Bóng đá Malaysia mất bản sắc, đội tuyển trượt dài vì tư duy ‘ăn xổi’: Bài học cho Việt Nam

Ảnh: Ngọc Linh

FAM có còn quanh co đổ lỗi

Ngày 6.10, FIFA đã công bố chi tiết về án phạt áp dụng cho Liên đoàn Bóng đá Malaysia (FAM), thậm chí khẳng định chính xác nơi sinh gốc tại Brazil, Argentina, Tây Ban Nha và Hà Lan của nhóm 7 cầu thủ nhập tịch “lậu” (trong hồ sơ giả trước đó đều tự làm giấy khai sinh ở Malaysia).

Điều này như cái tát thẳng vào hành vi làm giả giấy tờ của FAM, khiến những hành vi quanh co đổ lỗi, chối tội những ngày qua của tổ chức này trở nên vô nghĩa. Truyền thông và dư luận Malaysia đã gọi đây là vết nhơ lớn nhất kể từ “đêm ác mộng” năm 1994 với hơn 100 cầu thủ, HLV bị điều tra dẫn tới gần 50 người bị treo giò vì dàn xếp tỉ số.

Sau khi FIFA thẳng thắn nghiêm túc làm rõ những khuất tấn, chắc chắn AFC cũng sẽ xử phạt tới nơi, tới chốn để làm rõ ràng, duy trì sự công chính cho bóng đá châu lục. Đây là lúc FAM sẽ phải thành khẩn và nghiêm túc xem lại chính mình sau một quá trình trượt dài, đánh mất bản sắc của một trong những nền bóng đá quan trọng nhất của khu vực Đông Nam Á cũng như châu lục.

Harimau Malaya (Biệt danh của đội tuyển Malaysia mang ý nghĩa “Hổ Mã Lai”) từng là thành phần quan trọng của bóng đá châu Á và Đông Nam Á, với HCĐ Á vận hội 1962, tham dự Thế vận hội 1972, vô địch AFF Cup 2010 và 4 HCV ở kỳ SEA Games.

Ảnh: Ngọc Linh

Năm 2010, đội tuyển Malaysia đã đăng quang vô địch AFF Cup 2010 một cách thuyết phục. Đó là đội bóng mang đậm bản sắc Harimau Malaya (tạm dịch là Những chú hổ Malay), với 100% cầu thủ nội địa được dẫn dắt bởi HLV Rajagopal – người sau đó được CĐV Malaysia kính trọng đặt gọi tên “King Gopal”.

Đó là giai đoạn bóng đá Malaysia khẳng định vị thế mạnh mẽ tại các sân chơi khác nhau. Đội tuyển Malaysia ngoài chức vô địch AFF Cup 2010 còn lần đầu tiên sau 32 năm vượt qua vòng bảng ASIAD, trong khi U.23 Malaysia giành HCV SEA Games 25 tại Lào năm 2009, tấm HCV bóng đá nam thứ 5 của họ trong lịch sử.

Vào những năm hoàng kim này, bóng đá Malaysia đã gặt hái thành công toàn diện bằng nguồn nội lực mà không cần viện đến bất kỳ cầu thủ nhập tịch nào, toàn bộ 100% cầu thủ đều là người bản địa, được đào đạo bài bản.

CĐV và dư luận, truyền thông nước này đến nay vẫn còn nhớ kỹ những hồi ức đáng tự hào đó, trong những tiếng thở dài khi nhìn vào nền bóng đá đang bị mai một bản sắc vì làn sóng cầu thủ ngoại và nhập tịch vô tội vạ những năm qua.

“Mãnh hổ” đánh mất bản sắc

Khá trùng hợp, giai đoạn cực thịnh của Harimau Malaya cũng là giai đoạn giải vô địch quốc gia Malaysia (Malaysia Super League – MSL) hoàn toàn nói không với cầu thủ, thực thi chính sách 100% cầu thủ nội binh từ năm 2009 – 2011.

Các quy định đăng ký ngoại binh dần được nới lỏng thành 2 cầu thủ ngoại mùa 2012, 3 ngoại binh mùa 2013 và 4 cầu thủ nước ngoài, 3 người thi đấu trên sân cùng lúc ở mùa 2014.

Nhưng mọi thứ đã thay đổi hoàn toàn từ năm 2023, khi FAM và MSL cho phép mỗi CLB đăng ký đến 9 ngoại binh, bao gồm 1 cầu thủ châu Á và 1 cầu thủ ASEAN (được phép có 5 cầu thủ ra sân, 3+1 cầu thủ châu Á và 1 cầu thủ ASEAN).

Việc FAM và MSL gần như thả nổi, không còn kiểm soát ngoại binh tại các CLB đã vấp phải sự phản ứng không nhỏ của dư luận, người hâm mộ và một bộ phận báo chí trước nguy cơ bóp nghẹt cơ hội ra sân của những cầu thủ trẻ bản địa.

