Thách thức cho nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản

Bà Takaichi tiếp nhận vị trí lãnh đạo Nhật Bản trong bối cảnh nước này đối mặt không ít khó khăn và ghế chủ tịch LDP đã liên tục đổi chủ trong những năm qua do kết quả lãnh đạo không đạt mong muốn.

Học trò cưng của cố Thủ tướng Shinzo Abe

Trả lời Thanh Niên hôm qua 4.10, GS Yoichiro Sato (chuyên gia về quan hệ quốc tế, Đại học Ritsumeikan châu Á – Thái Bình Dương, Nhật Bản) phân tích: “Bà Takaichi là học trò cưng của cố Thủ tướng Shinzo Abe và là “công chúa” của giới bảo thủ Nhật Bản. Trong cuộc bầu chọn vừa qua, đối thủ lớn nhất của bà là ông Shinjiro Koizumi (44 tuổi), con trai cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi. 

Ông Shinjiro Koizumi là ứng cử viên được các lãnh đạo cấp cao của LDP yêu thích, những người đã ngăn cản sự trỗi dậy của bà Takaichi trong cuộc bầu chọn năm ngoái. Lần này, dù các cựu quan chức cấp cao của LDP như Yoshihide Suga và Fumio Kishida ủng hộ ứng viên Koizumi, nhưng có vẻ như cựu Thủ tướng Taro Aso lại nghiêng về bà Takaichi. Chiến thắng của bà Takaichi trước ông Koizumi là lời tri ân của ông Aso dành cho ông Abe – một đồng minh bảo thủ, đồng thời là sự trả đũa đối với các nhà lãnh đạo trung dung của LDP”.

“Bà Takaichi đang thu hút sự chú ý với tư cách là nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản, nhưng bà có thể sẽ khiến phụ nữ thất vọng vì sự thiếu quan tâm các vấn đề giới tính mang tính tự do. Chủ nghĩa dân tộc bảo thủ của bà có thể sẽ định hướng chính sách đối ngoại của Nhật Bản tránh xa Trung Quốc và có nguy cơ khơi dậy những vấn đề lịch sử không cần thiết với Hàn Quốc vào thời điểm Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cố gắng chuyển giao thêm gánh nặng an ninh ở Đông Á cho sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa Nhật Bản và Hàn Quốc. T

rong khi ông Abe trước đây theo đuổi chính sách đối ngoại thực tế với sự ủng hộ trong nước của những người bảo thủ về tư tưởng, bà Takaichi lại có thể đẩy chương trình nghị sự này đi quá xa. Đó là lý do tại sao các lãnh đạo cấp cao của LDP đã ngăn cản bà Takaichi trong các cuộc bầu cử trước”, GS Sato phân tích thêm.

Vị chuyên gia này cho rằng: “Tân Chủ tịch LDP sẽ phải kiềm chế một số chương trình nghị sự tư tưởng bảo thủ của bà, bao gồm cả các giá trị thiên về Thần đạo trong giáo dục, nếu muốn duy trì khuôn khổ liên minh hiện tại với đảng Công Minh vốn dựa trên nền tảng Phật giáo. Vì nếu không duy trì được liên minh hiện tại hoặc thành lập được một liên minh mới, LDP không thể thành lập chính phủ mới”.

Thách thức không nhỏ

Trả lời Thanh Niên hôm qua 4.10, GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế – Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật) đánh giá: “Bà Takaichi có kinh nghiệm chính trị sâu rộng, từng giữ chức Bộ trưởng Nội vụ, Truyền thông và Chủ tịch Hội đồng Nghiên cứu chính sách. Chuyên môn của bà về chính sách an ninh kinh tế đã dẫn đến việc thông qua thành công Đạo luật Thúc đẩy an ninh kinh tế năm 2022, thể hiện khả năng điều hướng hệ thống luật pháp phức tạp. Học bổng năm 1987 của bà tại Quốc hội Mỹ đã mang lại cho bà kinh nghiệm quốc tế”.

“Là một nhân vật nổi bật trong phe bảo thủ của LDP, bà Takaichi nhận được sự ủng hộ đáng kể từ các phe phái. Tuy nhiên, quan điểm của bà về các vấn đề xã hội – bao gồm việc phản đối hôn nhân đồng giới và các cặp vợ chồng sử dụng họ khác nhau – có thể hạn chế sức hấp dẫn của bà đối với các cử tri trẻ tuổi và giới chuyên gia thành thị. Bà sẽ phải nỗ lực hết mình trong lĩnh vực này để mở rộng sức hút của mình đối với xã hội Nhật Bản nói chung. Mặc dù cách tiếp cận tập trung vào an ninh của bà gây được tiếng vang với những lo ngại về các mối đe dọa khu vực, nhưng những người chỉ trích lo ngại về những tác động kinh tế của các chính sách đối đầu quá mức đối với Trung Quốc vốn là đối tác thương mại lớn nhất của Nhật Bản”, GS Nagy phân tích thêm.

Tác động đối với khu vực, GS Nagy cho rằng: “Trung Quốc sẽ không hài lòng với kết quả bầu chọn lần này. Bắc Kinh có lẽ hy vọng chiến thắng thuộc về ông Yoshimasa Hayashi, một chính trị gia LDP thân thiện hơn với Trung Quốc. Nhưng thực tế, có lẽ không thân thiện đến vậy. Hàn Quốc sẽ thận trọng khi quan hệ Seoul -Tokyo đang trên đà phát triển. Đài Loan có lẽ hoan nghênh kết quả bầu chọn vì bà Takaichi nổi tiếng là người ủng hộ Đài Bắc. Trong khi đó, ASEAN có thể kỳ vọng vào sự tiếp nối, và Mỹ – dưới thời Tổng thống Donald Trump – có thể sẽ rất vui mừng khi thấy một học trò của cố Thủ tướng Abe trở thành lãnh đạo Nhật Bản”.