Dồn sức cho tăng trưởng kinh tế cuối năm

Chính phủ xác định giải ngân vốn đầu tư công là động lực then chốt để dẫn dắt, lan tỏa các nguồn lực xã hội.

Kinh tế-xã hội tám tháng năm 2025 đạt nhiều kết quả khả quan trên hầu hết lĩnh vực, thể hiện ở các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm, tăng trưởng được thúc đẩy, kiểm soát tốt lạm phát.

Đầu tư công là động lực then chốt

Cục Thống kê cho biết, tính chung tám tháng năm 2025, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ước tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước và tăng ở cả 34 địa phương. Đáng lưu ý, tình hình phát triển doanh nghiệp tiếp tục khởi sắc khi cả nước có hơn 209.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng 24,5% so với cùng kỳ; bình quân một tháng có 26.200 doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động trong khi số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 20.100 doanh nghiệp. Thu ngân sách nhà nước đạt hơn 1,74 triệu tỷ đồng, bằng 88,5% dự toán năm và tăng 28,5% so với cùng kỳ; tổng chi ngân sách nhà nước đạt 1,45 triệu tỷ đồng, bằng 56,3% dự toán năm và tăng 31,5%.

Các động lực tăng trưởng truyền thống tiếp tục được thúc đẩy và làm mới với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,4% so với cùng kỳ, phản ánh sức mua nội địa tăng trưởng mạnh. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa đạt 597,93 tỷ USD, tăng 16,3%, cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu gần 14 tỷ USD. Chỉ số giá tiêu dùng bình quân tám tháng tăng 3,25%.

Trong bối cảnh cả nước triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, hoạt động đầu tư công vẫn có kết quả tích cực khi đạt khối lượng giải ngân 410.000 tỷ đồng, tăng khoảng 135.000 tỷ đồng so với cùng kỳ. Thứ trưởng Tài chính Trần Quốc Phương nhận định, giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến nay cao hơn so với những năm trước cả về con số tuyệt đối và tốc độ giải ngân, đạt 49% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao đầu năm và đạt 46,3% kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao bổ sung. Đây là kết quả rất tích cực trong bối cảnh cả nước quyết liệt triển khai sắp xếp bộ máy và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Tuy nhiên, để thực hiện mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công với khối lượng vốn được giao lên đến 1 triệu tỷ đồng trong năm nay, các bộ, ngành, địa phương đang đối mặt với nhiều thách thức; trong đó, tập trung vào những vấn đề lớn như công tác phân bổ vốn, việc sắp xếp lại bộ máy chính quyền địa phương hai cấp; hoàn thiện thể chế pháp luật; việc tổ chức thực hiện dự án.

Hiện, khoảng 38.500 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương chưa được phân bổ do nhiều dự án chưa đủ thủ tục hoặc cần đánh giá lại khi sáp nhập, hợp nhất các cơ quan hành chính. Bộ Tài chính đang xây dựng “cẩm nang” dựa trên cơ sở tập hợp các văn bản hướng dẫn giải ngân vốn đầu tư công để các địa phương chủ động, thống nhất thực hiện, không phải gửi văn bản hỏi các cơ quan quản lý như trước đây.

Chính phủ xác định giải ngân vốn đầu tư công là động lực then chốt để dẫn dắt, lan tỏa các nguồn lực xã hội. Tại Công điện số 159/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về định hướng chỉ đạo, điều hành chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính tham mưu hiệu quả cho các Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ nhằm đôn đốc, đẩy mạnh giải ngân 100% vốn đầu tư công tại các bộ, ngành, địa phương; đề xuất các giải pháp đột phá, cụ thể để tăng tốc giải ngân những tháng cuối năm, nhất là đối với những bộ, ngành, địa phương được giao kế hoạch vốn lớn.

Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương triển khai quyết liệt, mạnh mẽ, hiệu quả hơn nữa các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; tập trung đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm trong lĩnh vực năng lượng, giao thông, y tế, giáo dục; phấn đấu đến hết quý III/2025 đạt tỷ lệ giải ngân tối thiểu khoảng 60% kế hoạch.

Duy trì ổn định kinh tế vĩ mô

Theo Bộ Tài chính, trong những tháng cuối năm, cần quyết liệt triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để đáp ứng yêu cầu tăng trưởng; trong đó, tập trung khẩn trương hoàn thành các đề án Bộ Chính trị giao về phát triển kinh tế; triển khai quyết liệt, hiệu quả Kết luận 186-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tình hình, kết quả hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương hai cấp, nhất là các nhiệm vụ có thời hạn hoàn thành trong tháng 9/2025 để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn. Bên cạnh đó, việc hoàn thiện thể chế, pháp luật, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh cần tiếp tục triển khai mạnh mẽ; đẩy mạnh xuất khẩu; thúc đẩy và làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống cùng với phát triển các động lực tăng trưởng mới.

Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh đến yêu cầu tập trung giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát trong những tháng cuối năm. Đây cũng là nội dung được các chuyên gia kinh tế thảo luận trong Tọa đàm tham vấn ý kiến chuyên gia về tình hình kinh tế-xã hội do Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội tổ chức vừa qua.

Để thực hiện mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo, PGS, TS Phạm Thế Anh, Trưởng khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế quốc dân kiến nghị: Việt Nam cần có những chính sách kinh tế vĩ mô phù hợp để phát huy nội lực, giảm thiểu rủi ro từ bất ổn kinh tế vĩ mô và căng thẳng địa chính trị trên thế giới.

Theo đó, chính sách tài khóa cần hướng đến mục tiêu cao nhất là thúc đẩy được tăng trưởng trong dài hạn và bảo đảm tính bền vững của nợ công. Đối với chính sách tiền tệ, mục tiêu lạm phát phải được ưu tiên; kiểm soát tốc độ tăng trưởng cung tiền phù hợp với mục tiêu tăng trưởng và kiểm soát lạm phát. Chính sách tài khóa và tiền tệ cần được thực hiện theo quy tắc minh bạch và dễ dự đoán để doanh nghiệp và người dân có thể đưa ra được các quyết định dài hạn.

Cùng quan điểm, GS, TS Trần Thọ Đạt, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng, bối cảnh tình hình trong nước và quốc tế hiện nay đòi hỏi Việt Nam phải thận trọng trong điều hành và kiên định mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô. Mọi chính sách hỗ trợ tăng trưởng phải đặt trên nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm kỷ luật thị trường, nâng cao năng suất lao động và hiệu quả sử dụng vốn.

Chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ cần tập trung triển khai các giải pháp ngắn hạn nhằm duy trì thanh khoản, kiểm soát lạm phát và định hướng tín dụng vào lĩnh vực ưu tiên, đồng thời kiên trì các mục tiêu trong trung và dài hạn để hệ thống tài chính thực sự trở thành động lực cho tăng trưởng nhanh và bền vững.