Để tơ lụa Việt đi xa

Lộn xộn lụa thật, lụa giả

Lụa thật từ tơ tằm tự nhiên có độ mềm mịn, thoáng mát, càng mặc càng bóng nhờ protein trong sợi tơ. Trong khi đó, lụa giả có pha polyester, bề mặt bóng loáng nhân tạo, dễ nhăn, bí hơi, gây ngứa khi mặc lâu. Theo phản ánh từ người tiêu dùng và các nhóm du lịch thảo luận trên mạng xã hội, nhiều du khách từng “vấp” phải lụa tổng hợp gắn mác “lụa tơ tằm”, dẫn đến thất vọng về sản phẩm truyền thống VN.

Chị Trương Oanh, sáng lập thương hiệu lụa Vân Nhã (làng lụa Nha Xá, Hà Nam), chia sẻ: “Trên thị trường tồn tại nhiều loại vải pha trộn chất lượng kém, gắn mác tơ lụa, gây nhầm lẫn và tổn hại hình ảnh lụa Việt – sản phẩm truyền thống đáng tự hào”.

Chị Trần Yến, CEO lụa Mã Châu (Duy Xuyên, Quảng Nam), nói: “Lụa tơ giả không chứa sợi tơ tằm. Người tiêu dùng thường hiểu “lụa” đồng nghĩa “lụa tơ tằm”, dẫn đến nhiều hiểu lầm và tạo kẽ hở cho đơn vị lợi dụng biến hàng thường thành hàng cao cấp”.

“Lụa tơ đòi hỏi kỹ thuật cao, tay nghề vững, kinh nghiệm và sự tỉ mỉ trong từng công đoạn. Tuy nhiên, số thợ giỏi không nhiều, khó khăn này khiến nhiều cơ sở chọn lối đi dễ dàng hơn: dùng vải pha tổng hợp, giá rẻ, dễ đánh lừa thị giác”, chị Trương Oanh phân tích.

Ngoài ra, các đại diện thương hiệu nhấn mạnh việc chưa phổ biến hệ thống chứng nhận, kiểm định, truy xuất xuất xứ, chứng nhận tơ tằm tự nhiên cũng khiến người mua, nhất là khách du lịch, rất khó kiểm tra nguồn gốc vải. Đây là vấn đề rất đáng được cơ quan quản lý lưu tâm để bảo vệ lụa Việt.

Lát cắt văn hóa trong câu chuyện thương hiệu

Chị Trương Oanh tự hào: “Ai từng chạm tay lụa tơ tằm thật khó cưỡng lại sức quyến rũ của nó. Một khi đã mặc, cảm nhận vẻ đẹp, sự mát, mềm mại, thì rất khó chuyển sang loại vải khác”. Để đảm bảo chất lượng thương hiệu, chị xây dựng chuỗi cung ứng riêng. Chị cũng đầu tư vào nhuộm thiên nhiên, công nghệ chống nhăn, chống ẩm mốc, đưa sản phẩm tiệm cận đời sống hiện đại. “Làm chuỗi lớn dễ lời nhanh, nhưng phát triển thủ công, giữ nguyên bản sắc sẽ đi được dài”, chị Trương Oanh nói.

Chị Trần Yến chia sẻ: “Lụa Mã Châu từng mai một nhiều năm. Hiện giới trẻ, khách du lịch quan tâm đến chất liệu tự nhiên, thân thiện môi trường thực sự là cơ hội để lụa Việt tìm lại chỗ đứng”.

“Thị trường nội địa vẫn ưu tiên giá rẻ, nhiều người chưa nhận thức giá trị lụa thủ công. Chúng tôi phải kể câu chuyện văn hóa – từ khung cửi, sợi tơ đến bàn tay nghệ nhân để khách hàng hiểu và yêu quý sản phẩm hơn”, chị Trần Yến nói thêm.

Lụa Mã Châu có lợi thế đặc biệt khi nằm gần phố cổ Hội An, điểm du lịch trọng yếu, nơi du khách tìm kiếm trải nghiệm thủ công nguyên bản. Nhưng để biến lợi thế thành thành công đòi hỏi nỗ lực bền bỉ để giữ nghề và đón đầu thị hiếu mới. Chị Yến nói: “Mỗi tấm lụa bán được là lát cắt văn hóa được nối dài – bằng tơ, bằng tâm huyết và sự bền lòng vượt khó của người giữ nghề”.

Anh Huỳnh Tấn Phước, Chủ tịch thành viên của Viet Nam Silk House, Giám đốc Công ty TNHH tơ tằm Nhật Minh, tư vấn cụ thể: “Yêu tơ lụa, người tiêu dùng có thể trang bị thêm kiến thức nhận biết thật giả. Khi chạm thấy mát, mềm, mượt, khi đốt thấy sợi vải không bốc lửa, tro tan khi bóp, khói có mùi như đốt tóc, là lụa thật. Còn lụa giả cháy nhanh, để lại cặn nhựa, mùi khét hóa học…”.

“Đối với các làng nghề và các thương hiệu tơ lụa thì bảo vệ giá trị lụa thật tốt nhất là xây dựng uy tín dựa trên chất lượng, lòng tin”, anh Phước nhấn mạnh.

Theo anh Huỳnh Tấn Phước, để lụa Việt vươn xa, cần phát triển dựa trên văn hóa truyền thống kết hợp cải tiến công nghệ và nâng cao chất lượng. Các đại diện thương hiệu cũng thống nhất rằng xây dựng thương hiệu lụa Việt bền vững cần minh bạch truy xuất nguồn gốc, hệ thống chứng nhận rõ ràng, kể câu chuyện văn hóa làng nghề qua thiết kế, đẩy mạnh chuyển đổi số và hiện diện trên thương mại điện tử, mạng xã hội – nơi người tiêu dùng trẻ và khách du lịch chiếm ưu thế.