Doanh nghiệp phải làm gì khi bị tin giả tấn công?

ẢNH: ĐỘC LẬP

AI tạo giọng nói giả mạo y thật, người dân khó phân biệt thật giả

Theo trung tá Võ Ngọc Toản, tin giả trên mạng xã hội trở thành vấn đề an ninh quốc gia, liên quan trực tiếp đến ổn định chính trị, kinh tế và trật tự xã hội. Tin giả thường xuất phát từ hai nhóm chính, đó là nhóm có chủ đích, bao gồm các đối tượng chống phá, khủng bố, tội phạm mạng hoặc những kẻ trục lợi bằng cách thao túng thị trường, tạo khủng hoảng thông tin để lừa đảo, kiếm tiền. Nhóm thứ 2 là nhóm tiếp tay vô ý, là người dùng mạng xã hội thiếu kỹ năng phân tích, kiểm chứng thông tin.

“Chúng ta không ít lần thấy người thân, bạn bè chia sẻ thông tin chưa kiểm chứng chỉ vì mọi người đều đang chia sẻ. Sự phát triển của nền tảng như TikTok, YouTube, Facebook, cùng với khả năng lan tỏa nhanh qua Zalo, Telegram, tạo môi trường lý tưởng để tin giả lan truyền với tốc độ chóng mặt. Đặc biệt, AI hiện có thể tạo ra video, giọng nói giả mạo y như thật, khiến người dân rất khó phân biệt thật, giả nếu không có kỹ năng sống”, trung tá Toản nói.

ẢNH: ĐỘC LẬP

Thượng tá Đỗ Minh Kim, Phó trưởng phòng 3, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) Bộ Công an, chia sẻ từ góc độ bảo vệ doanh nghiệp và cơ chế phối hợp quốc tế trong xử lý tin giả.

Theo thượng tá Kim, những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực hàng tiêu dùng, sản phẩm tác động trực tiếp đến sức khỏe, đời sống người dân khi bị tin giả tấn công, hậu quả rất nghiêm trọng. Khi thông tin sai sự thật được lan truyền trên mạng xã hội, nó tác động ngay lập tức đến tâm lý người tiêu dùng, gây hoang mang và ảnh hưởng đến cả chuỗi hoạt động sản xuất kinh doanh. Việc doanh nghiệp có quy trình nội bộ xử lý truyền thông là rất cần thiết, nhưng nếu chỉ dừng lại ở mức nội bộ thì chưa đủ.

Chia sẻ về câu chuyện của Acecook, thượng tá Kim nhấn mạnh, các doanh nghiệp phải chủ động “trang bị vũ khí” để đối phó tin giả, lực lượng công an có đủ thẩm quyền, công cụ và nghiệp vụ để xác minh, điều tra, làm rõ và xử lý theo đúng quy định.

Thượng tá Kim dẫn chứng, các văn bản pháp lý như luật An ninh mạng cùng một số quy định về an ninh mạng là cơ sở pháp lý đầy đủ để cơ quan chức năng vào cuộc xử lý các hành vi phát tán tin giả gây thiệt hại. Ví dụ khoản 3, 4, 5 Điều 8 của luật An ninh mạng đã quy định rất rõ hành vi tung tin sai sự thật trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, thương mại điện tử và ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tổ chức, cá nhân.

Thượng tá Kim nhấn mạnh: “Ngay cả khi doanh nghiệp có quy trình xử lý nội bộ bài bản, thì vẫn cần chủ động phối hợp với lực lượng công an để xử lý hiệu quả tận gốc. Chúng tôi có đủ công cụ pháp lý, kỹ thuật và nghiệp vụ để xác minh, thu thập tài liệu và buộc người phát tán tin giả phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.”

Thượng tá Kim khuyến cáo các doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty sản xuất lớn, cần chủ động ghi nhớ điều này để hành động nhanh chóng khi bị tin giả tấn công. Ngay khi thấy xuất hiện thông tin giả, không chỉ cần xử lý nội bộ, mà phải nghĩ ngay đến việc đề nghị cơ quan chức năng vào cuộc. Đó là cách tốt nhất để bảo vệ hình ảnh, thương hiệu, cũng như lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp trước công chúng.

Ngăn chặn hậu quả

Trung tá Toản cũng dẫn chứng thêm, nhiều vụ việc ghi nhận đối tượng đã mạo danh công an để gọi video call “hướng dẫn lấy lại tiền”, hoặc trích ghép phát ngôn của lãnh đạo, gắn logo báo chí uy tín nhằm tạo niềm tin giả với nạn nhân.

