Sống là để yêu thương

Là con gái thứ hai trong một gia đình đông con, bà Tạo lớn lên trong tình thương của cha mẹ, nhưng chiến tranh khiến mọi thứ trở nên thiếu thốn. Cô bé Tạo ngày ấy vừa phụ cha mẹ ngoài đồng, vừa biết thế nào là mất mát khi chứng kiến bao thanh niên trong xóm lần lượt ra chiến trường.

Tuổi đôi mươi, bà Tạo gặp chàng trai Nguyễn Văn Cao – một chiến sĩ cách mạng gan dạ. Họ nên duyên, tình yêu giữa bom đạn càng thêm tha thiết. Hạnh phúc đơn sơ ấy thắp sáng cả một tuổi trẻ.

Thế nhưng, năm 1969, ông Cao hy sinh trên chiến trường. Tin dữ đến, bà lặng người. Khi ấy, hai con gái nhỏ còn đỏ hỏn, nhưng rồi số phận nghiệt ngã cướp mất chúng vì bệnh tật trong cảnh nghèo khó.

ẢNH: TÁC GIẢ CUNG CẤP

Nỗi đau chồng chất. Người phụ nữ trẻ tuổi tưởng chừng gục ngã, nhưng rồi lại gượng dậy. Bà nói: “Cao nằm xuống, con chết đi, nhưng má còn sống thì má phải sống cho ra sống. Người đi rồi, mình phải thay họ làm phần việc còn dang dở – là sống tử tế”.

Nhiều năm ở góa, nghe lời cha mẹ ruột và cha mẹ chồng khuyên nhủ, bà tái giá. Lần này là với ông Trần Văn Nữ – sinh năm 1939, một người từng tham gia kháng chiến tại Hậu Giang, sau chuyển về vùng đất ấp Phú Lợi Thượng, xã An Định, huyện Mỏ Cày Nam, tỉnh Bến Tre (nay thuộc tỉnh Vĩnh Long).

Họ gặp nhau trong một lần đi chợ xã. Ông Nữ mộc mạc, hiền lành, từng trải chiến trường. Ông thương cảm cảnh góa phụ trẻ, lại khâm phục nghị lực của bà. Họ nên duyên, về An Định lập nghiệp.

Với ông Nữ, bà sinh được 6 người con trai. Cuộc sống còn vất vả, nhưng gia đình có tiếng cười. Dẫu vậy, năm 1990, ông Nữ qua đời, bỏ lại bà cùng 6 đứa con còn nheo nhóc. Một lần nữa, bà đối diện mất mát, một mình gánh gồng nuôi con.

Người trong ấp bảo: “Vợ thằng Nữ khổ lắm, mà chịu thương chịu khó. Số gì mà trớ trêu, hết chồng trước rồi tới chồng sau, con nhỏ dại. Vậy mà nó vẫn vững vàng”.

Khó khăn chồng chất, nhưng bà chưa bao giờ để trái tim mình khép lại. Bà thường nói: “Mình từng khổ, nên hiểu. Nhìn mấy đứa nhỏ nghèo mà ham học, thấy thương lắm. Giúp được gì thì má giúp”.

Ban đầu, bà chỉ cho sách vở cũ của con trai cho mấy đứa nhỏ hàng xóm. Có khi là lon gạo, ký khoai, trái dừa. Từ những hành động nhỏ ấy, bà bén duyên với công việc thiện nguyện.

Năm nào cũng vậy, khi vào mùa tựu trường, bà đều chắt chiu từ tiền bán dừa để mua vài chục quyển tập, mấy bộ đồng phục, rồi gửi cho các học trò nghèo. Có em học trò run run cầm tập vở mới, chào bà: “Con cảm ơn bà Tạo. Con hứa sẽ học giỏi”.

Ánh mắt bà sáng lên: “Cứ học đi con, chữ nghĩa là vốn liếng lớn nhất. Mai này con giỏi thì quay lại giúp người khác, là bà vui rồi”.