Ảnh: Ngọc Linh

Mọi thứ càng tồi tệ hơn cho những cầu thủ trẻ Malaysia vì đến mùa 2024 – 2025, MSL thậm chí cho mỗi CLB được phép đăng ký đến 15 ngoại binh trong đó có 8 cầu thủ thi đấu cùng lúc trên sân. Với số lượng ngoại binh tràn ngập đó, có thể hiểu cầu thủ trẻ Malaysia sẽ cực kỳ gian nan trong việc cạnh tranh chỗ đứng trong danh sách đăng ký, chứ chưa nói đến ra sân thi đấu.

Song song đó, Harimau Malaya cũng sốt sắng xúc tiến nhập tịch cầu thủ với giấc mơ sẽ có thể lớn mạnh và gặt hái thành tích chỉ sau một đêm, trong cảnh đội U.23 Malaysia xuống cấp và trở thành cái tên rất bình thường ở khu vực, bị Việt Nam, Thái Lan, Indonesia bỏ xa trong khi Lào, Campuchia đang dần bắt kịp.

Nhưng khác với chiến lược bài bản để săn lùng tài năng gốc Indonesia của người hàng xóm PSSI, FAM với sự sốt ruột muốn “muối xổi” thành công ngay lập tức đã chọn cách làm giả giấy tờ trong hồ sơ nhập tịch.

Một cây viết của tờ Star bức xúc: “Sự nóng ruột của FAM đến từ làn sóng nhập tịch đang làm thay đổi bóng đá khu vực và thế giới. Một trong những người sốt sắc thúc đẩy việc Tây hóa Harimau Malaya và tăng suất ngoại binh ở MSL là Nhiếp chính vương Johor Takun Ismail đang là Chủ tịch CLB Johor Darul Tazim (JDT).

Ảnh: Ngọc Linh

Ông Takun Ismail cũng là người được FAM và Chính phủ Malaysia trao quyền lực và nguồn tài chính dồi dào để cải tổ Harimau Malaya, với tham vọng sẽ gặt hái thành công ngay lập tức nhờ nguồn ngoại binh nhập tịch.

Bản thân JDT cũng thúc đẩy việc gia tăng suất ngoại binh để chinh phục sân chơi châu lục. Nên nhớ đội tuyển Malaysia không có vấn đề gì ở những cầu thủ nhập tịch trước. Tuy nhiên, mọi thứ thay đổi từ 7 cầu thủ nhập tịch lần này, trông họ chẳng có liên quan đến gốc gác Malaysia chút nào.

Ở cấp CLB JDT của ông Takun Ismail có thể sở hữu kỷ lục 11 lần liên tiếp vô địch MSL (kể từ mùa 2016 đến mùa 2024 – 2025). Nhưng điều có nghĩa lý gì khi lại để thua Buriram United với đội hình rất nhiều cầu thủ Thái Lan ở AFC Champions League Elite ngày 16.9, như rất nhiều lần trước trong các năm qua?”.

Được biết sau khi FIFA công bố rộng rãi đầy đủ lý do chi tiết về án phạt 7 cầu thủ nhập tịch không có gốc gác Malaysia, FAM đã khẳng định sẽ kháng cáo dù vấp phải phản ứng rất mạnh từ dư luận trong nước về chính sách nhập tịch bằng mọi giá.

Ảnh: Ngọc Linh

Thậm chí sau án phạt của FIFA, FAM và HLV Peter Cklamovski đã triệu tập đến 9 cầu thủ nhập tịch, trong đó có những gương mặt mới như Jordan Mintah gốc Ghana bên cạnh dàn cầu thủ nhập tịch hợp lệ quen thuộc như, thủ môn Azri Ghani, Syihan Hazmi, hậu vệ Corbin-Ong, Daniel Ting, Dion Cools, Dominic Tan, Junior Eldstal…

Có lẽ sẽ đến lúc FAM và những người có trách nhiệm với bóng đá Malaysia cần tỉnh táo và dũng cảm nhìn lại, để hiểu rằng bóng đá không có “cây đũa thần”: phát triển bóng đá cần thời gian và định hướng đúng đắn với căn cơ phải từ phát triển đào tạo trẻ, thay vì ỉ lại quyền lực, nguồn hầu bao mạnh mẽ và những hành vi gian dối.

Bê bối của nền bóng đá nước bạn đã phơi bày rất nhiều vấn đề nội tại của bóng đá Malaysia. Đó cũng sẽ chính là bài học để bóng đá Việt Nam nhìn vào, rút kinh nghiệm để luôn giữ được sự tỉnh táo, đi đúng hướng kiên trì phát triển nguồn cầu thủ nội lực.