5 trụ cột chiến lược để TP HCM bứt phá

TS Trần Du Lịch nhận định, TP HCM hiện đang ở một tầm vóc, thế và lực hoàn toàn khác trước. Trong giai đoạn mới, điều thành phố cần là một cách tiếp cận mới về không gian phát triển, khi phạm vi kinh tế – xã hội không còn giới hạn trong ranh giới hành chính.

Ông cho rằng, TP HCM nên tập trung phát triển dựa trên năm trụ cột chiến lược, cụ thể: Thứ nhất là khai thác vành đai công nghiệp gắn với cảng nước sâu và hệ thống giao thông quốc tế quy mô khoảng 50.000 ha, qua đó giúp thành phố tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn câu.

Thứ hai là phát triển cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và hệ thống logistics đồng bộ, hình thành chuỗi cung ứng khép kín, tăng cường năng lực cạnh tranh trong khu vực.

Thứ ba là xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế TP HCM, gắn liền với phát triển thị trường tài chính số, thị trường hàng hóa phái sinh và khu thương mại tự do (FTZ) – nơi có thể thử nghiệm các cơ chế mới, tạo môi trường thu hút dòng vốn toàn cầu.

Thứ tư là thúc đẩy đô thị hóa và phát triển bất động sản bền vững, hình thành các hành lang công nghiệp – dịch vụ, đáp ứng nhu cầu của khoảng 14 đến 20 triệu dân trong tương lai.

Thứ năm là phát triển mạnh du lịch sinh thái, văn hóa và hội nghị triển lãm quốc tế, đặc biệt tại Cần Giờ và khu vực phụ cận, từng bước đưa TP HCM trở thành trung tâm du lịch tầm khu vực.

Bên cạnh đó, TS Trần Du Lịch nhấn mạnh việc thành phố cần triển khai đồng thời quá trình chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. Hạ tầng năng lượng sạch, trung tâm dữ liệu và không gian số phải được coi là nền tảng của sự phát triển trong tương lai.

“Thành phố cũng nên quy hoạch và phát triển năm không gian đô thị mới gồm: không gian công cộng, không gian văn hóa, không gian ngầm, không gian tầm cao và không gian số – để bảo đảm sự hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa và chất lượng sống”, TS Trần Du Lịch đề xuất.

Theo ThS KTS Ngô Anh Vũ – Viện trưởng Viện Quy hoạch Xây dựng TP HCM, khi đặt TP HCM trong tương quan với các đô thị lớn trong khu vực Đông Nam Á, có thể thấy thành phố đang sở hữu quy mô địa lý đáng kể nhưng tiềm năng kinh tế vẫn chưa được khai thác tương xứng.

Theo ông Vũ, điều này cho thấy TP HCM đang có “dư địa phát triển rất lớn” nếu tận dụng được lợi thế cộng hưởng của mô hình hợp nhất mới. Trong đó, TP HCM tiếp tục giữ vai trò trung tâm kinh tế, tài chính và dịch vụ hàng đầu cả nước; khu vực Bình Dương là điểm sáng công nghiệp và thu hút đầu tư; khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu là trung tâm logistics, năng lượng, dầu khí và du lịch biển đảo.

“Khi ba khu vực này được kết nối bằng hạ tầng giao thông và chuỗi cung ứng logistics hiện đại, một vùng động lực kinh tế mới sẽ hình thành, đủ sức cạnh tranh với các siêu đô thị trong khu vực”, ông Vũ nhấn mạnh.

Đồng thời, ông cho rằng trong quy hoạch mới, thành phố cần xác định rõ vị trí, diện tích và kết nối của từng khu vực trọng điểm, đặc biệt là khai thác hiệu quả Trung tâm Tài chính Quốc tế, hệ thống cảng Cái Mép – Thị Vải – Cần Giờ, cùng các trục hành lang công nghiệp – dịch vụ logistics.

Ngoài ra, thành phố cần đánh giá và đầu tư đồng bộ vào hạ tầng dịch vụ, y tế, giáo dục, công nghiệp – những yếu tố giúp nâng tầm chất lượng sống và năng lực cạnh tranh, đặt TP HCM ngang hàng với các đô thị lớn trong khu vực như Bangkok, Kuala Lumpur hay Jakarta.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Ngọc Hòa – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP HCM (HUBA) đánh giá, trong điều kiện TP HCM mới với quy mô mở rộng và thể phát triển vượt trội, thành phố đang sở hữu những lợi thế chưa từng có.

TP HCM hiện đã đạt đến tầm vóc của một siêu đô thị đa trung tâm, bao quát ba trụ cột kinh tế quan trọng: khu trung tâm cũ là trung tâm thương mại – dịch vụ, trong tương lai gần sẽ trở thành trung tâm tài chính quốc tế; khu vực Bình Dương (cũ) là thủ phủ công nghiệp; và khu vực Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) là trung tâm logistics, công nghiệp và du lịch biển.

Song song đó, cộng đồng doanh nghiệp cũng đang được tiếp sức mạnh mẽ từ những chính sách vĩ mô mới. Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân cùng với dự kiến ban hành Nghị quyết mới về vai trò doanh nghiệp nhà nước sẽ tạo hành lang pháp lý và động lực phát triển cân bằng giữa các khu vực kinh tế.

Đặc biệt, Nghị quyết 98 về cơ chế đặc thù cho TP HCM đang được đề xuất sửa đổi, được kỳ vọng sẽ là “bệ phóng” giúp doanh nghiệp phát huy tối đa tiềm năng, mở rộng đầu tư và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tuy nhiên, để những lợi thế ấy thật sự lan tỏa và phát huy hiệu quả, cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị thành phố cần vào cuộc nhanh hơn, quyết liệt hơn. Sau giai đoạn hợp nhất, các cơ quan chức năng phải nhanh chóng sắp xếp, phân công rõ ràng, xử lý kịp thời để các sở, ngành phát huy đúng vai trò tham mưu, hỗ trợ doanh nghiệp, tránh tình trạng “đi nhiều cửa, gặp nhiều đầu mối” khiến doanh nghiệp mất thời gian và cơ hội kinh doanh.

“Về định hướng phát triển, bên cạnh mục tiêu xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, TP HCM cần sớm hình thành các khu thương mại tự do (FTZ). Hiện thành phố đang có kế hoạch triển khai 4 khu FTZ, nhưng cần rà soát, lựa chọn trọng điểm, ưu tiên đầu tư vào những khu vực có tiềm năng kết nối và tác động lan tỏa mạnh nhất, giúp cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước nắm bắt cơ hội mới”, Chủ tịch HUBA nhấn mạnh.