“Thậm chí có những trang mạng giả mạo báo chí chính thống như Báo Thanh Niên, Công an nhân dân được thiết kế tinh vi, khiến người dùng tưởng là nguồn tin thật, chia sẻ không kiểm chứng. Khi hậu quả xảy ra, lúc ấy đã quá muộn”, trung tá Võ Ngọc Toản nói.

Theo đánh giá của trung tá Toản tại tọa đàm, một xu hướng đáng lo ngại là việc tin giả không chỉ sai sự thật mà còn cố tình gây sốc, gây phẫn nộ để thao túng cảm xúc cộng đồng. Mỗi lượt chia sẻ, bình luận, hashtag là một mắt xích đẩy nội dung sai lệch lan xa hơn.

“Với sự hỗ trợ của thuật toán mạng xã hội, các nội dung giật gân, tin giả được đề xuất mạnh hơn, tạo thành hiệu ứng bầy đàn – người dùng tưởng mình đang đứng về phía đúng, nhưng thực chất đang tiếp tay cho tin sai”, trung tá Toản phân tích.

Phối hợp chặt chẽ với cảnh sát quốc tế để xử lý tin giả

Một vấn đề đáng chú ý khác được thượng tá Kim và trung tá Võ Ngọc Toản đề cập trong tọa đàm là tình trạng nhiều tin giả xuất phát từ tài khoản nước ngoài hoặc sử dụng nền tảng xuyên biên giới, tuy nhiên với sự phối hợp chặt chẽ với cảnh sát quốc tế nên việc truy vết và xử lý không gặp khó khăn.

ẢNH: ĐỘC LẬP

“Đây là một thách thức toàn cầu. Tội phạm mạng, từ lừa đảo đến phát tán tin giả, đều có xu hướng lợi dụng đặc điểm ẩn danh, máy chủ đặt ở nước ngoài. Vì vậy, sự phối hợp quốc tế trong điều tra và xử lý là vô cùng cần thiết”, thượng tá Kim nói.

Theo thượng tá Đỗ Minh Kim, Bộ Công an Việt Nam xây dựng mối quan hệ rất tốt với lực lượng cảnh sát nhiều nước, đặc biệt thông qua các kênh như Interpol, Văn phòng cảnh sát quốc tế khu vực, và các đại diện pháp lý của các nền tảng lớn như Google, Meta (Facebook), TikTok…

“Chúng tôi từng xử lý rất nhiều vụ việc nghiêm trọng liên quan đến tin giả, kể cả có yếu tố nước ngoài. Nhờ sự hợp tác chặt chẽ với các đơn vị quốc tế, có vụ việc chỉ trong vòng 4 tiếng đồng hồ là đã có kết quả xác minh và phản hồi đầy đủ giúp chúng tôi tiến hành các biện pháp nghiệp vụ nhanh chóng, chính xác”, thượng tá Kim cho biết.

ẢNH: ĐỘC LẬP

Để ứng phó với tin giả, trung tá Võ Ngọc Toản cho rằng cần tăng cường phối hợp giữa lực lượng chức năng, cơ quan báo chí và doanh nghiệp để phát hiện, ngăn chặn và phản ứng kịp thời với tin giả. Đồng thời, xây dựng hệ thống xác minh thông tin nhanh cho người dân tiếp cận, từ đó tránh bị dẫn dắt bởi những nguồn tin chưa xác thực.

Ngoài ra, đẩy mạnh truyền thông kỹ năng số cho người dùng mạng, đặc biệt là giới trẻ và người kinh doanh online, những nhóm dễ bị tin giả tác động. Siết chặt xử lý các hành vi phát tán tin giả có chủ đích, đồng thời cảnh báo người dân không chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng.

Trung tá Toản nhấn mạnh, cuộc chiến chống tin giả không thể chỉ trông chờ vào một lực lượng nào riêng lẻ, mà cần sự vào cuộc của toàn xã hội. Mỗi người cần tự trang bị kỹ năng nhận diện, kiểm chứng thông tin, đồng thời lên tiếng khi thấy nội dung sai lệch để ngăn chặn hậu quả lan rộng.

“Tin giả không chỉ làm sai lệch sự thật, mà còn có thể phá hủy niềm tin, gây rối loạn xã hội. Và khi lòng tin bị xói mòn, việc khôi phục sẽ vô cùng khó khăn”, trung tá Võ Ngọc Toản khẳng định.