu tượng nhưng lại không mang nhiều lợi thế về mặt chiến lược và kinh tế, đặc biệt khi so sánh với các khu vực quan trọng ở phía Đông Ukraine. Chuyển hướng các nguồn lực tới Kursk có thể khiến cho một số khu vực quan trọng của Ukraine dễ tổn thương, đặc biệt là ở Donbass.

Cuộc tấn công cũng phơi bày một thực tế nghiệt ngã trong xung đột: Đó là Ukraine đang chiến đấu trên nhiều mặt trận với nguồn lực hạn chế nên mỗi quyết định đều đi cùng hệ quả. Thách thức của việc cân bằng các chiến thuật mạnh mẽ với nhu cầu bảo vệ các vùng lãnh thổ quan trọng trở nên rõ ràng hơn, đặc biệt khi chi phí cho chiến dịch Kursk tiếp tục tăng. Đối với Ukraine, câu học thực sự là liệu những hy sinh ở Kursk cuối cùng có được đền đáp hay không, hoặc liệu trọng tâm có nên dịch chuyển về việc bảo vệ trái tim của đất nước?

Cuộc tấn công Kursk vẫn là biểu tượng mạnh mẽ cho quyết tâm của Ukraine nhưng thử thách thực sự sẽ là cách họ vượt qua chặng đường khó khăn phía trước và liệu Kiev có thể biến chiến dịch táo bạo này thành những lợi ích chiến lược lâu dài hay không.

Nguồn: vov.vn