Hành động lặng thầm của bà dần được cả ấp biết đến. Ai cũng quý mến, gọi bà là “má Tạo” – người gieo hy vọng cho học trò nghèo.

Có lần, nghe tin một em học sinh phải nghỉ học để phụ cha mẹ, bà tìm đến tận nhà, động viên cha mẹ em: “Cho nó đi học đi. Mấy việc đồng áng rồi cũng xong, chứ học thì không đợi được. Con chữ nó cứu đời người đó”.

Bà còn góp tiền với con cháu mua chiếc xe đạp cho em, để em không phải cuốc bộ hơn 5 cây số đến trường. Ngày trao xe, bà cười, nước mắt rưng rưng.

Bao năm qua, nhiều thế hệ học trò nhờ bà mà tiếp tục được đi học. Có em sau này thành bác sĩ, kỹ sư, thầy giáo, khi thành đạt lại tìm về thắp nén nhang, cúi đầu trước bà, gọi hai tiếng “bà ơi” đầy xúc động.

Bà chỉ cười hiền: “Bà có làm chi nhiều đâu. Tụi con giỏi thì tự vươn lên, bà chỉ góp chút lửa thôi”.

Dù cả đời chịu nhiều mất mát, bà Tạo vẫn sống lạc quan. Bà thích trồng hoa quanh nhà, chăm vài luống rau. Bà bảo: “Thấy hoa nở, rau xanh, tự nhiên lòng nhẹ nhõm”.

Con cháu về thăm, ai cũng thấy bà luôn cười. Bà dạy chúng rằng: “Người ta có thể nghèo tiền, nghèo của, nhưng đừng nghèo lòng thương. Mình cho đi thì mình cũng nhận lại niềm vui, vậy là đủ”.

Những năm cuối đời, sức khỏe yếu dần, nhưng bà vẫn nghĩ đến chuyện giúp đỡ học sinh nghèo. Bà dặn con cháu: “Má mất rồi, mấy con nhớ nối tiếp. Còn sống ngày nào thì thương người ngày đó. Người nghèo cần lắm một bàn tay chìa ra”.

Ngày 29.1.2025, bà ra đi trong sự tiếc thương vô hạn, hưởng thọ 75 tuổi. Tin bà mất lan ra, cả xóm lặng đi. Bao thế hệ học trò từng được bà giúp đỡ tìm về, thắp nén nhang, khóc như mất người ruột thịt.

Một người học trò năm xưa – nay là giảng viên – nghẹn ngào: “Nếu không có bà, có lẽ con không có ngày hôm nay. Tấm lòng bà là ngọn đèn soi lối cho bao thế hệ học trò nghèo”.

Cuộc đời bà Nguyễn Thị Tạo là minh chứng sống động cho sức mạnh kỳ diệu của lòng nhân ái. Từ một người phụ nữ từng chịu nhiều đau thương, bà đã vươn lên và gieo hạt mầm yêu thương cho đời. Lòng nhân ái của bà như dòng nước mát lành, chảy lặng lẽ nhưng nuôi dưỡng cả cánh đồng khô cằn. Nhờ bà, nhiều mảnh đời tưởng chừng bất hạnh đã có cơ hội thay đổi số phận.

Bà Nguyễn Thị Tạo ra đi, nhưng những gì bà để lại không chỉ là ký ức, mà là một di sản tinh thần vô giá. Bà đã chứng minh rằng, một con người bình dị vẫn có thể tạo nên thay đổi lớn lao, chỉ bằng trái tim biết yêu thương. Ngọn đèn bà thắp lên từ lòng nhân ái sẽ không bao giờ tắt, nó tiếp tục soi sáng, truyền cảm hứng cho thế hệ mai sau. Câu chuyện của bà là bản hùng ca của tình thương, là minh chứng cho chân lý giản dị mà sâu xa: “Sống là để yêu thương. Khi ta trao đi yêu thương, ta cũng đang gieo mầm hạnh phúc cho chính mình và cho đời”.