Cảng biển – động lực tăng trưởng bền vững và kết nối khu vực

Đó là chia sẻ của ông Phạm Quốc Long – Chủ tịch Hiệp hội Đại lý, Môi giới và Dịch vụ hàng hải Việt Nam (VISABA), Phó Chủ tịch hiệp hội chủ tàu VSA.

– Thưa ông, Hải Phòng từ lâu đã được biết đến là cửa ngõ hàng hải quan trọng bậc nhất miền Bắc Việt Nam. Ông có thể chia sẻ bức tranh tổng quan và tốc độ tăng trưởng hàng hóa qua cảng Hải Phòng những năm gần đây?

Hải Phòng là trung tâm hàng hải chiến lược của miền Bắc, không chỉ có bề dày lịch sử mà còn không ngừng được đầu tư, nâng cấp và hiện đại hóa. Trong 5 năm qua, sản lượng hàng hóa qua cảng tăng trưởng ấn tượng, trung bình 12-15% mỗi năm. Đáng chú ý, sau khi nạo vét kênh Hà Nam đạt -8,5m, các tàu nội địa và tàu nội Á đã tăng tải trọng khai thác, sản lượng mỗi chuyến tăng gần 20%.

Bên cạnh đó, cảng nước sâu Lạch Huyện đã mở ra kỷ nguyên mới, đón tàu mẹ đi thẳng Mỹ, châu Âu mà không cần trung chuyển, tiết kiệm thời gian và chi phí logistics. Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình, Hải Phòng đã và đang chứng minh vai trò chiến lược, nâng tầm vị thế Việt Nam trên bản đồ hàng hải quốc tế.

– Trong xu thế hội nhập và tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu, ông đánh giá thế nào về vai trò của hệ thống cảng Hải Phòng?

Cảng Hải Phòng ngày nay không chỉ là cửa khẩu xuất nhập khẩu hàng hóa, mà đã trở thành “nam châm” thu hút FDI. Các tập đoàn đa quốc gia đang đa dạng hóa chuỗi cung ứng với chiến lược “Trung Quốc +1” và cảng Hải Phòng là mảnh ghép then chốt.

Tuy nhiên, để tối đa hóa lợi thế, chúng ta sẽ không chỉ tập trung phát triển cảng nước sâu, mà cảng sông vẫn là xương sống của vận tải nội Á và cần được đầu tư đồng bộ. Việc khơi thông kênh Hà Nam thành hai chiều, cho phép tàu tải trọng 60.000 DWT chạy an toàn, chính là nút thắt cần tháo gỡ để tối ưu hóa chuỗi logistics đa phương thức, giảm chi phí và rủi ro. Khi cảng phát triển đồng bộ, FDI không chỉ chảy vào sản xuất, mà còn kích thích cả dịch vụ logistics, kho bãi, tài chính, bảo hiểm – hình thành hệ sinh thái kinh tế toàn diện quanh cảng.

– Phát triển cảng bền vững là xu thế không thể đảo ngược. Các doanh nghiệp cảng đã và đang thực hiện những giải pháp nào để đáp ứng tiêu chí này, thưa ông?

Đúng vậy! “Cảng Xanh” và “Cảng Thông minh” không chỉ là mục tiêu, mà đã trở thành chiến lược tất yếu. Nhiều cảng đã tiên phong đầu tư thiết bị chạy điện thay diesel, cung cấp điện bờ (shore power) để tàu tắt máy, xử lý chất thải và nước thải nghiêm ngặt. Về công nghệ, cảng Hải Phòng áp dụng TOS, smart port và E-payment để tự động hóa, minh bạch thủ tục và rút ngắn thời gian thông quan. Và không thể quên kết nối đa phương thức: chỉ khi cảng biển gắn chặt với đường cao tốc, đường sắt và vận tải thủy nội địa thì cả chuỗi logistics mới vận hành tối ưu.

– Ông có thể chia sẻ tầm nhìn xây dựng hệ sinh thái logistics tích hợp tại khu kinh tế trọng điểm phía Bắc?

Theo tôi, chúng ta không chỉ hướng đến xây dựng cảng mà cần xây dựng cả hệ sinh thái logistics tích hợp, biến cả vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc thành trung tâm thương mại, tài chính, trung chuyển khu vực. Trong đó, việc hình thành Khu Thương mại Tự do (FTZ) tại Hải Phòng là đòn bẩy chiến lược. Mô hình “cảng – Logistics-Thương mại -công nghiệp” như dự án cảng nước sâu Nam Đồ Sơn là minh chứng cho tầm nhìn này, giúp thúc đẩy chuỗi cung ứng xuất nhập khẩu. Điều cốt lõi vẫn là hợp tác chặt chẽ giữa các bên – doanh nghiệp cảng, nhà phát triển hạ tầng, khu công nghiệp – để hình thành chuỗi giá trị tích hợp, đưa vùng trở thành trung tâm logistics cạnh tranh hàng đầu.

– Với kỳ họp ABAC III – APEC 2025, ông kỳ vọng gì và có thông điệp nào gửi đến nhà đầu tư quốc tế và doanh nghiệp Việt Nam?

ABAC III – APEC 2025 tại Hải Phòng là cơ hội tuyệt vời để Việt Nam giới thiệu tầm vóc và sự chuyển mình mạnh mẽ của Việt nam nói chung và miền bắc nói riêng. Chúng ta kỳ vọng các nhà đầu tư không chỉ nhìn vào con số, mà còn tận mắt trải nghiệm hạ tầng, nguồn nhân lực và hệ sinh thái logistics đang phát triển vượt bậc. Về phía doanh nghiệp Việt Nam, chúng ta cam kết trở thành đối tác tin cậy, không ngừng đầu tư vào công nghệ, phát triển bền vững và minh bạch, để cùng các nhà đầu tư quốc tế kiến tạo giá trị lâu dài. Đây không chỉ là cơ hội hợp tác, mà là cánh cửa để Việt Nam khẳng định vai trò không thể thiếu trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

– Trân trọng cảm ơn ông!